Bài 12. Ánh trăng

CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 9C
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
Ngữ văn – Tiết 58:
ÁNH TRĂNG
( Nguyễn Duy)


I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả: Nguyễn Duy
- Sinh năm 1948
- Quê quán: Thanh Hóa
- Ông là một gương mặt tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ trong thời chống Mỹ cứu nước.
Trình bày vài nét về tác giả?
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)


I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả


2.Tác phẩm
- Xu?t x?: B�i tho sỏng tỏc nam 1978, t?i TP H? Chớ Minh.
- Thể thơ: 5 chữ
Xác định thể thơ và bố cục của bài?
Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
- Bố cục: 3 phần
- Khổ 1-2 -3 : Cảm xúc trước vầng trăng trong quá khứ và hiện tại.
- Khổ 4: Tình huống gặp lại trăng.
- Khổ 5-6: Suy ngẫm - triết lí của nhà thơ.
Em có nhận xét gì về sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình trong bài thơ?
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)


I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm


Hướng dẫn đọc
Ba khổ đầu: Giọng kể, nhịp bình thường
Khổ 4: Giọng đột ngột, cất cao, ngỡ ngàng với bước ngoặt của sự việc, của sự xuất hiện vầng trăng
Khổ 5, 6: Giọng tha thiết rồi trầm lắng cùng cảm xúc và suy tư lặng lẽ
II. Đọc –hiểu văn bản
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, của gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung của sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.


1. Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ
? Hình ảnh nào xuyên suốt trong bài thơ giúp tác giả bộc lộ cảm xúc?
I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả
II. Đọc –hiểu văn bản
2.Tác phẩm

Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)






đồng
sông
bể
Hình ảnh thân quen ở vùng quê
vầng trăng thành tri kỉ

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Trong quá khứ tình cảm của tác giả với vầng trăng, lúc tác giả còn nhỏ và khi ở chiến trường như thế nào?
Những hình ảnh “đồng”, “sông”, “bể” gợi cho em suy nghĩ gì về quê hương tác giả?
Cuộc sống của người lính “hồi chiến tranh ở rừng” là một cuộc sống như thế nào?
Trong quá khứ tuổi thơ và thời chiến vầng trăng có mối quan hệ thế nào với tác giả?
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ
- Hồi nhỏ
->Nhân hoá, điệp ngữ “hồi”, “với”.
- Hồi chiến tranh ở rừng
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)



II.Đọc – hiểu văn bản
1.Hình ảnh vầng trăng
“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
=> Vầng trăng là người bạn tri kỉ, là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình.
Qua hai khổ thơ khẳng định điều gì giữa tác giả với vầng trăng?
Hình ảnh so sánh thể hiện sự gần gũi chan hoà với thiên nhiên của tác giả.
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)


II.Đọc – hiểu văn bản
1. Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ
2. Hình ảnh vầng trăng ở hiện tại
Từ ngày về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường


Ánh điện, cửa gương
Buyn-đinh
Trong cuộc sống đó tác giả đã nhìn nhận về vầng trăng ra sao?
Hình ảnh “ánh điện”, “cửa gương”, “phòng buyn-đinh” biểu hiện cho một cuộc sống như thế nào?
Cuộc sống hiện tại của tác giả được ghi lại qua những hình ảnh nào?
 Thái độ tác giả: lạnh nhạt, thờ ơ coi vầng trăng như người xa lạ.
Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn-đinh tối om
Vội bật tung cửa sổ
Đột ngột vầng trăng tròn
 Đảo trật tự từ, hình ảnh đối lập.
 Tình huống diễn ra nhanh, bất ngờ tác động đến suy nghĩ, hành động của tác giả.
 Sống trong hoà bình, cuộc sống tiện nghi, đầy đủ.
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
Vầng trăng – như người dưng




3. Suy ngẫm của tác giả
- Tư thế: “ngửa mặt” -> Đối diện với sự thật
- Tâm trạng: “rưng rưng”
=>Xúc động không nói được lên lời, thổn thức đến xót xa, có phần thành kính.
 so sánh, điệp ngữ
=> Nhấn mạnh, khắc sâu những giá trị đã từng bị lãng quên, những hình ảnh của quá khứ hiện về.
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Ngửa mặt lên nhìn mặt
như là đồng là bể
như là sông là rừng
có cái gì rưng rưng
Khi đột ngột gặp lại vầng trăng tác giả nhìn lên vầng trăng với tư thế nào?
Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
II.Đọc – hiểu văn bản
1. Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ
2. Hình ảnh vầng trăng ở hiện tại



3. Suy ngẫm của tác giả
Sự hiện diện của vầng trăng qua những ý thơ nào?
=>Trăng vẫn tròn đầy nhưng nghiêm khắc trước thái độ vô tình của con người.
“Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.”
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
II.Đọc – hiểu văn bản

Cứ tròn vành vạnh - im phăng phắc
Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì cho ta cảm nhận được vầng trăng như thế nào?
 từ láy, nhân hóa, hình ảnh tượng trưng
Thái độ của tác giả trước vầng trăng?
- đủ cho ta giật mình.
Em suy nghĩ gì về thái độ này?
 Sự sám hối, nhận ra sự vô tình không nên có, sự lãng quên đáng trách của mình.
Qua sự giật mình của tác giả (nhân vật trữ tình) nhắc nhở ta về đạo lí, lẽ sống gì của người Việt?
Ân nghĩa, thủy chung với quá khứ. Đạo lí lẽ sống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.


? Chủ đề bài thơ nói về vấn đề gì?
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
II.Đọc – hiểu văn bản
1. Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ
2. Hình ảnh vầng trăng ở hiện tại
3. Suy ngẫm của tác giả
4. Tổng kết

Khái quát nghệ thuật của bài thơ?
a. Nghệ thuật
Kết hợp tự sự và trữ tình.
- Sáng tạo hình ảnh thơ có nhiều tầng nghĩa.
b. Nội dung
Chủ đề:
Ý nghiã khái quát của bài thơ?
Chủ đề: Bài thơ là lời tự nhắc nhở thấm thía về thái độ,
tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao,
tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.
- Ý nghĩa khái quát:
Ý nghĩa khái quát: Ánh trăng khắc họa một khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng nghĩa tình, thủy chung sau trước.
- Ghi nhớ: Sgk/Tr 157
III. Luyện tập
Bài tập 2. Sgk/ Tr157
IV. Về nhà
1. Học bài, học thuộc lòng bài thơ, hoàn thành bài tập.
2. Soạn văn bản Làng- Kim Lân
Đọc, tóm tắt văn bản, trả lời câu hỏi phần Đọc- hiểu văn bản
Tiết 59: Văn bản: Ánh trăng
(Nguyễn Duy)