Bài 12. Ánh trăng

Ánh Trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng tháng tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vối bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
( Nguyễn Duy - 1978 )
* Ki?m tra bài cũ:
1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ " Bếp lửa" là ai?
A. Người cháu C. Người bố
B. Người bà D. Người mẹ
2. Nhận định nào nói đúng nhất phương thức biểu đạt được sử dụng trong bài thơ " Bếp lửa" ?
A. Tự sự C. Miêu tả
B. Biểu cảm D. Nghị luận.
E. Tất cả đều đúng
3. Nội dung chính của bài thơ là gì ?
A. Miêu tả vẻ đẹp của hình ảnh bếp lửa trong buổi sớm mai.
B.Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu đối với bà.
C. Nói về tình cảm thương yêu của người bà dành cho con cháu.
D. Nói về tình cảm nhớ thương của người con dành cho cha mẹ đang chiến đấu ở xa.
4. Từ "ngọn" trong câu thơ nào sau đây được dùng với nghĩa gốc ?
A. Lá bàng đang đỏ ngọn cây ( Tố Hữu ).
B. Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu ( Bằng Việt).
C. Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng ( Bằng Việt ).
D. Nghe ngọn gió phương này thổi sang phương ấy ( Tố Hữu ).
* Ki?m tra bài cũ:
Cảnh Khuya
Tiếng suối trong như tiếng hat xa
Trăng lòng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nổi nước nhà
Hồ Chí Minh
I. Tìm hiểu chung:
Ánh Trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng tháng tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vối bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
( Nguyễn Duy - 1978 )
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng
chiến chống
Mỹ cứu nước. Sau 1975, Ông chuyển về làm báo văn nghệ giải phóng.
Từ năm 1977, Nguyễn Duy là đại diện thường trú báo văn nghệ tại
TP.HCM.
Ông được trao giải cuộc thi thơ của báo văn nghệ năm 1972 -
1973. Ông trở thành 1 gương mặt tiêu biểu trong lớp nhà thơ trẻ thời
chống Mỹ và tiếp tục bền bĩ sáng tác. Tập thơ " Ánh Trăng của
Nguyễn Duy được tặng giải A của Hội nhà văn VN 1984.
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Hoàn cảnh sáng tác:
3. Chú thích: ( SGK )
Bài thơ Ánh Trăng được Nguyễn Duy viết năm 1978 ( khoảng 3 năm
sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước ) tại TP.HCM
II. Phân tích văn bản:
Em có nhận xét gì về bố cục bài thơ?
Ánh trăng có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình. Trong dòng diễn biến
của thời gian, sự việc đâu là bước ngoặt để từ đó tác giả bộ lộ cảm xúc
thể hiện chủ đề của tác phẩm?
1. Bố cục và mạch cảm xúc
II. Phân tích văn bản:
Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa hãy phân
tích điều ấy?
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
Cho biết thời gian trong bài thơ là lúc nào? Vì sao Vầng trăng lại gợi
cảm xúc? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng trong thời
gian qua diễn ra như thế nào? Tác giả lí giải nguyên nhân như thế nào?
- Vầng trăng quá khứ: thời niên thiếu đến lúc trưởng thành
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
ti?p t?c
II. Phân tích văn bản:
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
+ "hồi": ranh giới
thời gian
ấu thơ --> cậu bé hồn nhiên
trưởng thành --> người chiến sĩ
+ "Vầng trăng":
người bạn hồn nhiên
gắn bó với kỷ niệm.
( lời thơ: tâm tình thủ thỉ lôi cuốn người đọc theo lời kể )
=> Vầng trăng với vẻ đẹp hoang sơ gần gũi => cảm xúc: Ngỡ không bao giờ quên người bạn - biểu tượng của quá khứ nghĩa tình.
ti?p t?c
II. Phân tích văn bản:
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
- Vầng trăng hiện tại :
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Cuộc sống tiện nghi --> vầng trăng như " người qua đường" ( lời thơ pha chút chua xót) => thay đổi hoàn cảnh làm người ta lãng quên quá khứ
ti?p t?c

II. Phân tích văn bản:
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
Tình huóng bất ngờ nhưng cùng thường gặp xảy ra trong cuộc sống hiện tại của tác giả là gì? Tác dụng cụ thể và ý nghĩa sâu hơn của tình huống.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn đinh tối om
vối bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
- Các từ: "thình lình"; " đột ngột" --> bất ngờ
- Hành động: vối, bật, tung --> sự khó chịu và hành động khẩn trương
- Gặp: vầng trăng tròn.
=> Tình huống bất thường để bộc lộ cảm xúc
ti?p t?c
II. Phân tích văn bản:
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
Em hãy đọc khổ thơ thứ 5. Nhận xét tư thế và tâm trạng tác giả khi gặp lại vầng trăng. Vì sao ở đây trăng không còn là người dưng vô tình như thường ngày nữa?
- Vầng trăng xuất hiện:
+ Gợi lại bao kỹ niệm những năm tháng gian lao
" rưng rưng" thiết tha
+ Cảm xúc:
tư thế lặng im "ngửa mặt"
=> Quá khứ đẹp đẽ, hào hùng.
ti?p t?c
II. Phân tích văn bản:
2. Vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
Khổ thơ cuối:
Hình ảnh vầng trăng "tròn vành vạnh" có những ý nghĩa gì?
Hình ảnh vầng trăng im " phăng phắc" có những ý nghĩa gì?
Phân tích cái " giật mình" của nhà thơ khi nhìn trăng?
- Vầng trăng:
+ tròn vành vạnh: quá khứ nghĩa tình thủy chung
+ im phăng phắc: nghiêm khắc nhắc nhở
--> Cái "giật mình" ăn năn của lương tâm --> ý nghĩa triết lý
( ai cũng có những lúc vô tình quên đi những điều tốt đẹp ngày xưa, nếu không có sự giật mình của lương tâm thì biết đâu ta sẽ đánh mất mình )
II. Phân tích văn bản:
3. Kết cấu - giọng điệu bài thơ:
Nhận xét về kết cấu giọng điệu của bài thơ. Những yếu tố ấy có tác dụng gì đối với việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm ?
- Sự kết hợp tự sự và trữ tình
- Giọng điệu tâm tình, thể thơ 5 chữ nhịp nhàng khơi cảm xúc lúc suy tư
=> Tạo sức truyền cảm.
III. Chủ đề và ý nghĩa:
* Chủ đề: Bài thơ là lời nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao nghĩa tình đối với thiên nhiên đất nước bình dị.
* Ý nghĩa ánh trăng:
- Thái độ đối với quá khứ , với mình trong hoàn cảnh cuộc sống đổi thay.
- Gợi đạo lý sống thủy chung - truyền thống tốt đẹp của dân tộc
Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao còn nhớ núi đồi nữa chăng
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn còn nhớ mãnh trăng giữa rừng
( Tố Hữu - Việt Bắc )
* Luyện tập:
Viết đoạn văn trình bày tâm sự khác của ánh trăng với em trong một đêm trăng tình cờ em ngắm trăng?
* Chuẩn bị bài mới: LÀNG
- Đọc kỹ tác phẩm.
- Tìm hiểu chú thích SGK.
- Nhân vật nào là nhân vật chính? Nhân vật chính đã bộc lộ phẩm chất gì?
- Cái hay của tác phẩm còn ở nghệ thuật xây dựng các nhân vật, ở cảnh miêu tả SaPa như một bài thơ đẹp.Em hãy chứng minh.
Trang d?u
Delete