Bài 12. Ánh trăng

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao còn nhớ núi đồi nữa chăng
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn còn nhớ mảnh trăng giữa rừng.
Tiết 58 - Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
Tác giả
Ánh trăng
Tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948.
- Quê ở làng Quảng Xá nay thuộc phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hoá.
2. Tác phẩm
- Được trao giải nhất cuộc thi thơ do báo Văn nghệ tổ chức năm 1972 - 1973.
- Sáng tác năm 1978 in trong tập thơ ánh trăng.

- Tập thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy đã được tặng giải A của Hội nhà văn Việt Nam năm 1984.

Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm

Ánh trăng
II. Đọc – Tìm hiểu chung
1.Đọc
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)













Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, tìm hiểu chung:
1. Đọc

Ánh trăng
2. Từ khó
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)













Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
buyn-đinh
người dưng
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc, tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)

3. Thể thơ
- Thơ 5 chữ
Ánh trăng
4. Bố cục
Tiết 58 - Văn bản:
(Nguyễn Duy)













Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Vầng trăng trong quá khứ
Sự xuất hiện trở lại của vầng trăng
Vầng trăng trong hiện tại
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc- tìm hiểu chung
Đọc
Từ khó ( Chú thích SGK tr 147)
Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục:
- 3 Phần
+ Phần 1: 2 khổ đầu => Vầng trăng trong quá khứ.
+ Phần 2: 1 khổ tiếp => Vầng trăng trong hiện tại.
+ Phần 3: 3 khổ cuối => Sự xuất hiện trở lại của vầng trăng.

Ánh trăng
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc- tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)
3. Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục:

III. Đọc – hiểu văn bản
Nội dung
Vầng trăng trong quá khứ

Ánh trăng
? Thời thơ ấu Trăng gắn bó với tác giả như thế nào?
- Thời thơ ấu: Trăng gắn với dòng sông, biển cả gắn với những kỉ niệm tuổi thơ.
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc- tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)
3. Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục:

III. Đọc – hiểu văn bản
Nội dung
Vầng trăng trong quá khứ

Ánh trăng
? Thời đi bộ đội trăng gắn bó với tác giả như thế nào ?
- Thời thơ ấu: Trăng gắn với dòng sông, biển cả gắn với những kỉ niệm tuổi thơ.
- Thời đi bộ đội trăng và người sống với nhau thân thiết, gần gũi và trở thành “ vầng trăng tri kỉ”.
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc- tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)
3. Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục:

III. Đọc – hiểu văn bản
Nội dung
Vầng trăng trong quá khứ

Ánh trăng
- Thời thơ ấu: Trăng gắn với dòng sông, biển cả gắn với những kỉ niệm tuổi thơ.
- Thời đi bộ đội trăng và người sống với nhau thân thiết, gần gũi và trở thành “ vầng trăng tri kỉ”.
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
? Vầng trăng trong quá khứ biểu trưng cho điều gì?
=> Vầng trăng là hình ảnh biểu trưng cho vẻ đẹp bình dị mà vĩnh hằng, biểu trưng cho nghĩa tình, cho lịch sử
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc- tìm hiểu chung
Đọc
2. Từ khó ( chú thích SGK tr157)
3. Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục:
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Vầng trăng trong quá khứ:
=> Vầng trăng là hình ảnh biểu trưng cho vẻ đẹp bìnhdị mà vĩnh hằng, biểu trưng cho nghĩa tình, cho lịch sử…
b. Vầng trăng trong hiện tại:
- Trở thành xa lạ, như chưa hề quen biết.
 Điều kiện sống tiện nghi đã kéo theo sự thay lòng đổi dạ - đó là sự phản bội thiên nhiên, quá khứ, lịch sử và phản bội chính mình.
Ánh trăng
* Cuộc sống hiện tại:
- Thành phố, ánh điện, cửa gương, …
 Đầy đủ, tiện nghi, hiện đại, sang trọng…
* Vầng trăng: như người dưng qua đường

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
? Khi hòa bình trở về thành phố thì hoàn cảnh sống của con người thay đổi ra sao?
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc – tìm hiểu chung
Đọc
Từ khó ( chú thích SGK tr 157)
Thể thơ: Thơ 5 chữ
4. Bố cục
III. Đọc- hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Vầng trăng trong quá khứ:
- Vầng trăng là hình ảnh biểu trưng cho vẻ đẹp bình dị mà vĩnh hằng, biểu trưng cho nghĩa tình, cho lịch sử…
b. Vầng trăng trong hiện tại:
- Trở thành xa lạ, như chưa hề quen biết.
 Điều kiện sống tiện nghi đã kéo theo sự thay lòng đổi dạ - đó là sự phản bội thiên nhiên, quá khứ, lịch sử và phản bội chính mình.
c. Sự xuất hiện trở lại của vầng trăng:
- Trăng: Sự vẹn nguyên, thuỷ chung, son sắt, phóng khoáng, độ lượng...
- Nhân vật trữ tình: xúc động, sám hối… vì đã bội bạc  Sự thức tỉnh…
Ánh trăng
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
* Giữa người và trăng có sự tương phản đối lập:

- Trăng: tròn, thuỷ chung - con người vơi hụt, vô tình, bội bạc
- Trăng: im lặng - người thức tỉnh
Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chung
Đọc
Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)
Thể loại: Thơ 5 chữ
4. Bố cục
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Vầng trăng trong quá khứ:
- Vầng trăng là hình ảnh biểu trưng cho vẻ đẹp bình dị mà vĩnh hằng, biểu trưng cho nghĩa tình, cho lịch sử…
b. Vầng trăng trong hiện tại:
- Trở thành xa lạ, như chưa hề quen biết.
 Điều kiện sống tiện nghi đã kéo theo sự thay lòng đổi dạ - đó là sự phản bội thiên nhiên, quá khứ, lịch sử và phản bội chính mình.
c. Sự xuất hiện trở lại của vầng trăng:
- Trăng: Sự vẹn nguyên, thuỷ chung, son sắt, phóng khoáng, độ lượng...
- Nhân vật trữ tình: xúc động, sám hối… vì đã bội bạc  Sự thức tỉnh…
Ánh trăng
2. Nghệ thuật
- Bài thơ kết hợp giữa tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng.
Sáng tạo nên hình ảnh thơ có nhiều tầng ý nghĩa: Trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên, tự nhiên, là người bạn gắn bó với con người.
3. Ý nghĩa văn bản
Ánh trăng khắc họa 1 khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng nghĩa tình, thủy chung sau trước.

Tiết 58 – Bài 12
(Nguyễn Duy)












I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chung
Đọc
Từ khó ( Chú thích SGK tr 157)
Thể loại: Thơ 5 chữ
4. Bố cục
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Vầng trăng trong quá khứ:
- Vầng trăng là hình ảnh biểu trưng cho vẻ đẹp bình dị mà vĩnh hằng, biểu trưng cho nghĩa tình, cho lịch sử…
b. Vầng trăng trong hiện tại:
- Trở thành xa lạ, như chưa hề quen biết.
 Điều kiện sống tiện nghi đã kéo theo sự thay lòng đổi dạ - đó là sự phản bội thiên nhiên, quá khứ, lịch sử và phản bội chính mình.
c. Sự xuất hiện trở lại của vầng trăng:
- Trăng: Sự vẹn nguyên, thuỷ chung, son sắt, phóng khoáng, độ lượng...
- Nhân vật trữ tình: xúc động, sám hối… vì đã bội bạc  Sự thức tỉnh…
Ánh trăng

2. Nghệ thuật
- Bài thơ kết hợp giữa tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng.
- Sáng tạo nên hình ảnh thơ có nhiều tầng ý nghĩa: Trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên, tự nhiên, là người bạn gắn bó với con người.
3. Ý nghĩa văn bản
- Ánh trăng khắc họa 1 khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng nghĩa tình, thủy chung sau trước.
*. Ghi nhớ ( SGK tr 157)
II. Luyện tập
Bài 1: Đọc diễn cảm bài thơ
Bài tập 2: Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong Ánh trăng, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự?
Tuổi thơ tôi gắn liền với những cánh đồng bát ngát, với những dòng sông chở nặng phù sa, rồi với biển khơi rộng lớn. Đối với tôi, vầng trăng quen thuộc và thân thương biết dường nào.
Năm tháng trôi qua, chiến tranh bỗng ập đến với đất nước, với quê hương và vì thế tôi phải đi lính. Giờ đây, cuộc sống của tôi lại gắn bó với núi rừng. Nhưng lòng tôi vẫn khắc khoải một nỗi nhớ da diết. Tôi nhớ làng quê, nhớ gia đình, nhớ lối xóm.Trong những lúc như thế, vầng trăng luôn là người bầu bạn cùng tôi, chia sẻ cùng tôi biết bao tâm tư tình cảm, bao nỗi nhớ, trăng còn gợi lên trong tôi những kỉ niệm đẹp thời ấu thơ.Đối với tôi, vầng trăng như một người bạn tri kỉ.Trăng không kiều diễm, tráng lệ mà hết sức mộc mạc, chân thực, trần trụi giữa thiên nhiên, tươi tắn, hồn nhiên như cây như cỏ.Mỗi bước chân tôi đi đều có ánh trăng đồng hành khiến tôi cứ ngỡ rằng trong suốt cuộc đời này tôi sẽ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa ấy.Chiến tranh kết thúc, hòa bình được lập lại, tôi về sống ở thành phố với những ngọn đèn sáng rực và những cánh cửa gương.Ngày từng ngày trôi qua, tôi dường như đã quên mất vầng trăng ấy. Mỗi tối trăng vẫn cứ đi ngang qua ngõ như người xa lạ đi ngang qua đường.Nhưng rồi đèn điện thình lình tắt, căn phòng bỗng trở nên ngột ngạt, tối om và lạnh lẽo.Vội vàng, tôi bật tung cửa sổ để hứng gió và kìa trước mặt tôi đột ngột xuất hiện vầng trăng tròn. Ngẩng mặt lên nhìn trăng, trong tôi ùa về biết bao kí ức. Tôi chợt cảm thấy có cái gì đó rưng rưng, xúc động và gần gũi như là sông, là biển, là những đồng lúa bát ngát, mênh mông, như là những cánh rừng.
Đã bao năm trôi qua, trăng vẫn thế, vẫn tròn vành vạnh, vẫn lặng im nhưng lại nói lên bao nhiêu điều.Sự im lặng của trăng như một lời trách móc. Tôi chợt giật mình nhận thấy bấy lâu nay tôi đã quá vô tình, quá thờ ơ với vầng trăng, tôi đã quên mất những sẻ chia của trăng và tôi.

Bài tập củng cố

u
ỉ
y
ầ
s
i
ệ
n
m
g
n
k
t
r
i
t
đ
t
ấ
13
1. Họ tên thật của nhà thơ Nguyễn Duy ?
1
2
2. Hồi chiến tranh ở rừng / Vầng trăng thành . ?
4
5
5
9
4
7
3
3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là . ?
4. Phương thức biểu đạt chính của bài thơ ?
5. Tình huống bất ngờ xảy ra ?
Biểu hiện của nhà thơ trước sự "im phăng phắc" của trăng ?
củng cố
g
8 Ô
Xếp lại
ễ
n
u
y
h
t
r
ă
ự
ự
v
d
n
6
ữ
6. Câu thơ"đột ngột vầng trăng tròn"sử dụng bpnt nào ?
p
ă
h
7
n
g
7.Sự im lặng của trăng được diễn tả bằng từ nào ?
h
ắ
c
p
ả
o
g
6
9
h
g
n
i
â
t
m
i
đ
n
n
g
ệ
u
n
1
2
3
4
5
6

- Về nhà học thuộc lòng bài thơ.
- Làm bài tập 2.
- Chuẩn bị bài Làng của Kim Lân.

Kính chúc các Đ/c luôn mạnh khoẻ
Chúc các em có một tiết học thoải mái,
vui vẻ, lý thú và đầy bổ ích.