Bài 12. Ánh trăng

`
Chào mừng quý thầy giáo , cô giáo
ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 9B - MÔN NGỮ VĂN
GIÁO VIÊN : NGUYỄN VĂN HOAN
TỔ : KHXH
Quan sát tranh và đọc câu thơ minh họa cho bức tranh.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
(Đồng chí-Chính Hữu)
Đáp án
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết : 58 PH?N VAN H?C
Van b?n
Nguyễn Duy
Ánh trăng
T�C PH?M CH�NH
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
thấy cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
TP.Hồ Chí Minh, 1978
(Nguyễn Duy, Ánh trăng,
NXBTác phẩm mới Hà Nội, 1984)
VĂN BẢN
Ánh trăng
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Nguyễn Duy
Hình ảnh vầng trăng
trong quá khứ.
Hình ảnh vầng trăng
trong hiện tại.
Cảm xúc, suy tư
của nhà thơ.


Tiết 58:
VAN B?N: �NH TRANG
( Nguyễn Duy)
II: Phân tích văn bản:
1. Hình ảnh vầng trăng
trong quá khứ.
:
? Hình ảnh vầng trăng được miêu tả ntn?


Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ


“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
? Tiếp theo tác giả s/d biện pháp Nt gì? Tác dụng?


Từ ngày về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

vầng trăng
Từ ngày về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
như người dưng qua đường
? Khổ thơ tiếp theo tác giả muốn nói điều gì? T/g s/d biện pháp NT gì? Qua đó ta thấy thái độcủa tác giả ntn?



Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Thình lình
vội
đột ngột
? Tình huồng gì xẩy ra? Em hãy nhận xét?
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
? Cách sử dụng từ ngữ của tác giả trong khổ thơ này có gì đặc sắc? Tác dụng của cách sử dụng đó?
- Các động từ, tính từ gợi tả : Thình lình, vội, đột ngột, tung đầy biểu cảm.Trăng được nhân hóa, lặng lẽ đi qua đường, không ai còn nhớ, chẳng ai còn hay.Nhưng trăng vẫn đến, vẫn tròn, vẫn đẹp, vẫn thủy chung với mọi người.-> diễn tả sự bất ngờ của con người khi gặp lại trăng.
Thình lình
vội
tung
đột ngột
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
rưng rưng
? Từ rưng rưng cho thấy cảm xúc nào đang diễn ra trong tâm hồn con người?
Cảm xúc xao xuyến,có phần thành kính ở tư thế lặng im.Vầng trăng
là một hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên, tươi mát, là người bạn tri
kỉ suốt thời thơ ấu, rồi chiến tranh ở rừng. Trong phút chốc, sự xuất
hiện đột ngột của vầng trăng làm ùa dậy ở tâm trí nhà thơ bao kỉ niệm
của tuổi thơ hồn nhiên, của những năm tháng gian lao, bao hình ảnh
của thiên nhiên, đất nước bình dị “như là đồng là bể”, “như là sông là
rừng” hiện hình trong nỗi nhớ, trong cảm xúc rưng rưng của một con
người đang sống giữa phố phường hiện đại.
?Tâm trạng, cảm xúc của tác giả thể hiện qua những câu thơ nào?Nhận xét tâm trạng, cảm xúc đó?
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
- Mặt ( ngửa mặt): mặt người.
- Mặt ( nhìn mặt): mặt trăng.
Con người đối diện với vầng trăng cũng chính là đối diện với quá khứ.
? Tại sao tác giả viết
“ ngửa mặt lên nhìn mặt” mà không phải là
“ngửa mặt lên nhìn trăng”?
Thảo luận (2’)
Vầng trăng cứ tròn vành vạnh, im phăng phắc, mặc cho người vô tình. Em hiểu ý nghĩa hình ảnh thơ này như thế nào?
- Vầng trăng tượng trưng cho quá khứ nghĩa tình, luôn tròn trịa, thuỷ chung, tình nghĩa. Con người có thể vô tình, lãng quên nhưng quá khứ vẫn nguyên vẹn, đẹp đẽ, tròn đầy.Trăng không chỉ thủy chung mà còn cao thượng, không oán trách, dù họ có lãng quên. Đó là sự im lặng bao dung nhân hậu.
? Đối diện với sự im lặng, bao dung ấy, con người có cảm giác gì?
?Theo em vì sao con người lại có cảm giác giật mình?
I. Đọc – hiểu chú thích
Tiết 58 – Văn bản: ÁNH TRĂNG (Nguyễn Duy)
II. Đọc, hiểu văn bản
1.Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ:
2.Hình ảnh vầng trăng trong hiện tại:
3.Cảm xúc, suy tư của nhà thơ:
?Theo em vì sao con người lại có cảm giác giật mình?
Giật mình vì chợt nhớ lại kỉ niệm.
Giật mình vì tự vấn lương tâm mình. Chợt nhận ra cái sai sót trong lối sống.
Giật mình để tự hoàn thiện mình hơn khi đối diện với quá khứ.
? Vậy, trong sự suy tư của mình, tác giả muốn gợi nhắc với chúng ta một thái độ sống như thế nào?
 Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng, giữ gìn những vẻ đẹp, những giá trị truyền thống. Hãy nhớ về cội nguồn, hãy ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
? Bài học này gợi cho em liên tưởng đến câu tục ngữ nào?
? Bài thơ có những giá trị đặc sắc nào về nghệ thuật? (kết cấu, giọng điệu, hình ảnh)
III. TỔNG KẾT.
1. Nghệ thuật:
- Bài thơ kết hợp giữa tự sự với trữ tình và mạch cảm xúc men theo lời kể để bộc lộ.
- Giọng điệu tâm tình, tự nhiên... khi ngân nga, tha thiết, khi trầm lắng, suy tư.
- Thể thơ năm chữ, gieo vần cách với tiết tấu nhịp nhàng, mỗi khổ thơ được viết liền mạch như một câu, tạo sức truyền cảm dễ thuộc, dễ nhớ.
- Sáng tạo nên hình ảnh thơ có nhiều tầng ý nghĩa (ánh trăng).
I. Đọc – hiểu chú thích
Tiết 58 – Văn bản: ÁNH TRĂNG (Nguyễn Duy)
II. Đọc, hiểu văn bản
1.Hình ảnh vầng trăng trong quá khứ:
2.Hình ảnh vầng trăng trong hiện tại:
3.Cảm xúc, suy tư của nhà thơ:
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
?Em hãy nêu ý nghĩa khái quát của bài thơ?
2. Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ đã khắc hoạ một khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng nghĩa tình, thuỷ chung sau trước.
TRĂNG
NGƯỜI
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống “Uống nước nhớ nguồn”
Quá khứ
Tình nghĩa Ngỡ không
tri kỉ bao giờ quên
Hiện tại
Vầng trăng Vô tình
tròn lãng quên
Suy ngẫm
Tròn vành vạnh Giật mình
Im phăng phắc
Thủy chung,  tự hoàn
vị tha thiện
IV. Luyện tập
So sánh ý nghĩa của hình ảnh ánh trăng trong 2 bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Ánh trăng” của Nguyễn Duy ?
Giống nhau
Khác nhau
Hai bài thơ đều lấy một vẻ đẹp trong thiên nhiên -ánh trăng - để khai thác xây dựng hình ảnh thơ
- Ánh trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở người chiến sĩ trong kháng chiến chống Pháp
- Là hình tượng thơ đậm chất lãng mạn trong thơ Chính Hữu và thơ ca kháng chiến

- Khơi nguồn cho việc bày tỏ thái độ, tình cảm của con người với hiện tại và quá khứ
- Là hình ảnh để nhà thơ thể hiện chủ đề bài thơ : “uống nước nhớ nguồn”

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Về nhà:
-Học thuộc lòng bài thơ.
-Viết đoạn văn nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh ánh trăng trong
bài thơ.
Làm bài tập 2/SGK ( Gợi ý: Hóa thân vào nhân vật Ánh trăng; Dòng
cảm nghĩ theo thời gian : Quá khứ-Hiện tại- Cảm xúc, suy ngẫm).
-Chuẩn bị bài: Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp).
CHÂN THÀNH CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM!