Bài 12. Ánh trăng

Trường PTDTBT THCS Nậm Ty
Nhi?t li?t ch�o m?ng
Quý thầy cô về dự giờ
Lớp 9C
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
Nêu giá trị nghệ thuật , nội dung của bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” ?
Đáp án:
- Giọng thơ ngọt ngào tha thiết, điệp ngữ.
- Tình yêu thương con thắm thiết gắn với tình yêu bộ đội, quê hương, đất nước thiết tha ý chí chiến đấu cho độc lập tự do và khát vọng thống nhất đất nước của nhân dân ta trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Năm 1966 Nguyễn Duy gia nhập quân đội vào binh chủng thông tin tham gia chiến đấu ở nhiều chiến trường
Sau năm 1975 ông chuyển về làm báo văn nghệ giải phóng
Từ năm 1977 Nguyễn Duy đại diện thường trú báo văn nghệ tại TPHCM
ông là nhà thơ, chiến sĩ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, ông từng trải qua bao thử thách gian lao chứng kiến bao hy sinh lớn lao của nhân dân của đồng đội trong chiến tranh và từng sống gắn bó với núi rừng tình nghĩa. Nguyễn Duy được trao giải nhất cuộc thi thơ của báo văn nghệ năm 1972-1973.
Nguyễn Duy
- Tập thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy được tặng giải A của hội nhà văn Việt Nam 1984
- Tập thơ: “Đãi cát tìm vàng”.
- Tiểu thuyết: “Khoảng cách”.
- Truyện ngắn và kí: “Nhìn ra biển rộng trời cao”.
ÁNH TRĂNG

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn- đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròng vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Thảo luận nhóm cặp đôi (1’)
Tìm bố cục của bài thơ và cho biết nội dung từng phần?
- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (Khổ thơ 1, 2): Vầng trăng trong quá khứ
+ Phần 2 (Khổ thơ 3, 4): Vầng trăng trong hiện tại
+ Phần 3 (Khổ thơ 5, 6): Suy ngẫm của tác giả
=> Bố cục theo trình tự thời gian (hồi nhỏ, hồi chiến tranh, hồi về thành phố)
ÁNH TRĂNG

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn - đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròng vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
=> Tuổi thơ
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
=> Khi lớn là người lính
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
=> Vẻ đẹp mộc mạc hoang sơ
- Nghệ thuật:
+ Điệp từ
+ Nhân hoá
+ So sánh
Hồi với
với với

hồi



như
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thảo luận nhóm lớn (2’)
Vì sao con người thay đổi(Xa lạ với trăng) ?
Con người thay đổi vì:
+ Không gian thay đổi: Làng quê - rừng núi - thành phố
+Thời gian thay đổi: Tuổi thơ - người lính - công chức
+ Điều kiện sống thay đổi: Khó khăn gian khổ - phương tiện hiện đại.
=> Con người thay đổi
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn - đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Nghệ thuật:
+ Nhân hoá
+ So sánh
+ Tính từ
+ Đối lập: Vầng trăng tròn, sáng/ phòng buyn đinh tối om.


vầng trăng đi qua ngõ
như
Thình lình

vội
đột ngột
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
Trăng tròn vành vạnh tượng trưng cho quá khứ đẹp, vẹn nguyên không phai mờ.
Ánh trăng im phăng phắc có ý nghĩa: nghiêm khắc nhắc nhở nhà thơ và mỗi chúng ta không được nguôi quên quá khứ.
mặt 1 mặt 2



tròn vành vạnh

im phăng phắc
giật mình
- Nghệ thuật:
+ Sử dụng từ láy: Rưng rưng
+ Đối lập:
đầy đặn của vầng trăng / sự hụt vơi của kẻ vô tình
sự im lặng của ánh trăng / sự thức tỉnh của con người.
+ Ẩn dụ
+ Động từ
Thảo luận (2’)
Nhóm 1: Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa em hãy chỉ ra các tầng ý nghĩa ấy?
Nhóm 2: Có bạn cho rằng chủ đề tư tưởng của bài thơ liên quan đến đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn ” của dân tộc Việt Nam em thấy có đúng không ? vì sao ?
Nhóm 3: Qua câu chuyện của mình Nguyễn Duy muốn nhắc nhớ bản thân và chúng ta điều gì?
Nhóm 4: Ngày nay để thể hiện thái độ sống “uống nước nhớ nguồn” Đảng và nhà nước ta đã có những chính sách gì?
Nhóm 1:Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa em hãy chỉ ra các tầng ý nghĩa ấy?
1. Vầng trăng là hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát, là người bạn tri kỉ
2. Vầng trăng có ý nghĩa biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình là vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của cuộc sống.
Nhóm 2: Có bạn cho rằng chủ đề tư tưởng của bài thơ liên quan đến đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn ” của dân tộc Việt Nam em thấy có đúng không? vì sao ?
Đúng, vì: Câu chuyện không chỉ của nhà thơ mà nó có ý nghĩa với cả một thế hệ (thế hệ đã trải qua chiến tranh gắn bó với thiên nhiên với nhân dân giờ được sống trong thanh bình hiện đại đầy đủ tiện nghi). Mà nó còn có ý nghĩa với rất nhiều người nhiều thời bởi nó đặt ra một vấn đề thái độ đối với quá khứ với những người đã khuất và cả với chính mình. Chính vì thế bài thơ mang tính nhân sinh hết sức sâu sắc.
Nhóm 4:Ngày nay để thể hiện thái độ sống “uống nước nhớ nguồn” đảng và nhà nước ta đã có những chính sách gì?
- Phong trào đền ơn đáp nghĩa
- Giúp đỡ những gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với CM.....
- Thăm hỏi vào những ngày lễ tết và những ngày truyền thống như 22/12, 27/7
1. Nghệ thuật:
- Giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm.
- Biện pháp nghệ thuật: nhân hoá, so sánh, động từ, tính từ, đối lập, láy, điệp từ.
2. Nội dung:
- Bài thơ như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.
- Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố người đọc thái độ sống “Uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
* Ghi nhớ: SGK
c. Củng cố nội dung bài
Quá khứ
Hiện tại
Con người
Gợi nhắc, củng cố người đọc thái độ sống “Uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
Tri kỉ,
tình nghĩa
Người
dưng
Vầng trăng
IV. Luyện tập:
Tìm một số bài thơ viết về trăng ?

- Cảnh khuya của Hồ Chí Minh
- Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của Lí Bạch
- Trăng sáng sân nhà em của Trần Đăng Khoa.
Tiết học của chúng ta đến đây là kết thúc
Kính chúc các thầy cô mạnh khỏe
Chúc các em học giỏi