Bài 11. Tổng kết về từ vựng (Từ tượng thanh, tượng hình, một số phép tu từ từ vựng)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Đoạn thơ sau có sử dụng những từ Hán Việt nào? Tác dụng của việc sử dụng số từ mượn trên trong đoạn trích?
"Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay".
(Cảnh ngày xuân - Nguyễn Du)


Câu 2: Trình bày vai trò của thuật ngữ trong đời sống hiện nay? Giải thích các thuật ngữ sau: ẩn dụ, hoán dụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
TIẾT 53:
I. TỪ TƯỢNG THANH VÀ TỪ TƯỢNG HÌNH
1/ Khái niệm từ tượng thanh, từ tượng hình:
(Xem Phiếu học tập)
2/ Tìm những tên loài vật là từ tượng thanh:
Ví dụ:
- Con ếch - Con tắc kè
- Con bò - Con đỗ quyên (chim cuốc)
- Chim cu gáy - Con bìm bịp
- Con mèo - Con ve ......
I. TỪ TƯỢNG THANH VÀ TỪ TƯỢNG HÌNH
3/ Xác định từ tượng hình và giá trị sử dụng của chúng trong đoạn văn:
- Lốm đốm, lê thê, loáng thoáng, lồ lộ.
? Mô tả hình ảnh đám mây một cách cụ thể và sống động.
So sánh
A�n dụ
Nhân hóa
Hoán dụ
Nói quá
1/ Khái niệm các phép tu từ:
Nói giảm, nói tránh
Điệp ngữ
Chơi chữ
(Xem Phiếu học tập)
2/ Phân tích nét độc đáo của những câu thơ sau:
- Phép ẩn dụ:
Hoa, cánh: chỉ Thúy Kiều và cuộc đời nàng.
Lá, cây: chỉ gia đình của Kiều và cuộc sống của họ.
? Thúy Kiều bán mình để cứu gia đình; bộc lộ đức hi sinh, tấm lòng hiếu thảo của Kiều.
2/ Phân tích nét độc đáo của những câu thơ sau:
b) - Phép so sánh:
So sánh tiếng đàn của Kiều với tiếng hạc, tiếng suối, tiếng gió thoảng, tiếng trời đổ mưa.
? Thể hiện tài đàn và tâm hồn đa sầu, đa cảm của Kiều.
c) - Phép nói quá, nhân hóa
? Vẻ đẹp lộng lẫy, quyến rũ, gợi cảm của Thúy Kiều; thể hiện đầy ấn tượng một nhân vật tài sắc vẹn toàn.
2/ Phân tích nét độc đáo của những câu thơ sau:
d) - Phép nói quá:
"Trong gang tấc. quan san"
? Tả sự xa cách giữa thân phận, cảnh ngộ của Thúy Kiều và Thúc Sinh.
e) - Phép chơi chữ:
tài - tai
? Quan niệm về tài - mệnh của Nguyễn Du
2/ Phân tích nét độc đáo của những câu thơ sau:
3/ Phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu, đoạn sau:
- Phép điệp ngữ: còn
- Dùng từ đa nghĩa "say sưa"
? Chàng trai thể hiện tình cảm của mình với cô gái vừa mạnh mẽ vừa kín đáo.
b) - Phép nói quá
? Sự lớn mạnh của nghĩa quân Lam Sơn.
3/ Phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu, đoạn sau:
c) - Phép so sánh, điệp ngữ
? Cảnh trăng đẹp hiền hòa thơ mộng, thanh bình; lòng yêu thiên nhiên, lạc quan của nhà thơ.
3/ Phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu, đoạn sau:
d) - Phép nhân hóa
? Thiên nhiên trở nên sống động, có hồn hơn và gắn bó với con người hơn.
3/ Phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu, đoạn sau:
e) - Phép ẩn dụ
?Thể hiện sự gắn bó của đứa con đối với mẹ, đó là nguồn sống, nguồn nuôi dưỡng niềm tin của mẹ vào ngày mai.
3/ Phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu, đoạn sau:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Ôn các kiến thức về từ vựng trên.
Xem lại các bài tập đã giải đáp.
Tập xác định và phân tích tác dụng của các phép tu từ có trong các văn bản được học, đọc thêm.
(Ôn luyện để nắm vững các kiến thức đã học)
Tiết 54 học: Tập làm thơ 8 chữ.