Bài 11. Tổng kết về từ vựng (Từ tượng thanh, tượng hình, một số phép tu từ từ vựng)

BÙI THỊ THÙY LINH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ, THĂM LỚP
TRƯỜNG THCS TÂN LONG
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
Tiết 52:Tổng kết về từ vựng (TT)
Ào ào
Linh tinh
Ngật ngưỡng
Lanh lảnh
Lui tới
Lảo đảo
Mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người.
Từ tượng thanh
Lắc lư
Choe chóe
Tuần tự
Gập ghềnh
Lắt nhắt
Ư ử
Rũ rượi
Vụn vặt
Hừ hừ
Choang choang
Lui tới
Lướt thướt
Từ tượng hình
Gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật.
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
1. Khái niệm.
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
1. Khái niệm.
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
2. Bài tập.
a) Tìm những tên loài vật là từ tượng thanh?
Mèo
Bò
Quạ
Ve
Cuốc
Chèo bẻo
Tu hú
Tắc kè ...
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
1. Khái niệm.
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
2. Bài tập.
b) Xác định từ tượng hình và giá trị sử dụng của chúng trong đoạn trích sau:
Đám mây lốm đốm, xám như đuôi con sóc nối nhau bay quấn sát ngọn cây, lê thê đi mãi, bây giờ cứ loáng thoáng nhạt dần, thỉnh thoảng đứt quãng, đã lồ lộ đằng xa một bức trắng toát.
Lốm đốm
Lê thê
Loáng thoáng
Lồ lộ...
Miêu tả đám mây một cách cụ thể, sinh động
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
1. Khái niệm.
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
2. Bài tập.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
Các phép tu từ từ vựng
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
1. Ẩn dụ:
Thà rằng liều một thân con
Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây
Thúy Kiều
Gia đình Thúy Kiều
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
1. Ẩn dụ:

Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
a. Khái niệm:
b. Phân loại:
- Ẩn dụ hình thức
- Ẩn dụ cách thức
- Ẩn dụ phẩm chất
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác

Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
2. So sánh:
a. Khái niệm:
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ngoài đồng.
Đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm.
b. Phân loại:
- So sánh ngang bằng
- So sánh không ngang bằng

Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
3. Nhân hóa:
a. Khái niệm:
b. Phân loại:
- Dùng từ gọi người để gọi vật
- Dùng từ tả đặc điểm, tính chất của người để tả đặc điểm, tính chất của vật.
- Xưng hô với vật như với người

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
Gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật... bằng những từ ngữ vốn được dùng cho con người; làm cho thế giới loài vật, đồ vật... trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
4. Hoán dụ:
a. Khái niệm:
b. Phân loại:
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy bộ phận để chỉ toàn thể.
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên của một sự vật, hiện tượng khác, có quan hệ gần gũi với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Tiết 52: Tổng kết về từ vựng (TT)
1. Khái niệm.
I. Từ tượng thanh và từ tượng hình.
2. Bài tập.
II. Một số phép tu từ từ vựng.
1. Ẩn dụ
2. So sánh
3. Nhân hóa
4. Hoán dụ
Thân em như ớt trên cây,
Càng tươi vỏ ngoài càng cay trong lòng.
So sánh
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ẩn dụ
Buồn trông con nhện giăng tơ
Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai.
Buồn trông chênh chếch sao mai
Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ.
Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
Nhân hóa
Hoán dụ
Tổng kết từ vựng
Từ vựng
Cấu tạo
Tính chất
Nguồn gốc
Mở rộng
Nghĩa
Về nhà:
- Ôn tập lại kiến thức đã học
- Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng biện pháp tu từ đã học về đề tài “tự do”.
- Soạn bài : Tập làm thơ tám chữ.
+ Tham khảo các bài thơ trong sgk.
+ Tìm đặc điểm và cách gieo vần của thơ tám chữ.
+ Sưu tầm 3 bài thơ tám chữ mà em biết.
Chân thành cảm ơn quy? thầy cô cùng các em học sinh