Bài 11. Tổng kết về từ vựng (Từ tượng thanh, tượng hình, một số phép tu từ từ vựng)

TẬP THỂ LỚP 9A3
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ!
Giáo viên: Đặng Thành Nam
Đơn vị: Trường THCS Hưng Thạnh
Tuần 9 Tiết 44 Bài 9
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( tt)
1
2
4
5
3
Em hãy quan sát tranh và cho biết con vật trên có những tên gọi nào mà em biết ?
=> Heo, lợn, ột, trư,…
Câu 2: Em hãy đặt tên cho trường từ vựng sau:
“ sách, tập, bút, thước,…”
=> Trường từ vựng chỉ dụng cụ học tập.
Câu 3: Giải đáp câu đố sau:
Hai cây cùng có một tên
Cây xòe mặt nước cây lên chiến trường
Cây thì bảo vệ quê hương
Cây kia hoa nở ngát hương mặt hồ.
( là cây gì?)


=> hoa súng – cây súng
Câu 4: Nghĩa của từ “ Y phục, quần, áo ” nghĩa nào rộng hơn? Vì sao?
Nghĩa của từ y phục rộng hơn nghĩa của từ quần, áo.
Vì y phục bao gồm cả quần và áo.
Câu 5: điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các thành ngữ sau:
- Chân cứng đá..…
- Vô thưởng vô..…
mềm
phạt
Tuần 9 Tiết 44 Bài 9
V. TỪ ĐỒNG ÂM
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau.
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( tt)
VI. TỪ ĐỒNG NGHĨA
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.
VII. TỪ TRÁI NGHĨA
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau. Một từ nhiều nghĩa có thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
IX. TRƯỜNG TỪ VỰNG
Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
VIII. CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ
Nghĩa của một từ có thể rộng hơn hoặc hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác.
Thảo luận nhóm ( 4 phút)
Nhóm 1: Thực hiện bài tập 2 nội dung từ đồng âm. ( SGK trang 124)
Nhóm 5: Thực hiện bài tập 2 nội dung trường từ vựng. ( SGK trang 126)

Nhóm 4: Thực hiện bài tập 2 nội dung cấp độ khái quát nghĩa của từ. ( SGK trang 126)

Nhóm 3: Thực hiện bài tập 2 và 3 nội dung từ trái nghĩa. ( SGK trang 125)

Nhóm 2: Thực hiện bài tập 3 nội dung từ đồng nghĩa. ( SGK trang 125)

Kết quả thảo luận:
Nhóm 1:
a. Từ lá trong:
- “Khi chiếc lá xa cành
Lá không còn màu xanh
Mà sao em xa anh
Đời vẫn xanh rời rợi”.
(Hồ Ngọc Sơn)
Công viên là lá phổi xanh
của thành phố.
Hiện tượng nhiều nghĩa
b. Từ đường trong:
- Đường ra trận mùa này đẹp lắm.
(Phạm Tiến Duật)
- Ngọt như đường.
Hiện tượng đồng âm
Nhóm 2:
Câu: “ Khi người ta đã ngoài bảy mươi xuân thì tuổi tác càng cao, sức khỏe càng thấp.”
- Từ “ xuân” có thể thay thế cho từ “ tuổi” vì xuân là từ chỉ một mùa trong năm, khoảng thời gian tương ứng với một tuổi.
Tác dụng khi sử dụng từ xuân thay từ tuổi:
+ Thể hiện tinh thần lạc quan của tác giả;
+ Tránh lỗi lặp từ.
Nhóm 3:
BT2: Tìm những cặp từ có quan hệ trái nghĩa: ông-bà, xấu- đẹp, xa-gần, voi- chuột, thông minh- lười, chó- mèo, rộng- hẹp, giàu- khổ.
BT3:
Phân loại nhóm từ trái nghĩa:
Nhóm 1 như sống – chết có: chẵn – lẻ; chiến tranh – hòa bình.
Nhóm 2 như già – trẻ có: yêu – ghét; cao – thấp; nông – sâu; giàu – nghèo.
Tuần 9 Tiết 44 Bài 9
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( tt)
Kết quả thảo luận:
Từ đơn
Từ
Từ ghép
Từ ghép đẳng lập
Từ láy
Từ ghép chính phụ
Từ phức
Từ láy hoàn toàn
Từ láy bộ phận
Từ láy âm
Từ láy vần
Nhóm 4
Tuần 9 Tiết 44 Bài 9
V. TỪ ĐỒNG ÂM
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau.
TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( tt)
VI. TỪ ĐỒNG NGHĨA
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.
VII. TỪ TRÁI NGHĨA
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau. Một từ nhiều nghĩa có thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
IX. TRƯỜNG TỪ VỰNG
Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
VIII. CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ
Nghĩa của một từ có thể rộng hơn hoặc hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác.
Kết quả thảo luận:
Nhóm 5: Trường từ vựng được sử dụng trong đoạn trích : “Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong bể máu.”
=> Tăng giá trị biểu cảm của câu nói có sức tố cáo mạnh mẽ.
Em hãy nối cột A với cột B sao cho phù hợp với tính chất của một định nghĩa vui cười về “ cái chết”.
A
1/ Chết còn kinh doanh
2/ Chết về nguồn cội
3/ Chết mang màu sắc núi rừng
4/ Chết mang tên vị thuốc đông y
5/ Chết theo ngành du lịch, vũ trụ
B
a/ Khuất núi
b/ Theo ông bà
c/ Lên thiên đàng
d/ Đi bán muối
e/ Ngủm củ tỏi
f/ Tiêu tán đường
Hướng dẫn về nhà
- Nắm kĩ các khái niệm, đặc điểm của phần từ vựng đã ôn.
- Hoàn chỉnh các bài tập đã làm.
- Chuẩn bị tiết tiếp theo “Tiết trả bài viết số 2- văn tự sự”.
+ Xem lại kiểu bài tự sự có kết hợp yếu tố miêu tả.
+ Tự nhận xét đánh giá bài viết của mình dựa trên: Bố cục,diễn đạt, cách trình bày…


Kính chúc quý thầy cô nhiều sức khoẻ,
chúc các em học tốt!