Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Phòng giáo dục Hà Đông - Hà Nội
Trường THCS Dương Nội
Giáo viên : Lê Thị Lan Anh
KIỂM TRA BÀI CŨ

Nghị luận
Biểu cảm

Miêu tả


Tự sự


Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.


Bày tỏ tình cảm, cảm xúc

Trình bày diễn biến sự việc
Tái hiện trạng thái sự vật, con người
Trình bày diễn biến sự việc

Bày tỏ tình cảm, cảm xúc


Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.

Tái hiện trạng thái sự vật, con người
Sắp xếp lại thứ tự cho đúng những ô chữ trên đây?

Quan sát vi deo sau đây , cho biết
nội dung video nói về vấn đề gì ?
(tải từ youtube)
Nghị luận
Biểu cảm

Miêu tả


Tự sự


Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.


Bày tỏ tình cảm, cảm xúc

Trình bày diễn biến sự việc
Tái hiện trạng thái sự vật, con người
Đây là ý kiến của nhóm bạn học sinh về một sự kiện : trái đất tươi đẹp bị ô nhiễm nhằm đưa ra một thông điệp : hãy bảo vệ ngôi nhà của chúng ta. Vậy đó là văn bản gì em đã học?
Van b?n nghị luận
có sử dụng
yếu tố thuyết minh
Phòng giáo dục Hà Đông - Hà Nội
Trường THCS Dương Nội
Giáo viên : Lê Thị Lan Anh
Tuần 11- Bài 10;11
Tiết 44: Tìm hiểu chung
về văn bản thuyết minh
I.Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
1.Văn bản thuyết minh trong đời sống con người

Văn bản a: Cây dừa Bình Định

b)Tại sao lá cây có màu xanh lục?

Huế
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì ?
- Văn bản (a): Trình bày ích lợi của cây dừa. Lợi ích này gắn với đặc điểm cây dừa mà cây khác không có
- Văn bản (b): Giải thích về chất diệp lục làm cho ta thấy lá cây có màu xanh
- Văn bản (c): Giới thiệu Huế như là một trung tâm văn hoá nghệ thuật lớn của Việt Nam với những đặc điểm tiêu biểu riêng của Huế.
Em thường gặp kiểu văn bản này ở đâu ?
Bản tin thời sự
(đài, báo, ti vi..).
Lời đọc quảng cáo
sản phẩm
Trên các tờ rơi, tạp chí
Trên băng rôn quảng áo .
-Trong sách báo .
-Thư ngỏ ,
Trên nhãn mác ,
đơn thuốc .

Sự kiện lũ lụt ở Hà Nội
tháng 11 vừa qua
Về một sự kiện
trong đời sống hàng ngày
Hà Nội ngập nước nhìn từ trên cao.
Các ngã tư ngập nước vắng hoe, nhưng trên những con đường cạnh đó, dòng người và xe ùn ứ kéo dài hàng trăm mét. Dưới đây là những hình ảnh ngập ở Hà Nội nhìn từ trên cao của độc giả .VnExpress.net.
> Người Hà Nội với những kiểu vượt ngập độc đáo/ Cuộc sống `ốc đảo` Tân Mai
Bản tin xã hội
(báo điện tử
VnExpress.net.)


Giới thiệu CD Truy?n Ki?u
Hãy nêu một vài nét giới thiệu về tiểu sử nhà văn Nam Cao và tác phẩm "Lão Hạc" ?
Đọc chú thích
(tr46 Ngữ văn 8
Tập I
Vai trò văn bản thuyết minh:
Giới thiệu phim,sách
Giới thiệu một
danh lam thắng cảnh
Trình bày thí nghiệm

Hướng dẫn sử dụng

Quảng cáo sản phẩm
(giới thiệu sản phẩm)
Giới thiệu về tác giả,
nhân vật ,công trình khoa
học.
Cách chế biến
món ăn
Trình bày, giới thiệu,
gải thích
sự kiện xã hội..
Nhận xét vai trò của văn bản thuyết minh trong đời sống con người ?
Tuần 11- Bài 10;11
Tiết 44: tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
I.Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
1.Văn bản thuyết minh trong đời sống con người

Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống
2. Đặc điểm của văn bản thuyết minh
Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự (hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm ) không? Tại sao? Chúng khác với các văn bản đó ở chỗ nào ?
Thảo
luận nhóm (phiếu học tập )
Các văn bản trên có những đặc điểm chung nào làm chúng trở thành 1 kiểu riêng?(vai trò ?)

Tự sự


Miêu tả

Biểu cảm
Nghị luận

Thuyết minh

Trình bày diễn biến sự việc
Tái hiện trạng thái sự vật, con người

Bày tỏ tình cảm, cảm xúc


Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.

Giới thiệu ,trình bày , giải thích đặc điểm, tính chất, phương pháp, nguyên nhân của sự vật hiện tượng.

Các văn bản trên không là văn bản tự sự (hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm) vì sao?

Vai trò :chúng cung cấp tri thức giúp con người hiểu biết đầy đủ về sự vật.
Nội dung :-Trình bày đặc điểm tiêu biểu, tính chất , nguyên nhân của sự vật, hiện tượng
-Phương pháp : Trình bày , giới thiệu , giải thích
Ghi nhớ (1):Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,.của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.

Thông qua việc tìm hiểu ví dụ, em hiểu văn bản thuyết minh là gì?
B�i t?p 2: SGK( hưóng dẫn qua sách bài tập)

Bài tập 2
Hãy đọc lại và cho biết "Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000" thuộc loại văn bản nào. Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này có tác dụng gì?
"Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000" thuộc loại văn bản nghị luận, đề xuất một hành động tích cực để bảo vệ môi trường nhưng đã sử dụng yếu tố thuyết minh để nói rõ tác hại của bao bì nylon làm cho lời đề nghị có sức thuyết phục cao.
Thảo luận nhóm: Có ý kiến đưa ra là văn bản thuyết minh có kết hợp được với các phương thức biểu đạt khác như tự sự, miêu tả,biểu cảm, nghị luận.

Nhưng 1 nhóm bạn cho là đúng,
1 nhóm bạn cho là sai.
Nêu ý kiến của nhóm em ?


10
Từ bài tập trên , chú ý bt2(sgk ở phần luyện tập để :
- Cung cấp tri thức khách quan, xác thực , hữư ích cho con người

Nhận xét về những tri thức được sử dụng trong văn bản?
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh.

-Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng

- Ngôn ngữ chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.


Nhận xét về ngôn ngữ trong văn bản thuyết minh?
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh.

-Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng
- Cung cấp tri thức khách quan.


*Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,.của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
*Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
* Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.


Ghi nh?
Tuần 11- Bài 10;11
Tiết 44: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
I.Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
1.Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh.
Ghi nh?

-Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng

Cung cấp tri thức khách quan.
Ngôn ngữ chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.


II. Luyện tập
II. Luyện tập.
Bài tập1. Các văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không? Vì sao?
a) Khởi nghĩa Nông Văn Vân
(1833 - 1835)
Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc (Cao Bằng). Không chịu nổi sự chèn ép của triều đình nhà Nguyễn, Nông Văn Vân cùng một số tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy [...]
Cuộc khởi nghĩa lan khắp miền núi Việt Bắc và một số làng người Mường, người Việt ở trung du. Nhà Nguyễn đã hai lần cử những đạo quân lớn kéo lên đàn áp, nhưng không hiệu quả. Lần thứ ba(năm 1835), quân triều đình tấn công dữ dội từ nhiều phía và bao vây đốt rừng. Nông Văn Vân chết trong rừng. Cuộc khỏi nghĩa bị dập tắt. (Lịch sử 7)


Đây là văn bản thuyết minh vì nó cung cấp tri thức về bộ môn lịch sử


b/ CON GIUN ĐấT
Giun đất là động vật có đốt, gồm khoảng 2500 loài, chuyên sống ở
vùng đất ẩm. Đầu giun đất có cơ phát triển và trơn để đào chui trong đất.
Mình giun đất có chât nhờn để da luôn ướt, giảm ma sát khi chui trong đất.
Giun đất có màu nâu khi ở trong lòng đất, có màu rêu trên lưng khi sống
trong rêu. Giun đất có sức sống mạnh , dù bị chặt đứt , nó vẫn có thể tái sinh.
Giun đất có tác dụng đào bới làm xốp đất. Phân giun đất là thứ phân bón
rất tốt cho thực vật. Giun đất được dùng làm phương tiện xử lý rác, làm sạch
môi trường.
Giun đất dùng để chăn nuôi gia súc. Người cũng có thể ăn giun đất vì
nó có 70% lượng đạm trong cơ thể. Giun đất có thể dùng làm thuốc
chữa bệnh. Giun đất là giống vật có ích.
(Theo Bách khoa tri thức thế kỉ XXI)
Là văn bản thuyết minh vì nó cung cấp tri thức về bộ môn sinh học
Tự hào nón lá làng chuông
Tu hao non la Viet Nam
Hien nay, lang Chuong cung cap cho thi truong khoang 3 trieu chiec non moi nam. Khong chi cung cap non cho khap mien Bac, ma non lang Chuong nhung nam tro lai day da theo cac doan khach du lich, dong nhat la Nhat Ban, Han Quoc, Trung Quoc, Dai Loan, Hong Kong... ra nuoc ngoai. Khach hang trong Nam chi can goi dien dat so luong, thoa thuan gia ca thong nhat, nguoi lang Chuong se tap ket non gan ben xe Ha Dong, ngay lap tuc chuyen hang di. Mot so du khach nuoc ngoai yeu quy chiec non Viet da ve tan lang Chuong de tham quan va mua nhung mon qua luu niem mang ve que huong. Do co le la mon qua dong vien quy gia nhat giup nguoi dan noi day vung tin hon de giu gin va phat trien nghe.
La mot vung thuan nong, dat chat nguoi dong. Nghe non muon doi chi duoc coi la nghe phu. Nhung nguoi dan noi day deu hieu rang, nho nhung chiec non gian di ay ma xom lang duoc thay da, doi thit. Cu Ngan, me anh Tuy, nam nay 78 tuoi, mat mo, tay run nhung van xo kim va khau non thoan thoat. Cu bao: "70 nam khau non roi, xau kim khong can nhin vao cay kim, soi cuoc. Cac cu xua bao, chang ai lam giau duoc tu nghe non nhung gia dinh toi lai song duoc nho non. Nha toi mat som, de lai bay con tho. Hoi tre, moi ngay toi khau duoc 4-5 chiec non nuoi cac con truong thanh, bay gio chung deu khau non gioi, song day du duoc tu non".
Se kho co the thay het duoc ve dep duyen dang cua nhung chiec non la an sau ngoi lang yen binh, dan da ay. De roi trong hoi nghi APEC vua qua, hinh anh chiec non khong lo bat ngo xuat hien da khang dinh them rang chiec non la than thuong binh di cua dan toc se khong bao gio mat nho ban tay tai hoa va long nhiet huyet cua nhung con nguoi binh di noi day.
Video :
Làm bài tập về nhà theo câu hỏi (BT2), BT Mở rộng: Hãy ghi lại sự kiện lũ diễn ra tại địa phương em., Trình bày hiểu biết vê một số các tác giả văn học em đã học ở Ngữ văn 8 tập I.

Chuẩn bị bài :Bài 12 ( soạn :Ôn dịch thuốc lá )
Dặn dò:
Tìm hiểu một số văn bản thuyết minh trong đời sống
hàng ngày
( đài , báo ,sách .)
Tuần 11- Bài 10;11
Tiết 44: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
I.Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
1.Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh.
Ghi nh?

-Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng
Cung cấp tri thức khách quan.
Ngôn ngữ chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.


II. Luyện tập