Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
và các em học sinh
3
4
Van b?n thuy?t minh l� ki?u van b?n l?n d?u tiờn du?c dua v�o chuong trỡnh T?p L�m Van Trung h?c co s?. Dõy l� lo?i van b?n thụng d?ng, cú ph?m vi s? d?ng r?t ph? bi?n r?ng rói, ng�nh ngh? n�o cung c?n d?n.
Giới thiệu bài
5
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐiỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH :
1-Văn bản thuyết minh trong đời sống con người :
Đọc các văn bản :
a) Cây dừa Bình Định .
b) Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c) Huế .
6
CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
7
Lỏ cõy cú m�u xanh l?c vỡ cỏc t? b�o c?a lỏ cõy cú ch?a nhi?u l?c l?p. M?t mi- li- một lỏ ch?a b?n muoi v?n l?c l?p. Trong cỏc l?c l?p n�y cú ch?a m?t ch?t g?i l� di?p l?c, t?c l� ch?t xanh c?a lỏ. �nh sỏng tr?ng c?a m?t tr?i g?m b?y m�u: tớm. ch�m, lam, l?c, v�ng, cam, d?.S? di ch?t di?p l?c cú m�u xanh l?c vỡ nú hỳt cỏc tia sỏng cú m�u khỏc,nh?t l� m�u d? v� m�u lam, nhung khụng thu nh?n m�u xanh l?c v� l?i ph?n chi?u m�u n�y, do dú m?t ta m?i nhỡn th?y m�u xanh l?c. N?u ta chi?u ch?t di?p l?c c?a lỏ cõy b?ng m?t ngu?n sỏng m�u d?, ch?t n�y s? thu nh?n t?t c? cỏc tia m�u d?, nhung vỡ khụng cú tia sỏng m�u xanh l?c d? ph?n chi?u l?i, nờn k?t qu? ta nhỡn v�o lỏ cõy ch? th?y m?t m�u den sỡ .Nhu v?y lỏ cõy cú m�u xanh l� do ch?t di?p l?c trong lỏ cõy.
(Theo Vu Van Chuyờn, H?i dỏp v? th?c v?t)
T?I SAO L� C�Y Cể M�U XANH L?C ?
8
HUẾ
9
Các văn bản trên trình bày, giải thích, giới thiệu điều gì ?

10
Thõn cõy l�m mỏng.
C?ng lỏ l�m vỏch- l�m ch?i.
Lỏ l�m nh� tranh.
Nu?c d?a d? u?ng, d? l�m th?c an, bỏnh k?o.
.mang nhi?u l?i ớch v� g?n bú v?i cu?c s?ng.
11
Trỡnh b�y nh?ng l?i ớch
c?a cõy d?a (Bỡnh D?nh).
12
Van b?n "T?i sao lỏ cõy cú m�u xanh l?c?" gi?i thớch di?u gỡ?
13
Chất diệp lục trong lá cây có màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác nhưng không thu nhận màu xanh lục và lại phản chiếu màu nầy, do đó mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục.
14
N?u ta chi?u ch?t di?p l?c c?a lỏ cõy b?ng ngu?n
sỏng m�u d?, ch?t n?y s? thu nh?n cỏc tia m�u d?, nhung vỡ khụng cú tia sỏng m�u xanh l?c d?
ph?n chi?u l?i, nờn ta nhỡn v�o lỏ cõy ch? th?y m?t
m�u den sỡ.
15


A! Em,
hiểu rồi.




Gi?i thớch lỏ cõy cú m�u xanh
l?c l� do ch?t di?p l?c cú trong
lỏ cõy.
16
Sụng nỳi h�i hũa
Cụng trỡnh van húa ngh? thu?t n?i ti?ng
17

Van b?n HU?
Com h?n
bỏnh bốo Hu?
bỳn bũ Hu?
Mún an d?c s?n Hu?
S?n ph?m - nún lỏ Hu?
18
Truy?n th?ng d?u tranh kiờn cu?ng
19
Gi?i thi?u HU? l� m?t trung tõm van
húa ngh? thu?t l?n c?a Vi?T NAM.
20
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐiỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH :
1-Văn bản thuyết minh trong đời sống con người :
Đọc các văn bản :
a) Cây dừa Bình Định .
b) Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c) Huế .
21
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐiỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH :
1-Văn bản thuyết minh trong đời sống con người :

2-D?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh :

a) Trao d?i nhúm : Cỏc van b?n trờn cú th? xem
l� van b?n t? s? (hay miờu t?, bi?u c?m, ngh? lu?n)
khụng? T?i sao? Chỳng khỏc v?i cỏc van b?n ?y ?
ch? n�o?
22
Hóy phõn bi?t van b?n thuy?t minh v?i cỏc lo?i van b?n t? s?, miờu t?, bi?u c?m,ngh? lu?n.
- Van b?n t? s?: trỡnh b�y s? vi?c, di?n bi?n, nhõn v?t.
- Van b?n miờu t?: trỡnh b�y chi ti?t c? th? cho ta c?m nh?n du?c s? v?t con ngu?i.
- Van b?n ngh? lu?n: trỡnh b�y ý ki?n lu?n di?m.
- Van b?n thuy?t minh: trỡnh b�y, gi?i thớch, gi?i thi?u nh?ng con ngu?i, s? v?t, hi?n tu?ng. trong d?i s?ng.
23
-Van b?n bi?u c?m: b?c l? c?m xỳc ch? quan c?a ngu?i vi?t v? d?i tu?ng.
PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH
VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC
- Trình bày chi tiết cụ thể giúp người đọc hình dung ra sự vật, con người, .
- Bộc lộ cảm xúc chủ quan của người viết về đối tượng...

- Trình bày ý kiến, luận điểm.
- Thể hiện quan điểm của người viết bằng suy luận và lí lẽ...
-Trình bày
đặc điểm,
tính chất,
nguyên
nhân .của
các hiện
tượng, sự
vật trong
tự nhiên
xã hội.
- Trình bày sự việc, diễn biến, nhân vật. Có cốt truyện..

24
GHI NH?
1- Van b?n thuy?t minh l� ki?u van b?n thụng
d?ng trong m?i linh v?c d?i s?ng nh?m cung c?p
tri th?c v? d?c di?m, tớnh ch?t, nguyờn nhõn,.
c?a cỏc hi?n tu?ng v� s? v?t trong t? nhiờn, xó
h?i b?ng phuong th?c trỡnh b�y, gi?i thi?u, gi?i
thớch.




25
GHI NH?
1- Van b?n thuy?t minh l� ki?u van b?n thụng
d?ng trong m?i linh v?c d?i s?ng nh?m cung c?p
tri th?c v? d?c di?m, tớnh ch?t, nguyờn nhõn,.
c?a cỏc hi?n tu?ng v� s? v?t trong t? nhiờn, xó
h?i b?ng phuong th?c trỡnh b�y, gi?i thi?u, gi?i
thớch.
2- Tri th?c trong van b?n thuy?t minh dũi h?i
khỏch quan, xỏc th?c, h?u ớch cho con ngu?i.



25
GHI NH?
1- Van b?n thuy?t minh l� ki?u van b?n thụng
d?ng trong m?i linh v?c d?i s?ng nh?m cung c?p
tri th?c v? d?c di?m, tớnh ch?t, nguyờn nhõn,.
c?a cỏc hi?n tu?ng v� s? v?t trong t? nhiờn, xó
h?i b?ng phuong th?c trỡnh b�y, gi?i thi?u, gi?i
thớch.
2- Tri th?c trong van b?n thuy?t minh dũi h?i
khỏch quan, xỏc th?c, h?u ớch cho con ngu?i.
3- Van b?n thuy?t minh c?n du?c trỡnh b�y
chớnh xỏc,rừ r�ng, ch?t ch? v� h?p d?n.



25
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
II- LUYỆN TẬP :
Bài tập 1: Các văn bản sau đây có phải
là văn bản thuyết minh không? Vì sao?
a) Khởi nghĩa Nông Văn Vân.
b) Con giun đất.

28

KH?I NGHIA NễNG VAN V�N
(1833_1835)
Nụng Van Võn l� tự tru?ng dõn t?c T�y, gi? ch?c tri chõu B?o L?c(Cao B?ng). Khụng ch?u n?i s? chốn ộp c?a tri?u dỡnh nh� Nguy?n, Nụng Van Võn cựng m?t s? tự tru?ng t?p h?p dõn chỳng n?i d?y(.).
Cu?c kh?i nghia lan kh?p mi?n nỳi Vi?t B?c v� m?t s? l�ng ngu?i Mu?ng, ngu?i Vi?t ? trung du. Nh� Nguy?n dó hai l?n c? nh?ng d?o quõn l?n kộo lờn d�n ỏp, nhung khụng hi?u qu?. L?n th? ba( nam 1835), quõn tri?u dỡnh t?n cụng d? d?i t? nhi?u phớa v� bao võy d?t r?ng. Nụng Van Võn ch?t trong r?ng. Cu?c kh?i nghia b? d?p t?t.
(L?ch s? 7)
29
C�C TRI TH?C V?
L?CH S?- KH?I NGHIA
30

CON GIUN D?T
Giun d?t l� d?ng v?t cú d?t, g?m kho?ng 2500 lo�i, chuyờn s?ng ? vựng d?t ?m, D?u giun d?t cú co phỏt tri?n v� tron d? chui v�o trong d?t. Mỡnh giun d?t cú ch?t nh?n d? da luụn u?t, gi?m ma sỏt khi chui trong d?t . Giun d?t cú m�u nõu khi ? trong lũng d?t, cú m�u rờu trờn lung khi s?ng trong rờu. Giun d?t cú s?c s?ng m?nh, dự b? ch?t d?t , nú v?n cú th? tỏi sinh.
Giun d?t cú tỏc d?ng d�o b?i l�m x?p d?t. Phõn giun d?t l� th? phõn bún r?t t?t cho th?c v?t. Giun d?t du?c dựng l�m phuong ti?n x? lý rỏc, l�m s?ch mụi tru?ng.
Giun d?t dựng d? chan nuụi gia sỳc. Ngu?i cung th? an giun d?t vỡ nú cú 70% lu?ng d?m trong co th?. Giun d?t cú th? dựng l�m thu?c ch?a b?nh. Giun d?t l� gi?ng v?t cú ớch.
( Theo Bỏch khoa tri th?c th? k? XXI)
31
C�C TRI TH?C V?
KHOA H?C
D?i s?ng v� l?i ich c?a con giun d?t.
32
Bài tập 2: Em hãy viết một đoạn văn thuyết minh ngắn từ đoạn video sau đây :
35
B?n Ninh Ki?u l� m?t th?ng c?nh d?p c?a th�nh ph? C?n Tho. N?m ? v? trớ ngó ba sụng nờn khụng khớ BNK luụn trong l�nh, giú mỏt quanh nam. Trong cụng viờn tr?ng nhi?u cõy xanh v� hoa d?p, cú tu?ng Bỏc H? cao l?n v� trang nghiờm. Du?i sụng cú du thuy?n, b?n t�u cao t?c, xu?ng ghe qua l?i t?p n?p. Xung quanh BNK cũn cú Chựa ễng, khỏch s?n nh� h�ng, nh� l?ng ch? c?, cú c? ch? hoa trong nh?ng ng�y ỏp t?t nờn thu hỳt khỏch tham quan du l?ch r?t dụng. BNK cũn l� noi t? ch?c nhi?u chuong trỡnh c?a l? h?i " Nam du l?ch qu?c gia Mờ Kụng-C?n Tho nam 2008".
Bài tập củng cố
Câu 1: văn bản thuyết minh có tính chất gì?
Chủ quan, giàu tình cảm, cảm xúc.
Mang tính thời sự nóng bỏng.
Uyên bác, chọn lọc.
Tri thức chuẩn xác, khách quan, hữu ích.
34
Câu 2 : Những hình
ảnh sau đây giới thiệu
điều gì ?
Gi?i thi?u Chựa ễng,
m?t danh lam n?i ti?ng
c?a TP C?n Tho.
33
DẶN DÒ
1- B�i t?p : Cỏc van b?n khỏc nhu t? s?, ngh?
lu?n, bi?u c?m, miờu t? cú c?n y?u
t? thuy?t minh khụng? T?i sao?
Nờu m?t van b?n m� em bi?t.

2- Xem tru?c: B�i Phuong phỏp thuy?t minh.
36
KÍNH CHÀO
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
ĐÃ THAM DỰ HỘI THI GAĐT.
37