Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Trường THCS Tôn Đức Thắng
Môn: Ngữ văn 8
Giáo viên dạy: Nguyễn Thị Thu Thủy
Kính chào quý thầy cô

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
Tiết 44
I. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh:
I. Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định
b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế
?
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì
CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
Tiết 44
I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định
b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế
?
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì
- Trình b�y : L?i ích c?a c�y d?a g?n v?i ngu?i d�n Bình D?nh
Văn bản “Tại sao lá cây có màu xanh lục?” giải thích điều gì?

Tiết 44
Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định
b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế
?
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì
- Gi?i thích v? t�c d?ng c?a ch?t di?p l?c l�m cho ngu?i ta th?y l� c�y cĩ m�u xanh.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
- Trình b�y : L?i ích c?a c�y d?a g?n v?i ngu?i d�n Bình D?nh
Sông núi hài hòa
Công trình văn hóa nghệ thuật nổi tiếng

Văn bản HUẾ

Tiết 44
Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định
b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế
?
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì
- Gi?i thi?u Hu? nhu l� m?t trung t�m van hĩa ngh? thu?t l?n c?a Vi?t Nam.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
- Trình b�y : L?i ích c?a c�y d?a g?n v?i ngu?i d�n Bình D?nh
- Gi?i thích v? t�c d?ng c?a ch?t di?p l?c l�m cho ngu?i ta th?y l� c�y cĩ m�u xanh.

Tiết 44
- Trình b�y l?i ích c?a c�y d?a g?n v?i ngu?i d�n Bình D?nh.
- Gi?i thích v? t�c d?ng c?a ch?t di?p l?c l�m cho ngu?i ta th?y l� c�y cĩ m�u xanh.
- Giới thiệu Huế như là một trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.
Ba văn bản trên đã cung cấp cho em kiến thức về những lĩnh vực nào?
Em thường gặp các loại văn bản đó ở đâu ?
Hãy kể một vài văn bản cùng loại mà em biết ?
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:

Tiết 44
Một số văn bản cùng loại:
-Giới thiệu về một danh lam thắng cảnh:
Vịnh Hạ Long
-Trình b�y ti?u s? c?a m?t danh nh�n:
Hồ Chí Minh.
-Gi?i thi?u m?t d? v?t:
Cây bút bi.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:

Tiết 44
Văn bản thuyết minh có đặc điểm như thế nào?
Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về mọi lĩnh vực của đời sống.
-Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về mọi lĩnh vực của đời sống.
Văn bản thuyết minh được sử dụng như thế nào trong đời sống?
Thông dụng, phổ biến trong đời sống.
-Phạm vi sử dụng: Thông dụng, phổ biến trong đời sống.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:

Tiết 44
Th?o lu?n nhĩm (2 ph�t)
C�u1: C�c van b?n tr�n cĩ th? xem l� van b?n t? s? (hay mi�u t?, ngh? lu?n, bi?u c?m) khơng ? T?i sao ? Ch�ng kh�c v?i c�c van b?n ?y ? ch? n�o ?
C�u 2: C�c van b?n tr�n cĩ nh?ng d?c di?m chung n�o l�m ch�ng tr? th�nh m?t ki?u ri�ng ?
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
-Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về mọi lĩnh vực của đời sống.
-Phạm vi sử dụng: Thông dụng, phổ biến trong đời sống.
PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC
- Trình bày sự việc, diễn biến, nhân vật. Có cốt truyện…
- Trình bày chi tiết cụ thể, cho ta cảm nhận sự vật, con người…
- Bộc lộ cảm xúc chủ quan của người viết về đối tượng…
- Trình bày ý kiến, luận điểm, thể hiện quan điểm của người viết…
- Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội.
THUYẾT MINH
CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
Thân cây làm máng.
Cọng lá làm chổi.
Lá làm nhà tranh.
Nước dừa để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo.
…mang nhiều lợi ích và gắn bó với cuộc sống.
Sông núi hài hòa
Công trình văn hóa nghệ thuật nổi tiếng

Văn bản HUẾ
Cơm hến
bánh bèo Huế
bún bò Huế
Món ăn đặc sản Huế
Sản phẩm - nón lá Huế

Tiết 44
Từ những phân tích và so sánh trên em hãy rút ra đặc điểm chung của văn bản thuyết minh về những phương diện sau:
Tác dụng
Tính chất
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
-Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về mọi lĩnh vực của đời sống.
-Phạm vi sử dụng: Thông dụng, phổ biến trong đời sống.

Tiết 44
Tác dụng: Giúp người đọc hiểu về sự vật, hiện tượng trong đời sống một cách đúng đắn, đầy đủ.
Tính chất: Khách quan, chân thực, hữu ích.
Tác dụng: Giúp người đọc hiểu về các sự vật, hiện tượng trong đời sống.
Tính chất: Khách quan, chân thực, hữu ích.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:

Tiết 44
Em có nhận xét gì về ngôn ngữ của các văn bản trên?
Phương thức thuyết minh: Trình bày, giải thích, giới thiệu.
Các văn bản trên đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức nào?
Ngôn ngữ: Trong sáng, rõ ràng.
Ngôn ngữ: Trong sáng, rõ ràng.
Tác dụng: Giúp người đọc hiểu về các sự vật, hiện tượng trong đời sống.
Tính chất: Khách quan, chân thực, hữu ích.
Phương thức thuyết minh: Trình bày, giải thích, giới thiệu.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

I. Vai trị v� d?c di?m chung c?u van b?n thuy?t minh:
Bản đồ tư duy

Tiết 44
II. Luyện tập:
II. Luyện tập:
Bài tập 1: Các văn bản sau đây có phải là văn bản thuyết minh không ? Vì sao ?
Khởi nghĩa Nông Văn Vân.
b) Con giun đất..
C�c van b?n tr�n l� van b?n thuy?t minh. Vì:
a/ Van b?n cung c?p ki?n th?c v? l?ch s?.
b/ Van b?n cung c?p ki?n th?c khoa h?c sinh v?t.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:


Tiết 44
Bài tập 2: Hãy đọc lại và cho biết “Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000” thuộc loại văn bản nào. Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này có tác dụng gì?
Van b?n "Thơng tin v? Ng�y Tr�i D?t mam 2000" thu?c van b?n ngh? lu?n d? xu?t m?t h�nh d?ng tích c?c b?o v? mơi tru?ng nhung d� s? d?ng y?u t? thuy?t minh d? nĩi r� t�c h?i c?a bao bì ni lơng l�m cho l?i d? ngh? cĩ s?c thuy?t ph?c cao.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

II. Luyện tập:
II. Luyện tập:

Tiết 44
Bài tập 3: Các văn bản khác như tự sự,nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không ? Vì sao?
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

II. Luyện tập:
II. Luyện tập:
ĐỌC CÁC ĐOẠN VĂN SAU:
a) Một hôm có hai chàng đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém : gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh. (Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b) Sự thực ở nước ta, hải đường đâu chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống khắp các vườn dân, cả đình, chùa. nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khỏe, sống lâu nên cội cành thường sần lên những lớp rêu da rắn màu rỉ đồng, trông dân dã như cây chò đất đỏ.
(Hoàng Phủ Ngọc Tường)

Tiết 44
C�c van b?n kh�c nhu t? s?, ngh? lu?n, bi?u c?m, mi�u t? c?n y?u t? thuy?t minh nhu m?t phuong ti?n di?n d?t r?t cĩ hi?u qu?.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Vai trị v� d?c di?m chung c?a van b?n thuy?t minh:

II. Luyện tập:
II. Luyện tập:
Bài tập 3: Các văn bản khác như tự sự,nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không ? Vì sao?
Đáp án:
Câu hỏi:
Trò chơi ô chữ
1) Văn bản thuyết minh có tính chất gì?
Đây là một tính chất tiêu biểu của văn bản thuyết minh để phân biệt với các văn bản khác?
Khách quan, chân thực, hữu ích
Từ khóa:
2) Để thuyết minh cho một đối tượng thường dùng những phương thức nào?
Trình bày, giới thiệu, giải thích
3) Văn bản “Tại sao lá cây có màu xanh lục?” cung cấp kiến thức về lĩnh vực nào?
Khoa học sinh vật
4) Đoạn văn sau thuộc loại văn bản nào?
Đêm Trung thu các em rước đèn, múa sư tử. Ngoài Bắc gọi là múa sư tử, trong Nam gọi là múa lân. Lân còn gọi là kì lân. Kì là tên con đực, lân là tên con cái. Tục truyền lân là con vật hiền lành, chỉ có người tốt mới nhìn thấy nó được. Thoạt nhìn, đầu lân giống đầu sư tử. Do vậy, người ta gọi múa lân thành múa sư tử.
Thuyết minh
5) Muốn có tri thức cho văn bản thuyết minh “Huế”, trước hết em phải làm gì?
Tham quan, quan sát
III. Củng cố:
Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:
1. Bài vừa học :
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
-Nắm được vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết minh.
Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản đã học.
Tìm đọc thêm các đoạn văn, văn bản thuyết minh.
Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:
2. Bài sắp học: Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ
- Đọc trước văn bản, xác định kiểu văn bản, yếu tố thuyết minh có vai trò như thế nào trong văn bản.
Tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe con người và môi trường.
Tại sao tệ nghiện hút thuốc lá gọi là ôn dịch? Biện pháp phòng chống ôn dịch này.
Sưu tầm tranh ảnh, tài liệu về tác hại của tệ nghiện hút thuốc lá và khói thuốc lá đối với sức khỏe con người và môi trường.
Tiết học kết thúc
Giáo viên dạy: Nguyễn Thị Thu Thủy
Kính chào quý thầy cô