Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Trường Dân Tộc Nội Trú THCS và THPT Bù Gia Mập
Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô giáo đã về dự tiết học ngày hôm nay !
Kiểm tra bài cũ

Theo em, kể chuyện theo ngôi thứ nhất sẽ có tác dụng gì?
Tiết 44: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
Văn bản: Cây dừa Bình Định trình bày điều gì?
CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
Thân cây làm máng.
Cọng lá làm vách
Lá làm tranh.
Nước và cùi dừa: để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo.
Dừa…mang nhiều lợi ích và gắn bó với cuộc sống đối với con người.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
a. Văn bản : CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
b. Văn bản : TẠI SAO LÁ CÂY CÓ MÀU XANH LỤC?
Văn bản: Cây dừa Bình Định trình bày điều gì?
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa.
Văn bản: Lá cây có màu xanh lục giải thích điều gì?
Chất diệp lục trong lá cây có màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác nhưng không thu nhận màu xanh lục và lại phản chiếu màu này, do đó mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục.
Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng nguồn
sáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận các tia màu đỏ, nhưng vì không có tia sáng màu xanh lục để
phản chiếu lại, nên ta nhìn vào lá cây chỉ thấy một
màu đen sì.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
a. Văn bản : CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
b. Văn bản : TẠI SAO LÁ CÂY CÓ MÀU XANH LỤC?
c. Văn bản : HUẾ
Văn bản : Tại sao lá cây có màu xanh lục? Giải thích điều gì?
? Văn bản HUẾ giới thiệu điều gì?
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa.
+ Giải thích tác dụng của chất diệp lục làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh.
Sông núi hài hòa
Công trình văn hóa nghệ thuật nổi tiếng

Văn bản HUẾ
Chùa Thiên Mụ
lăng Khải Định
chùa Trúc Lâm
Công trình văn hóa nghệ thuật nổi tiếng
điện Hòn Chén
đài Vọng Cảnh
Cơm hến
bánh bèo Huế
bún bò Huế
Món ăn đặc sản Huế
Sản phẩm - nón lá Huế
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
a. Văn bản : CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa.
b. Văn bản : TẠI SAO LÁ CÂY CÓ MÀU XANH LỤC?
+ Giải thích tác dụng của chất diệp lục đối với màu xanh đặc trưng của lá cây.
c. Văn bản : HUẾ
+ Giới thiệu Huế là một trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam. Nơi có đặc điểm riêng độc đáo.
? Văn bản HUẾ giới thiệu điều gì?
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
+ Các sản phẩm tiêu dùng:
-Bản hướng dẫn sử dụng Ti vi, Tủ lạnh,…
-Đồ ăn, thức uống: nước giải khát, bánh kẹo, …. Đều có ghi xuất xứ, thành phần các chất làm nên, ngày sản xuất, hạn sử dụng, trọng lượng tịnh,…
+Du lịch: Trước cổng vào có bảng ghi giới thiệu lai lịch, sơ đồ danh lam thắng cảnh.
+Các bảng quảng cáo ngoài đường phố.
+Sách giáo khoa: Phần bìa sau.
+Phần chú thích ở các văn bản văn học.
Được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong tất cả mọi lĩnh vực trong đời sống.

+ Các văn bản thuyết minh
Cầu Long Biên một nhân chứng lịch sử
Ca Huế trên Sông Hương.
...
? Em thường gặp văn bản đó ở đâu ?
? Kể tên một số văn bản cùng loại mà em biết ?

Được sử dụng rộng rãi, ngành nghề nào cũng cần đến.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
Thảo luận nhóm (2 phút)
SỰ KHÁC NHAU GIỮA VĂN BẢN THUYẾT MINH VỚI CÁC VĂN BẢN KHÁC
- Trình b�y s? vi?c, di?n bi?n, nh�n v?t.

- Trình b�y chi ti?t, c? th?. Gi�p ngu?i d?c hình dung ra s? v?t, con ngu?i.
Trình bày ý kiến, luận điểm
Thể hiện quan điểm của người viết bằng suy luận và lí lẽ…

- B?c l? c?m x�c ch? quan c?a ngu?i vi?t v? d?i tu?ng.
Văn bản thuyết minh: là kiểu văn bản khác.
*Đặc điểm chung: Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng.
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I/ VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
- Khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
- Cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,….. của các sự vật, hiện tượng.
- Trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.
? Văn bản thuyết minh có đặc điểm gì?
*Nhiệm vụ:
*Phương thức:
*Tri thức:
* Trình bày :
II/ LUYỆN TẬP :
Bài tập 1: Các văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không ? Vì sao ?
a/ Văn bản khởi nghĩa Nông Văn Vân là văn bản thuyết minh vì: Cung cấp kiến thức lịch sử, người thật, việc thật
b/ Văn bản con giun đất là văn bản thuyết minh vì: Cung cấp kiến thức sinh vật,
Bài tập 2:
Bài tập 3 ; Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không? Vì sao?
Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không? Vì sao?
- Các văn bản nghị luận, tự sự, biểu cảm, miêu tả cần có yếu tố thuyết minh.
- Vì :
+ Văn bản tự sự : Thuyết minh làm cho văn bản tự sự trở nên sinh động.
+ Văn bản miêu tả: Thuyết minh làm cho hình ảnh miêu tả nổi bật hơn.
+ Văn bản biểu cảm : Thuyết minh làm cho bài văn biểu cảm thêm sinh động và sâu sắc.
+ Văn bản nghị luận: Thuyết minh làm cho vấn đề nghị luận, luận điểm thuyết phục hơn.
Đáp án:
Câu hỏi:
Trò chơi ô chữ
1) Văn bản thuyết minh có tính chất gì?
Đây là một tính chất tiêu biểu của văn bản thuyết minh để phân biệt với các văn bản khác?
Khách quan, chân thực, hữu ích
Từ khóa:
2) Để thuyết minh cho một đối tượng ta thường dùng những phương thức nào?
Trình bày, giới thiệu, giải thích
3) Văn bản “Tại sao lá cây có màu xanh lục?” cung cấp kiến thức về lĩnh vực nào?
Khoa học sinh vật
4) Đoạn văn sau thuộc loại văn bản nào?
Đêm Trung thu các em rước đèn, múa sư tử. Ngoài Bắc gọi là múa sư tử, trong Nam gọi là múa lân. Lân còn gọi là kì lân. Kì là tên con đực, lân là tên con cái. Tục truyền lân là con vật hiền lành, chỉ có người tốt mới nhìn thấy nó được. Thoạt nhìn, đầu lân giống đầu sư tử. Do vậy, người ta gọi múa lân thành múa sư tử.
Thuyết minh
5) Muốn có tri thức cho văn bản thuyết minh “Huế”, trước hết em phải làm gì?
Tham quan, quan sát
III. Củng cố:
H.C-
Công vụ

Thuyết minh
Nghị luận
Biểu cảm

Miêu tả

Tự sự

Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.

Giới thiệu đặc điểm, tính chất,
phưuuơng pháp

Bày tỏ tình cảm, cảm xúc
Trình bày diễn biến sự việc
Trình bày ý muốn, quyết định thể hiện
quyền hạn, trách nhiệm
Tái hiện trạng thái sự vật, con người
Trình bày diễn biến sự việc

Bày tỏ tình cảm, cảm xúc

Nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.

Giới thiệu đặc điểm, tính chất,
phuong pháp
Trình bày ý muốn, quyết định thể hiện
quyền hạn, trách nhiệm
Tái hiện trạng thái sự vật, con ngu?i
EMEM
EM HÃY NHẬN XÉT VỀ ĐẶC ĐIỂM CỦA MỖI THỂ LOẠI VĂN HỌC VÀ SỬA LẠI CHO ĐÚNG? HÃY
Bài tập trắc nghiệm
Chúc mừng bạn đã chọn đúng
Bạn đã chọn sai!
Bạn đã chọn sai!
Bạn đã chọn sai!
D. Có tính chính xác, cô đọng chặt chẽ và sinh động.
C. Có tính cá thể giàu hình ảnh
B. Có tính đa nghĩa và giàu cảm xúc.
A. Tính hình tu?ng giàu cảm xúc
Ngôn ngữ của văn bản thuyết minh có đặc điểm gì?
SỰ KHÁC NHAU GIỮA VĂN BẢN THUYẾT MINH VỚI CÁC VĂN BẢN KHÁC
-Trình b�y s? vi?c, di?n bi?n, nh�n v?t.

-Trình b�y chi ti?t, c? th?. Gi�p ngu?i d?c hình dung ra s? v?t, con ngu?i.
Trình bày ý kiến, luận điểm
Thể hiện quan điểm của người viết bằng suy luận và lí lẽ…

- B?c l? c?m x�c ch? quan c?a ngu?i vi?t v? d?i tu?ng.
Văn bản thuyết minh: là kiểu văn bản khác.
*Đặc điểm chung: Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng.
Tự sự
Miêu tả
Nghị luận
Biểu cảm
Bản đồ tư duy
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
Tìm đọc các văn bản thuyết minh.
Hoàn thành các bài tập còn lại.
Soạn bài “Ôn dịch, thuốc lá”.
*BÀI GIẢNG CÓ THAM KHẢO VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ NỘI DUNG CỦA MỘT SỐ BÀI GIẢNG HAY VÀ SỰ ĐẦU TƯ CỦA BẢN THÂN.

*RẤT MONG QUÝ THẦY CÔ NHẬN XÉT VÀ BỔ XUNG THÊM.
*XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!