Bài 11. Tập làm thơ tám chữ

Chào mừng các thầy cô
đến dự giờ thăm lớp 9A3
Kiểm tra mieäng:
Kể tên một số bài thơ tám chữ mà em đã được học trong chương trình Ngữ văn 8?
Những bài thơ ấy là thơ cổ điển hay thơ hiện đại? Cảm nhận chung của em về thể thơ này là gì?
Các bài thơ tám chữ đã được học trong chương trình Ngữ văn 8 là:
+ Nhớ rừng của Thế Lữ.
+ Quê hương của Tế Hanh.
Đây là hai thi phẩm nổi tiếng của phong trào Thơ mới (1932 - 1945).
- Thơ 8 chữ là thể thơ xuất hiện trong phong trào Thơ mới trên cơ sở kế thừa thể 8 chữ trong hát nói truyền thống song hình thức tự do hơn, vần điệu nhịp nhàng, đều đặn, có khả năng diễn tả phong phú.
Gồm các thanh
hỏi, huyền, nặng
Gồm các thanh
huyền, ngang
Gồm các thanh
hỏi, ngã
Bạn đã sai!
Gồm các thanh
sắc, huyền
Bạn đã sai!
Bạn đã sai!
Chúc mừng bạn !
A
B
C
D
Dòng nào nêu đúng cấu tạo nhóm thanh bằng ?
NG? VAN 9
Tiết: 54
Tập
Làm thơ tám ch?
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
a. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
(Nhớ rừng - Thế Lữ)
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
b. Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
(Bếp lửa - Bằng Việt)
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
c. Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son!

Yêu biết mấy những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên!
(Mùa thu mới - Tố Hữu)
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
* Đặc điểm của thể thơ 8 chữ:
a. Dung lượng, bố cục:
- Mỗi dòng thơ có 8 chữ.
- Số câu không hạn định.
- Có thể chia thành các đoạn, các khổ.
b. Cách gieo vần:
- Gieo vần chân.
- Vần liền hoặc vần cách.
c. Cách ngắt nhịp: Đa dạng.
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
2. Ghi nhớ: SGK/150
Tiết 54: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
I. Nhận diện thể thơ tám chữ:
1. Ví dụ: Các đoạn trích về thể thơ 8 chữ:
2. Ghi nhớ: SGK/150
II. Luyện tập nhaän dieän theå thô taùm chöõ.
II. Luyện tập nhaän dieän theå thô taùm chöõ.
Bài tập 1: Điền vào chỗ trống cuối các dòng thơ một trong các từ: ca hát, bát ngát, ngày qua, muôn hoa sao cho phù hợp.
Hãy cắt đứt những dây đàn ……
Những sắc tàn vị nhạt của ……
Nâng đón lấy màu xanh hương ……
Của ngày mai muôn thưở với ……
(Tháp đổ - Tố Hữu)
ca hát
ngày qua
bát ngát
muôn hoa
Bài tập 2: Điền vào chỗ trống cuối các dòng thơ một trong các từ: cũng mất, đất trời, tuần hoàn sao cho đúng vần.
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi ……………;
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật.
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân ấy vẫn ……………
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại !
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả ……… ;
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…
(Vội vàng - Xuân Diệu)
cũng mất
tuần hoàn
đất trời
II. Luyện tập nhaän dieän theå thô taùm chöõ.
II. Luyện tập nhaän dieän theå thô taùm chöõ.
Bài tập 3: Đoạn thơ sau bị chép sai ở câu thứ ba. Hãy chỉ ra chỗ sai, nói lí do và thử tìm cách sửa lại cho đúng.
Giờ nao nức của một thời trẻ dại
Hỡi ngói nâu, hỡi tường trắng, cửa gương !
Những chàng trai mười lăm tuổi
Rương nho nhỏ với linh hồn bằng ngọc.
(Tựu trường - Huy Cận)
rộn rã
vào trường
III. Thöïc haønh laøm thô taùm chöõ
Bài tập 1: Tìm những từ thích hợp (đúng thanh, đúng vần) để điền vào chỗ trống trong khổ thơ sau:
Trời trong biếc không qua mây gợn trắng
Gió nồm nam lộng thổi cánh diều xa
Hoa lựu nở đầy một ……… đỏ nắng
Lũ bướm vàng lơ đãng lướt bay …… .
(Trưa hè - Anh Thơ)
vườn
qua
Bài tập 2: Khổ thơ sau còn thiếu một câu. Hãy làm thêm câu cuối sao cho đúng vần, hợp với nội dung cảm xúc từ ba câu trước.
Mỗi độ thu về lòng xao xuyến lạ
Nhớ nôn nao tiếng trống buổi tựu trường
Con đường nhỏ tiếng nói cười rộn rã
……………………………………….
Ấm lòng ta bao kỉ niệm mến thương.
III. Thöïc haønh laøm thô taùm chöõ
III. Thöïc haønh laøm thô taùm chöõ
Bài tập 3: Laøm vaø ñoïc bài thơ taùm chöõ tự sáng tác.
Lưu ý:
- Số chữ trong mỗi dòng thơ.
- Cách gieo vần.
- Cách ngắt nhịp.
- Kết cấu bài thơ.
- Nội dung cảm xúc.
- Ý nghĩa của bài thơ.
NHỚ THẦY !
Khi em mãi nhìn ngu ngơ qua cửa
Thầy ân cần, âu yếm đến bên em
Viết bài đi ! Ơi ! Cô bé dịu hiền...
Bảng sẽ khóc ! Nếu không nhìn nó đấy !

Bụi bay bay rơi đầy trên trang giấy
Phấn vương vương trên mái tóc điểm sương
Rớt xuống theo những thao thức đêm trường
Rơi mất cả... tuổi Thầy theo năm tháng !
Có những lúc mắt Thầy như bảng lảng !
Hạt buồn theo những lời giảng ấm nồng
Bụi thời gian như xa vắng mênh mông...
Nào ai biết lòng Thầy không tĩnh lặng !

Rơi rơi mãi... những cơn mưa bụi phấn
Trên suốt đường đời Thầy có đâu màng
Bục giảng trên cao như chợt thênh thang...
Thầy trơ trọi - Mang khuôn vàng trao lại !
Có những lúc lời Thầy vang vang mãi
Hạt phấn đầy trên vai áo Thầy tôi
Bụi rơi rơi trong suốt cả cuộc đời
Nào ngăn được lòng Thầy như biển rộng !

Rơi cho đời những tin yêu - mơ mộng...
Trên nhân gian - Thầy trao hết cho người
Tóc Thầy như bạc - bạc mãi không thôi
Vương lấm tấm biết bao là bụi phấn !
Em bỗng thấy cả lòng mình trầm lắng
Yêu làm sao hình bóng quá thân thương
Phút giây xưa, những buổi ở nhà trường
Này là bạn - Là Thầy - Là phấn trắng!

Làm sao nói - Tình Thầy luôn sâu nặng
Có thể theo em suốt cả cuộc đời
Nào bao bâng khuâng, nhung nhớ đầy vơi!
Quên đi ư ? Sẽ là điều... không thể!
Ngày xưa ấy ! Niềm mến thương là thế
Thầy yêu ơi ! Xin trao mãi về Thầy!
Dạy dỗ em bao điều phải, lẽ hay...
Khi tuổi Thầy phủ đầy cùng bụi phấn!
Em vô tình để giờ còn ngơ ngẩn
Tuổi còn thơ nên chẳng thấy tuổi Thầy
Mười năm sau khi đã thành người lớn
Ngoái lại nhìn Thầy, nước mắt rưng rưng!
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
* Bài học tiết này :
-Học thuộc lòng ghi nhớ
-T?p l�m m?t b�i tho t�m ch? v? ch? d? qu� huong.
Sưu tầm các bài thơ tám chữ
* Bài học tiết tiếp theo : Chuẩn bị trả bài kiểm tra văn
- Xem lại đề kiểm tra.
- Trả lời các câu hỏi đã kiểm tra.
chào tạm biệt