Bài 11. Tập làm thơ tám chữ

a, Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
( Thế Lữ, Nhớ rừng)
b,
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?
( Bằng Việt, Bếp lửa)
c,
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son !

Yêu biết mấy, những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên !
( Tố Hữu, Mùa thu tới)
a, Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
( Thế Lữ, Nhớ rừng)
a, Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
( Thế Lữ, Nhớ rừng)
THẢO LUẬN THEO CẶP ( 1’)
Chỉ ra các tiếng gieo vần ở các câu thơ ?
Xác định kiểu vần của đoạn thơ ?
Câu hỏi:
b,
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?
( Bằng Việt, Bếp lửa)
b,
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ơ cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?
( Bằng Việt, Bếp lửa)
THẢO LUẬN THEO CẶP ( 1’)
Chỉ ra các tiếng gieo vần ở các câu thơ ?
Xác định kiểu vần của đoạn thơ ?
Câu hỏi:
c,
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son !

Yêu biết mấy, những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên !
c,
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son !
Yêu biết mấy, những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên !
a, Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
( Thế Lữ, Nhớ rừng)
/
/
/
/
b,
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ơ cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?
( Bằng Việt, Bếp lửa)
/
/
/
/
c,
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son !

Yêu biết mấy, những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững buổi đầu tiên
Tập làm chủ, tập làm người xây dựng
Dám vươn mình cai quản lại thiên nhiên !
/
/
* Ghi nhớ: Thơ tám chữ là thể thơ mỗi dòng tám chữ, có cách ngắt ngắt nhịp rất đa dạng. Bài thơ theo thể tám chữ có thể gồm nhiều đoạn dài ( số câu không hạn định), có thể được chia thành các khổ
( thường mỗi khổ bốn dòng) và có nhiều cách gieo vần nhưng phổ biến nhất là vần chân ( được gieo liên tiếp hoặc gián cách)
TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN
(Nguyễn Việt Chiến)

Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển
Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa
Ngàn năm trước con theo cha xuống biển
Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa
Đất Tổ quốc khi chập chờn bóng giặc
Các con nằm thao thức phía Trường Sơn
Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả
Lời cha dặn từng thước đất giữ gìn

Đêm trằn trọc nỗi mưa nguồn chớp bể
Thương Lý Sơn đảo khuất giữa mây mù
Thương Cồn Cỏ gối đầu lên sóng dữ
Thương Hòn Mê bão tố phía âm u
………………………………………
………………………………………
 
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
 
(Tạp chí VNQĐ – Số 5-2009)
Hãy cắt đứt những dây đàn.................
Những sắc tàn vị nhạt của..................
Nâng đón lấy màu xanh hương..........
Của ngày mai muôn thuở với .............


ca hát
ngày qua
bát ngát
muôn hoa.
1. Bài tập 1: Đoạn thơ sau trích trong bài Tháp đổ của Tố Hữu. Hãy điền vào chỗ trống cuối các dòng thơ một trong các từ ngữ ca hát, bát ngát, ngày qua, muôn hoa sao cho phù hợp.
2. Bài tập 2: Đoạn thơ sau trích trong bài Vội vàng của Xuân Diệu. Hãy điền vào chỗ trống cuối các dòng thơ một trong các từ cũng mất, đất trời, tuần hoàn sao cho đúng vần.
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non, nghĩa là xuân đã già
Mà xuân hết, nghĩa là tôi………….
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn………..
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả ………
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt
cũng mất
đất trời
tuần hoàn
Giờ nao nức của một thời trẻ dại
Hỡi ngói nâu, hỡi tường trắng, cửa gương !
Những chàng trai mười lăm tuổi rộn rã,
Rương nho nhỏ với linh hồn bằng ngọc.
-> Không gieo đúng vần “ương”.
3. Bài tập 3: Đoạn thơ sau trong bài Tựu trường của Huy Cận đã bị chép sai ở câu thứ ba. Hãy chỉ ra chỗ sai, nói lí do và thử tìm cách sửa lại cho đúng.
Giờ nao nức của một thời trẻ dại
Hỡi ngói nâu, hỡi tường trắng, cửa gương !
Những chàng trai mười lăm tuổi ............
Rương nho nhỏ với linh hồn bằng ngọc.
vào trường
4. Bài tập 4: Hãy làm một bài (đoạn thơ) theo thể tám chữ với nội dung, nhịp tự chọn (khoảng 4 dòng)
(đã chuẩn bị ở nhà)
Trời trong biếc không qua mây gợn trắng
Gió nồm nam lộng thổi cánh diều xa
Hoa lựu nở đầy một....... đỏ nắng
Lũ bướm vàng lơ đãng lướt bay.....
(Theo Anh Thơ, Trưa hè)
vườn
qua
Bài tập 1: Tìm những từ ngữ thích hợp ( đúng thanh, đúng vần) để điền vào chỗ trống trong khổ thơ sau:
Mỗi độ thu về lòng xao xuyến lạ
Nhớ nôn nao tiếng trống buổi tựu trường
Con đường nhỏ tiếng nói cười rộn rã
………………………….......................................
Bóng ai kia thấp thoáng giữa màn sương
2. Bài tập 2: Khổ thơ sau còn thiếu một câu.
Hãy làm thêm câu cuối sao cho đúng vần, hợp với nội dung cảm xúc từ ba câu trước.
Để lòng mình bỗng cảm thấy vấn vương
Ấm lòng ta bao kỉ niệm mến thương
Bài tập 3
Tập làm thơ tám chữ theo đề tài: bạn bè, trường lớp, quê hương?

1.Nhớ trường
Nơi ta đến hằng ngày quen thuộc quá
Sân trường mênh mông, nắng cũng mêng mông
Khăn quàng tung bay, rực rỡ sắc hồng
Xa bạn cu sao bỗng dung nh? l?.
2. Nhớ bạn .
Ta chia tay nhau phượng đỏ đầy trời,
Nhớ những ngày rộn ró tiếng cười vui
Và nhớ những đêm lửa trại tuyệt vời
D? r?i xa nhau lũng c? ng?m ngựi.
3. Con sông quê hương.
Con sông quê ru tuổi thơ trong mơ
Giữa những hoàng hôn ngời lên ánh mắt
Gặp nhau hồn nhiên, nụ cười rất thật
Để mai ngày thao thức viết thành thơ.
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học thuộc ghi nhớ.
- Làm tiếp bài thực hành 3/SGK/151.
- Xem trước câu hỏi thực hành trong SGK/160,161.