Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh











Ch�n ��p �n �ĩng nh�t trong c�c ��p �n sau

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
- Tên đầy đủ Cù Huy Cận.
- Quê: Ân Phú- Vụ Quang- Hà Tĩnh
- Năm 1996 : Được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về VHNT.

- Là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Sau CM tháng tám.
+ Trời mỗi ngày lại
sáng.
+ Đất nở hoa.
+ Bài thơ cuộc đời.
+ Hai bàn tay em.
+ Hạt lai gieo.

2. Tác phẩm:
* NhữngTác phẩm tiêu biểu:
- Trước CM tháng tám.
- Sau CM tháng tám.
- Trước CM tháng tám.
+ Lửa thiêng.
+ Vũ trụ ca.
+ Kinh cầu tự
(văn xuôi)
- Nhân chuyến đi thực tế dài ngày ở QN=>Sáng tác bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá"
* Hoàn cảnh sáng tác bài thơ:
- Bài thơ " Đoàn thuyền đánh cá". In trong tập thơ "Trời mỗi ngày lại sáng``
(1958).

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
- Tên đầy đủ Cù Huy Cận.
- Quê: Ân Phú- Vụ Quang- Hà Tĩnh
- Năm 1996 : Được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về VHNT.

2. Tác phẩm:
* NhữngTác phẩm tiêu biểu:
* Hoàn cảnh sáng tác bài thơ:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
- Nhân chuyến đi thực tế dài ngày ở QN=>Sáng tác bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá"
- Giọng đọc: Vui tươi, phấn chấn, nhịp vừa phải, các khổ 2,3,7 đọc cao lên 1 chút và nhịp nhanh hơn.
? Em hiểu gì về hình ảnh " Sóng đã cài then, đêm sập cửa"?
- Những lượn sóng dài chuyển động được hình dung như cái then cài ngang mà cánh cửa là màn đêm sập xuống
? Em hiểu như thế nào về các loài cá?
Cá bạc
Cá song
Cá đé
Cá chim
Cá nhụ
Cá thu
Loài cá cùng họ với cá thu,
thân và má có vẩy nhỏ,
màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ
với cá chích nhưng lớn hơn.
Thân dài, hơi dẹt.
Sống gần bờ, thân dày, dài
có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen hång

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
- Thể thơ: 7 chữ( Thất ngôn)
? Bài thơ này được bố cục theo trình tự nào?
- Bố cục theo hành trình 1 chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá.
? Hãy phân chia ranh giới trong bài thơ ứng với mỗi phần trên?
- 3 phần
+) Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra
khơi (2 khổ đầu)
+) Cảnh đoàn thuyền đánh cá
trên biển.( 4 khổ tiếp)
+) Cảnh đoàn thuyền đánh cá
trở về( Khổ cuối)
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
- Thể thơ: 7 chữ( Thất ngôn)
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
? Hai câu thơ đầu mở ra cho ta biết là thời gian và không gian nào?
- Thời gian:
- Không gian:
Trên biển.
Lúc hoàng hôn( Chiều tối).
* Hình ảnh:
- Mặt trời- biển- như hòn lửa.
- Sóng cài then- đêm sập cử
- NT : + So sánh.
+ ẩn dụ, nhân hoá.
=> Khung cảnh bển đẹp, rộng lớn, mà kì vĩ.

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
- Thể thơ: 7 chữ( Thất ngôn)
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
? Trong khung ảnh đó ta thấy xuất hiện thêm những hình ảnh nào?
* Xuất hiện:
+ Đoàn thuyền- lại ra khơi.
+ Hình ảnh con người lao động.
? Khi ra khơi, em phát hiện điều đặc biệt ở ngư dân là gì?
- Đem theo: Câu hát căng buồm cùng gió khơi
? NT được tác giả sử dụng ở câu thơ này là gì? Dụng ý của biện pháp NT đó?
- NT: ẩn dụ- hình ảnh " Câu hát căng buồm".
-> Chỉ tiếng hát của ngư dân chài.Đó là tiếng hát sức mạnh tập thể khoẻ khoắn hoà cùng gió khơi thổi căng buồm đẩy thuyền rẽ sóng ra khơ

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Huy Cận (1919 - 2005)
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
- Thể thơ: 7 chữ( Thất ngôn)
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
* Lời hát:
- Cá bạc- biển đông lặng
- Cá thu - như đoàn thoi
- Đêm ngày- dệt biển - luồng sáng.
- Đến dệt lưới ta - đoàn cá ơi.
-> Khẳng định sự giàu có, hào phóng của biển cả với vẻ đẹp lung linh, kì diệu trong đêm.
-> NT: + So sánh.
+ ẩn dụ.

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
=> Là khung cảnh đẹp rộng lớn, kì vĩ mà gần gũi với tâm trạng vui tươi, phấn khởi, náo nức của các ngư dân lao động trên biển.
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
? Cảnh đánh cá trên biển được thể hiện qua những chi tiết nào?
* Thuyền:
- Lái gió - buồm trăng.
- Hành động:
+ Lướt mây cao- biển bằng.
+ Đậu dặm xa- dò.
? Khổ thơ tiếp tác giả đã miêu tả cá trên biển ntn?
- Cá nhụ- cá chim- cá đé.
- Cá song lấp lánh- đuốc đen hồng.

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
b. Chú Thích:
3. Đọc hiểu chú thích.
a. Đọc:
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
=> Là khung cảnh đẹp rộng lớn, kì vĩ mà gần gũi với tâm trạng vui tươi, phấn khởi, náo nức của các ngư dân lao động trên biển.
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
? Một lần nữa con người lao động được hoà nhịp với TN vũ trụ qua chi tiết nào?
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
? Hãy phát hiện các biện pháp NT được sử dụng ở đây?Tác dụng?
- Nghệ thuật:
+ Điệp từ :" hát".
+ Nhân hoá.
- Tác dụng: Nhấn mạnh khí thế lao động niềm vui hăng say của các ngư dân lao động.
? Những người ngư dân ở đây được tác giả miêu tả qua những động tác nào?
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
? Em hãy chỉ ra nghệ thuật từ hình ảnh "chùm cá nặng"?
- Sử dụng biện pháp ẩn dụ "chùm cá nặng"-> Chỉ rất nhiều cá, bội thu.

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc hiểu chú thích.
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
=> Là khung cảnh đẹp rộng lớn, kì vĩ mà gần gũi với tâm trạng vui tươi, phấn khởi, náo nức của các ngư dân lao động trên biển.
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
=> Là cảnh đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạn với niềm vui lao động say sưa, lạc quan, làm chủ thiên nhiên đất nước của những người ngư dân trên biển.
c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
và hình ảnh các loại cá trên biển:
- Câu hát căng buồm với gió khơi.
- Đoàn thuyền - chạy đua mặt trời.
- Mặt trời đội biển- nhô màu mới.
-> NT:+ Điệp câu thơ "câu hát..."
+ Nhân hoá: " Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời" và "Mặt trời đội biển nhô màu mới".
-> Chỉ vẻ đẹp hào hùng, rực rỡ, tráng lệ, huy hoàng của biển vào buổi sáng.
=> Đó là khung cảnh biển vào lúc bình minh đẹp rực rỡ, tráng lệ huy hoàng cùng với những thành quả to lớn.


Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
- Huy Cận-
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc hiểu chú thích.
1. Kết cấu- bố cục
II. Phân tích văn bản
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
2. Phân tích:
=> Là khung cảnh đẹp rộng lớn, kì vĩ mà gần gũi với tâm trạng vui tươi, phấn khởi, náo nức của các ngư dân lao động trên biển.
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
=> Là cảnh đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạn với niềm vui lao động say sưa, lạc quan, làm chủ thiên nhiên đất nước của những người ngư dân trên biển.
c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
và hình ảnh các loại cá trên biển:
=> Đó là khung cảnh biển vào lúc bình minh đẹp rực rỡ, tráng lệ huy hoàng cùng với thành quả to lớn.

IV. Luyện tập
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật
- XD nhiều hình ảnh bằng liên tưởng,
tưởng, phong phú, độc đáo.
- Có âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng,
lạc quan.
2. Nội dung
Bài thơ khắc họa nhiều hình ảnh đẹp, tráng
lệ, thể hiện sự hài hòa giữa TN và con người
lao động.
- Bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống.
3. Ghi nhớ.
Nội dung các câu hát trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào ?

Sai
Sai
Sai
Củng cố
Học thuộc lòng văn bản.
Trả lời các câu hỏi phần luyện tập.
Soạn trước bài mới: Tổng kết về từ vựng

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết:51
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hồng Gai, 4 - 10 - 1958