Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

1
môn: Ngữ văn lớp 9
Chào mừng các thầy, cô giáo đến thăm lớp dự giờ
Giáo viên: Phúc Thị Huệ
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Đọc thuộc lòng khổ thơ 3,4,5 bài thơ đoàn thuyền đánh cá? Em có nhận xétgì về hình ảnh con người lao động trong bài thơ?
Hình ảnh người lao động trong bài thơ được sáng tạo với
cảm hứng lãng mạn, thể hiện niềm tin, niềm vui trước
cuộc sông mới.
- Hình ảnh thiên nhiên, vũ trụ, tạo nên vẻ đẹp tráng lệ, phóng
khoáng mà vẫn gần gũi với con người.
Tiết
52
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy CËn)
Văn bản:
(tiếp theo)
III.Tìm hiểu văn bản
2. Vẻ đẹp của những hình ảnh thơ về thiên nhiên và lao động
a, Cảnh biển vào đêm
- Cảnh biển vào đêm được tác giả miêu tả qua những
câu thơ nào?
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
- 2 câu thơ trên, sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Cảnh biển vào đêm được tác giả miêu tả như thế nào?
- Dùng hình ảnh so sánh, liên tưởng vũ trụ như một ngôi nhà lớn với màn đêm buông xuống là tấm cửa khổng lồ với những lượn sóng là then cửa .
- Cảnh vừa rộng lớn lại vừa gần gũi với con người.
Em hiểu câu thơ: Câu hát căng buồm cùng gió khơi như thế nào?

->tạo ra một hình ảnh khoẻ, lạ mà thật từ sự gắn kết 3 sự vật,
hiện tượng: cánh buồm, gió khơi - câu hát người đánh cá.
- Câu hát là niềm vui, sự phấn khởi của người lao động như
có thêm sức mạnh để cùng với ngọn gió làm căng buồm cho
con thuyền lướt nhanh ra khơi.
Câu hát thể hiện tình cảm của người lao động như thế nào?
b, Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
Cảnh đoàn thuyền đánh cá đi trên biển và chuẩn bị đánh
bắt cá được miêu tả ở khổ thơ nào?
Con thuyền trở thành con thuyền kì vĩ, khổng lồ, hoà nhập
với kích thước rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ.
- Con thuyền đánh cá được miêu tả như thế nào?
Thuyền t a lái gió với buồm trăng,
Lướt giữa mây cao với biển bằng.
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
lái gió
buồm trăng
mây cao
biển bằng
dò bụng biển,
Dàn đan thế trận
- Sao mê kÐo l­íi kÞp trêi s¸ng,
Ta kÐo xo¨n tay chïm c¸ nÆng.
- Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá đã trở
thành bài ca tràn đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
Công việc đánh cá được miêu tả ở những câu thơ nào?Em có nhận xét gì về công việc lao động của họ
Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
Với bút pháp lãng mạn và liên tưởng như vậy có tác dụng gì�?
- Biểu hiện niềm say sưa hào hứng và ước mơ bay bổng của
con người, muốn hoà nhập với thiên nhiên và chinh phục
nhiên nhiên bằng công việc của mình.
c, Hình ảnh đẹp lộng lẫy và rực rỡ của các loài cá trên biển.
Hình ảnh đẹp lộng lẫy và rực rỡ của các loài cá trên biển
được thể hiện qua những câu thơ nào�?
- Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
- Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.
- Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
- Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Qua những câu thơ trên, em có nhận xét gì về hình ảnh
những đàn cá? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở những
câu thơ này?
Những hình ảnh có vẻ đẹp của tranh sơn mài lung linh,
huyền ảo được sáng tạo bằng cách liên tưởng, tưởng tượng
bay bổng từ sự quan sát hiện thực
Qua cảnh lao động trên biển của đoàn thuyền em hiểu
gì về đất nước con người Việt Nam?
- Biển Việt Nam giàu đẹp, con người Việt Nam cần cù nhiệt
tình lao động yêu nghề yêu biển.
d. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Em có nhận xét gì về câu thơ
" Câu hát căng buồm với gió khơi"?
Tiếng hát của người ngư dân phấn khởi vì được làm chủ đời mình và đóng góp một phần nhỏ bé vào công cuộc xây dựng CNXH.

-ThÓ hiÖn niÒm vui th¾ng lîi sau mét chuyÕn ra kh¬i may
m¾n ®­îc nhiÒu c¸.
Bài thơ có nhiều từ hát, cả bài cũng như một khúc ca.
Đây là khúc ca gì và tác giả làm thay lời ai?
- Là khúc ca bi tráng cao đẹp ca ngợi người lao động làm
chủ đất nước. Tác giả làm thay những người lao động
đ, Âm hưởng, giọng điệu của bài thơ
Em có nhận xét gì về âm hưởng, giọng điệu của bài thơ?
Âm hưởng giọng điệu bài thơ vừa khỏe khoắn, sôi nổi,
lại vừa phơi phới, bay bổng.
Các yếu tố: thể thơ, vần, nhịp đã góp phần tạo nên âm hưởng
của bài thơ như thế nào?
Thể thơ 7 chữ , lời thơ dõng dạc, điệu thơ như khúc hát mê say, hào hứng, phơi phới.
- Cách gieo vần linh hoạt : vần trắc xen lẫn với vần bằng,vần
liền xen lẫn vần cách
"Lời thơ dõng dạc, điệu thơ cất lên tiếng hát, có cả tiếng gõ thuyền, hơi thơ vừa kim bởi không khí làm ăn phấn chấn, vừa cổ thể, cổ điển, những vần trắc đưa sức dội, sức mạnh cho bài thơ; từ thực tế mà không đóng khung trong thực tế mà xuất phát mà mơ mộng. Bài thơ lặp đi lặp lại 4 lần chữ hát, thực chất là một bài ca sảng khoái phối hợp nhạc điệu với những động tác dồn dập, mở ra bằng mặt trời xuống biển, đóng lại bằng mặt trời đội biển mà nhô lên; ở giữa là: cài then, sập cửa ra khơi, căng buồm, dệt biển, dàn đan thế trận, đêm thở sao lùa, kéo lưới xoăn tay, lưới xếp buồm lên, rồi " Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời" mà trở về."
(Trích ý kiến bình giảng của Xuân Diệu về bài Đoàn thuyền đánh cá)
Qua bức tranh về thiên nhiên và hình ảnh con người lao động trong bài thơ em có nhận xét gì về cái nhìn và cảm xúc của tác giả trước thiên nhiên đất nước và con người lao động?
- Con người làm chủ thiên nhiên sống hài hoà giữa thiên
Nhiên, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống
Ghi nhớ :
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá khắc hoạ nhiều hình ảnh
đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên và con
người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ
trước đất nước và cuộc sống.
Bài thơ có nhiều sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh
bằng liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo; có âm
hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, lạc quan.
IV. Luyện tập:
Viết một đoạn văn phân tích khổ thơ cuối của bài thơ.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Khæ cuèi bµi th¬ lµ c¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ trong c¶nh b×nh minh, c¸ ®Çy khoang thuyÒn. Hình ảnh mÆt trêi lµ h×nh ¶nh Èn dô cho mét t­¬ng lai s¸ng ngêi. Con thuyÒn ch¹y ®ua vÒ t­¬ng lai Êy lµ con thuyÒn cña chñ nghÜa x· héi ®ang trªn b­íc ®­êng x©y dùng ®Çy høa hÑn thµnh c«ng ë phÝa tr­íc.
H­íng dÉn häc ë nhµ:
- Häc thuéc lßng bµi th¬.
- Ph©n tÝch khæ th¬ ®Çu vµ khæ cuèi cña bµi th¬.
- So¹n bµi Tæng kÕt tõ vùng (tiÕp theo):
(tõ t­îng thanh, tõ t­îng h×nh; mét sè phÐp tõ tõ
Vùng)
+ ¤n l¹i c¸c kh¸i niÖm ®· häc, cho VD
+ Lµm c¸c bµi tËp trong SGK.
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC TỐT