Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Nhiệt liệt chào mừng

các thầy cô giáo về dự giờ lớp 9a.

Môn : Ngữ văn
Tiết 51: Văn bản
Đoàn thuyền đánh cá ( Huy Cận )
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
Đọc thuộc lòng bài thơ “ Bµi th¬ vÒ TiÓu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật
Trình bày cảm nhận của em về hình tượng “ trái tim” trong hai câu thơ:
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Huy Cận
(1919 - 2005)
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả:
-Tên đầy đủ là Cù Huy Cận, xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghèo ở Hà Tĩnh.
Ông tham gia cách mạng từ trước năm 1945 và sau cách mạng tháng Tám từng giữ nhiều trọng trách trong chính quyền cách mạng.
*Quan điểm và sự nghiệp sáng tác:










Trước cách mạng tháng Tám 1945:
-Huy Cận đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới.
- Hình ảnh con người nhỏ bé, cô đơn,lạc lõng trước thiên nhiên.
- Tác phẩm tiêu biểu: tập thơ Lửa thiêng.
Sau cách mạng tháng Tám:
- Là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại VN.
- Hình ảnh con người với tư thế làm chủ thiên nhiên, tràn đầy niềm vui cuộc sống.
- Tác phẩm tiêu biểu:Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài thơ cuộc đời.
? Ông được nhà nước trao giải thưởng HCM về VH NT(1996)
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ được viết năm 1958, trong một chuyến đi thực tế dài ngày của tác giả ở vùng mỏ Quảng Ninh.
Được in trong tập thơ Trời mỗi ngày
mỗi sáng (1958).
II. Đọc, tìm hiểu chung:
Đọc:
Đoàn thuyền đánh cá
(Huy Cận)
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,
Cá song láp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc, đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hông.

Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hồng Gai, 4/10/1958.
Cá bạc
Cá song
Cá đé
Cá chim
Cá nhụ
Cá thu
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vây lớn.
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá trích nhưng lớn hơn.
Thân dài, hơi dẹt.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồng.
2. Chú thích:







* 2 khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra
khơi và tâm trạng của người đi biển.
*4 khổ tiếp : Cảnh đoàn thuyền
đánh cá trên biển.
*Khổ cuối: Cảnh đoàn thuyền trở về.
- Thời gian:
nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ hoàng hôn
đến bình minh.
- Không gian:
Rộng lớn, bao la với mặt trời, biển, trăng,
sao, mây, gió.
- 3 phần:
3. Bố cục:
4. Cảm hứng chủ đạo:
Cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ.
Cảm hứng về lao động và con người lao động.
III. Phân tích:
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:









Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Nghệ thuật:
+So sánh
+ Nhân hóa
+ Trí liên tưởng, tưởng
tượng độc đáo.
Mặt trời
hòn lửa
Sóng
cài then
đêm sập cửa.
Thiên nhiên, vũ trụ như một ngôi nhà lớn đang đi
vào trạng thái nghỉ ngơi.
-Do�n thuyền đánh cá lại ra khơi,
? Gợi hình ảnh đoàn thuyền
hùng dũng tiến ra khơi.
?công việc hàng ngày, thường
xuyên của những người dân
miền biển.


Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Hình ảnh ẩn dụ đẹp, khỏe khoắn, lãng mạn
?tinh thần lãng mạn, niềm vui của người dân chài.
lại
Do�n thuyền
Câu hát
buồm
gió khơi

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi.
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
* Nghệ thuật:
- So sánh
- Nhân hóa
- Xây dựng hình ảnh thơ độc đáo.

? Lời hát thể hiện sự thấu hiểu thiên nhiên và đánh
thức thiên nhiên hòa cùng nhịp sống của con người.
BT1: Chọn đáp án đúng nhất trong những đáp án sau:
Câu1: những biện pháp nghệ thuật chủ yếu được sử dụng trong 2 khổ thơ đầu:
A. Nghệ thuật so sánh, nhân hóa, ẩn dụ độc đáo.
B. Trí liên tưởng, tưởng tượng phong phú.
C. Lời thơ giàu chất nhạc, chất họa.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Câu 2: Nội dung chính của 2 khổ thơ đầu:
A.Miêu tả sự phong phú của các loài cá trên biển
B. Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển
D. Miêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biển.
Câu 3: Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng từ thời kì nào?
Kháng chiến chống Pháp.
Kháng chiến chống Mĩ.
Trước cách mạng tháng Tám.
Sau cách mạng tháng Tám.
Câu 4: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ:
Cảm hứng về vũ trụ.
Cảm hứng về lao động và con người lao động mới.
Cả A và B đều đúng.
BT2: Em hãy viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về 2 khổ thơ đầu bài " Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận.
Bài tập về nhà:
Nắm chắc những nét chính về tác giả và tác phẩm.
Học thuộc lòng bài thơ và nắm chắc nội dung, nghệ thuật của 2 khổ thơ đầu.
Tìm hiểu tiếp 2 phần còn lại của bài.
Hoàn thành bài tập trên lớp.