Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Giáo viên: Nguyễn Thị Minh Loan



Học sinh Lớp 9a,b
Đọc 2 khổ thơ đầu cho biết hoàn cảnh sáng tác bài thơ. Bằng 3 đến 5 câu văn hãy giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm.
KIểm tra bài cũ

TIẾT 52
ĐOàn Thuyền Đánh cá
Huy Cận
2. C¶nh ®¸nh c¸ ®ªm tr¨ng.
II- Tìm hiểu chi tiết
Chuẩn bị đánh cá:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Chuẩn bị đánh cá:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

ẩn dụ, tượng trưng: trăng, mây , gió hòa với con người
Người lao động khẩn trương, trong tư thế chủ động

Hình ảnh thơ " Thuyền ta lái gió với buồm trăng" bằng bút pháp khoa trương, phóng đại thông qua BPTT ẩn dụ con thuyền được phóng chiếu lên trong những kích thước to lớn có thể sánh ngang với biển trời. Con thuyền với gió làm lái , trăng làm buồm, như nối bầu trời với mặt biển. Con thuyền thực ra rất nhỏ bé giữa biển trời, nhưng cái nhìn bằng cảm hứng lãng mạn và đầy tin tưởng về người lao động đã khiến nhà thơ vẽ lên một hình ảnh kì vĩ về đoàn thuyền đánh cá.
Bức tranh cá


Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long

Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Bức tranh cá
Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long

Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Liệt kê, liên tưởng, nhân hóa, ẩn dụ, so sánh
Bức tranh cá giàu có lung linh tráng lệ, huyền ảo như trong thế giới cổ tích thần tiên.
C©u th¬ “C¸ song lÊp l¸nh ®uèc ®en hång” lµ mét sù s¸ng t¹o h×nh ¶nh thËt ®éc ®¸o vµ thó vÞ dùa trªn c¬ së quan s¸t vµ liªn t­ëng tinh nh¹y cña nhµ th¬. C¸ song m×nh dµi, th©n dµy, cã nhiÒu v¹ch däc hoÆc chÊm trßn mµu ®en vµ hång, c¸ song ®i thµnh tõng ®oµn d­íi ®ªm tr¨ng bëi thÕ mµ gîi sù liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh c©y ®uèc lÊp l¸nh nh­ tr¶y héi ®ªm tr¨ng. Nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn còng cã c©u th¬ t­¬ng tù “Con c¸ song cÇm ®uèc dÉn th¬ vÒ”. C¶ hai nhµ th¬ ®· cho ta thÊy gi¸ trÞ vµ søc m¹nh cña sù s¸ng t¹o trong th¬: tõ hiÖn thùc b»ng liªn t­ëng t­îng ®· t¹o nªn thÕ giíi h×nh ¶nh lung linh k× ¶o trong th¬.
Cảnh đánh cá:

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Cảnh đánh cá:

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
NghÖ thuËt dïng tõ cho ta thÊy c«ng viÖc lao ®éng tuy n¨ng nhäc nh­ng con ng­êi vÉn ¸nh lªn niÒm vui say.
Qua các biện pháp nghệ thuật đã sử dụng trong 4 khổ thơ em thấy cảnh đánh cá đêm trăng diễn ra như thế nào? Hình ảnh người lao động hiện lên như thế nào?
Câu hỏi tiểu kết
Với BPNT nhân hóa, ẩn dụ, bút pháp lãng mạn qua trí tưởng tượng phong phú công việc lao động nặng nhọc của dân chài trở thành bài ca ngợi ca lao động, người lao động, sự giàu có của biển quê hương.
tiểu kết
.
II- Tìm hiểu chi tiết
3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, đoàn thuyền trở về trong ánh bình minh rạng rỡ, con người như chạy đua cùng vũ trụ.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Em cú nh?n xột gỡ v? hỡnh ?nh
tho ? kh? tho d?u v� kh? tho cu?i?
Những hình ảnh thơ ở khổ đầu gần như lặp lại ở khổ cuối. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh mặt trời xuống biển và đoàn thuyền ra khơi, kết thúc bằng cảnh mặt trời đội biển mở đầu một ngày mới và đoàn thuyền trở về trong khí thế phấn chấn và niềm vui trước thành quả lao động. Thiên nhiên đã đi trọn một vòng quay của nó và con người cũng hoàn thành một cuộc lao động vất vả nhưng đầy hứng khởi.
III- Tổng kết
Nghệ thuật: Bài thơ mang âm điệu khỏe khoắn, cảm hứng lãng mạn thông qua các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ.

Nội dung: Ca ngợi sự giàu có của biển cả và những con người lao động làm chủ.
iv- luyện tập
Bài 1: Nhận xét nào sau đây đúng nhất về chủ đề của bài thơ?
Bài thơ là bức tranh tuyệt đẹp về cảnh biển đêm.
Bài thơ là bức tranh tráng lệ và hào hùng về đoàn thuyền đánh cá.
Bài thơ là khúc tráng ca ngợi ca thiên nhiên đất nước.
Bài ca là khúc tráng ca ngợi ca thiên nhiên đất nước, ngợi ca lao động và người lao động.
Bài 1: Nhận xét nào sau đây đúng nhất về chủ đề của bài thơ?
Bài thơ là bức tranh tuyệt đẹp về cảnh biển đêm.
Bài thơ là bức tranh tráng lệ và hào hùng về đoàn thuyền đánh cá.
Bài thơ là khúc tráng ca ngợi ca thiên nhiên đất nước.
Bài ca là khúc tráng ca ngợi ca thiên nhiên đất nước, ngợi ca lao động và người lao động.
Bài 2
Khổ thơ 5 phản ánh cách nhìn như thế nào về mối quan hệ về thiên nhiên và con người?
Quan hệ đối lập
Quan hệ bạn bè
Quan hệ thống nhất hài hòa
Quan hệ cộng sinh
Bài 3:
Khổ thơ 5 phản ánh cách nhìn như thế nào về mối quan hệ về thiên nhiên và con người?
Quan hệ đối lập
Quan hệ bạn bè
Quan hệ thống nhất hài hòa
Quan hệ cộng sinh
B�i tập về nhà
Khi phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, có bạn học sinh đã viết câu như sau:
Cả bài thơ là một khúc ca, nhưng nó không chỉ là khúc ca lao động mà còn là tiếng hát ca ngợi thiên nhiên, ca ngợi sự giàu có của biển cả quê hương.
Nếu coi đây là câu chủ đề thì đoạn phải có đề tài gì?
Hãy viết tiếp khoảng tám câu văn triển khai câu chủ đề trên (Trong đó có một câu bị động).
Xin chân thành cảm ơn