Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN
TRƯỜNG THCS PHÚ LẠC

Giáo viên: PHẠM THỊ KIM LOAN
Kiểm tra bài cũ :

TIẾT 51
ĐOàn Thuyền Đánh cá
Huy Cận
TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:

Nêu những hiểu biết của em về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của nhà thơ Huy Cận
1.TÁC GIẢ:
- Huy Cận (1919 - 2005) quê ở huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh.
- Nổi tiếng trong phong trào Thơ mới, với tập thơ “Lửa Thiêng”(1940)
- Nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam
- Tham gia CM từ trước1945
- Sau CM tháng 8, ông là nhà thơ đã có đóng góp lớn cho nền văn học nước nhà.
- Năm 1996 ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (1996).
I- Tìm hiểu chung
* Sự nghiệp văn học :
A, Trước Cách mạng :
-Ông là nhà thơ nổi tiếng trong
phong trào Thơ Mới với hồn thơ
"ảo não" và nỗi "sầu vạn cổ".
-Tập thơ đầu tay "Lửa thiêng":
50 bài thơ có 49 chữ "buồn" và
33 chữ "sầu"
-Cảm hứng về vũ trụ: con người
cô đơn,nhỏ bé,lạc lõng

B, Sau Cách mạng tháng Tám :
-Ông là gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại với sự khởi sắc của hồn thơ vui tươi,khoẻ khoắn,tin yêu.
-Huy Cận có những mùa thơ rực rỡ với niềm vui trước cuộc sống mới:Trời mỗi ngày lại sáng,đất nở hoa, bài thơ cuộc đời, ngôi nhà giữa nắng,hạt lại gieo,lời tâm nguyện cùng hai thế kỉ,ta về với biển...
Cảm hứng về vũ trụ: con người với tư thế làm chủ.

2.TÁC PHẨM:
“Đoàn thuyền đánh cá” sáng tác năm
1958, được in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”
a.Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ được viết trong dịp Huy Cận đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh năm 1958.
Hình ảnh tập thơ:
Tập thơ trời mỗi ngày lại sáng của Huy Cận, xuất bản 1958.Gồm 3 phần: “Tập thơ vùng mỏ” nói về những người công nhân đã đấu tranh và ngã xuống trước mũi súng của chủ Pháp; về những sự “đổi thịt thay da” của vùng mỏ khi công nhân giành được quyền làm chủ của mình.Trong “Trời mỗi ngày lại sáng” có cảm xúc vũ trụ, có kỉ niệm và tâm tình về những năm kháng chiến; có cảm nhận của nhà thơ trước cuộc sống mới ở Miền Bắc, cuộc đấu tranh của nhân dân Miền Nam trong những ngày đất nước còn bị chia cắt. “Biển rộng sông dài” ghi lại cảm xúc của tác giả trên đất bạn Liên Xô và Trung Quốc.

“Đoàn thuyền đánh cá” theo bài viết của Huy Cận: “Sau CM.8, tôi có dịp viết nhiều về vẻ đẹp sông biển ở vùng biển Hạ Long, bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được viết trong những tháng năm đất nước bắt đầu xây dựng CNXH. Không khí vui tươi, phấn khởi của cuộc đời, của vùng than, vùng biển đang hăng say lao động từ bình minh cho đến hoàng hôn và cả từ hoành hôn cho đến bình minh.. Đoàn thuyền đánh cá lấy thời điểm xuất phát khác với lệ thường, lúc mặt trời lặn và trở về trong bình minh chói lọi. Khung cảnh trên biển khi mặt trời tắt không nặng nề, tăm tối mà mang vẻ đẹp tự nhiên tạo vật trong qui luật vận động tự nhiên của nó.Nếu trước cách mạng vũ trụ ca rất buồn thì bây giờ lại rất vui…”
b. Đọc - chú thích:
Cá bạc
Cá song
Cá đé
Cá chim
Cá nhụ
Cá thu
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.
Thân dài, hơi dẹt.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồng
c.Thể thơ : Thất ngôn trường thiên
d.Phương thức biểu đạt : BiÓu c¶m – miªu t¶
C¶m høng bao trïm: + Thiªn nhiªn, vò trô
+ VÒ lao ®éng vµ con ng­êi lao ®éng
2 kh? tho d?u
C?nh do�n thuy?n dỏnh cỏ ra khoi


4 kh? tho ti?p
C?nh dỏnh cỏ dờm trang




Bố cục
Kh? tho cu?i
C?nh do�n thuy?n dỏnh cỏ tr? v?


e.Bố cục:3 phần

B�i tho du?c s?p x?p theo trỡnh t? m?t c?a chuy?n ra khoi.
- Th?i gian ngh? thu?t:
Ho�ng hụn ? Dờm trang ? Bỡnh minh
-Liờn tu?ng d?n m?t th?i d?i huy ho�ng dang m? ra tru?c m?t chỳng ta.

II.PHÂN TÍCH:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
M?t tr?i xu?ng bi?n nhu hũn l?a.
Súng dó c�i then dờm s?p c?a.
Do�n thuy?n dỏnh cỏ l?i ra khoi,
Cõu hỏt cang bu?m cựng giú khoi.

Hỏt r?ng:cỏ b?c bi?n Dụng l?ng,
Cỏc thu bi?n Dụng nhu do�n thoi
Dờm ng�y d?t bi?n muụn lu?ng sỏng.
D?n d?t lu?i ta do�n cỏ oi!

Hai câu thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật nào ?
1. Cảnh ra khơi đánh cá:
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:

a.Thiên nhiên:
Mặt trời xuống biển như hòn
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
So sánh, nhân hóa, hoán dụ, liên tưởng
Biển hoàng hôn đẹp rực rỡ, lộng lẫy

Nh?ng hỡnh ?nh so sỏnh, nhõn húa, liờn tu?ng v?a th?c l?i v?a m?i m?, thỳ v?.V?ng m?t tr?i lỳc ho�ng hụn dang t? t? l?n xu?ng bi?n dó b?t di cỏi chúi chang m� ch? cũn l� m?t hũn l?a l?n, d? d? cho ngụi nh� vu tr? khi búng dờm dang xu?ng khụng roi v�o l?nh l?o tõm t?i. Cũn m�n dờm buụng d?n t? trờn cao xu?ng l?i nhu cỏnh c?a, nh?ng lu?n súng l?i l� then c�i. Cỏc hỡnh ?nh so sỏnh, liờn tu?ng ?y dua thiờn nhiờn vu tr? l?i g?n v?i con ngu?i, vu tr? bao la nhung l?i r?t g?n gui, khụng d?i l?p v?i con ngu?i, dú l� ngụi nh� l?n c?a con ngu?i.
Nghệ thuật so sánh, nhân hóa
biển đêm rộng lớn, bí hiểm trở nên gần gũi, ấm áp như ngôi nhà lớn…
b.Con người:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Nghệ thuật dùng từ “lại”,
BPTT ẩn dụ “câu hát căng buồm”
“ Câu hát căng buồm cùng gió khơi”
Câu thơ là một hình ảnh ẩn dụ thật đẹp,

thơ mộng, khoẻ khoắn, lãng mạn.

"Cõu hỏt cang bu?m", hỡnh ?nh tho m?ng, kh?e kho?n v� d?p lóng m?n.Ti?ng hỏt vang kh?e, vang xa hũa cựng giú th?i cang cỏnh bu?m. Dú l� ti?ng hỏt chan ch?a ni?m vui c?a ngu?i dõn lao d?ng l�m ch? thiờn nhiờn d?t nu?c. Ti?ng hỏt ca ng?i s? gi�u cú c?a bi?n c?, th? hi?n mo u?c m?t chuy?n ra khoi súng yờn giú l?ng & dỏnh b?t du?c nhi?u h?i s?n.
khí thế náo nức, hào hứng, hăng say, phấn chấn của người lao động khi ra khơi
TIỂU KẾT 1:
So sánh, nhân hóa, tưởng tượng, liên tưởng phong phú.
Biển cả kì vĩ, tráng lệ như thần thoại.Thiên nhiên như bước vào trạng thái nghỉ ngơi thì con người lại bước vào buổi lao động mới .
Sự đối lập đó đã làm nổi bật tư thế của con người lao động trước biển cả.
Ca ngợi không khí lao động lạc quan, hứng khởi của con người trước thiên nhiên hùng vĩ.
I.TÌM HIỂU CHUNG:
II. PHÂN TÍCH:
1.C?NH DO�N THUY?N D�NH C� RA KHOI
a.Thiên nhiên:
Mặt trời xụống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
liên tưởng, so sánh, nhân hóa
Ho�ng hụn trờn bi?n d?p r?c r?,l?ng l?y.
-Vu tr? nhu m?t ngụi nh� l?n nhung d?y g?n gui, ?m ỏp dang bu?c v�o th?i gian ngh? ngoi.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

hình ảnh ẩn dụ thật đẹp,thơ mộng, khoẻ khoắn, lãng mạn.
Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển về đêm với khí thế hào hứng phấn khởi của con người làm chủ thiên nhiên trên nên của cảnh biển đẹp, rộng, gần gũi, ấm áp với con người.
Bài tập nhanh:
Câu 1: Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” ra đời trong hoàn cảnh nào?
A.Trước Cách mạng tháng 8
B.Trong chuyến đi thực tế của Huy Cận về vùng mỏ Quảng Ninh giữa năm 1958.
C.Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
D.Sau năm 1975 khi đất nước được giải phóng
Câu1 : Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” ra đời trong hoàn cảnh nào?
A.Trước Cách mạng tháng 8
B.Trong chuyến đi thực tế của Huy Cận về vùng mỏ Quảng Ninh giữa năm 1958.
C.Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
D.Sau năm 1975 khi đất nước được giải phóng
Câu 2:Nội dung của 2 khổ thơ đầu là gì ?
Câu 3 : Nhận xét sau đây đúng hay sai: “Qua hai khổ thơ đầu bài “Đoàn thuyền đánh cá” cho ta thấy sự gần gũi, gắn bó giữa con người và thiên nhiên biển cả. Biển đêm vốn mênh mông, bí hiểm trở nên gần gũi, ấm áp như một ngôi nhà lớn.”
A. Đúng B. Sai

Câu 3: Nhận xét sau đây đúng hay sai: “Qua hai khổ thơ đầu bài “Đoàn thuyền đánh cá” cho ta thấy sự gần gũi, gắn bó giữa con người và thiên nhiên biển cả. Biển đêm vốn mênh mông, bí hiểm trở nên gần gũi, ấm áp như một ngôi nhà lớn.”
A. Đúng B. Sai

BÀI TẬP VỀ NHÀ
Cõu 4 : D?a v�o nh?n xột ? b�i t?p 3:"Qua hai kh? tho d?u b�i "Do�n thuy?n dỏnh cỏ" cho ta th?y s? g?n gui, g?n bú gi?a con ngu?i v� thiờn nhiờn bi?n c?. Bi?n dờm v?n mờnh mụng, bớ hi?m tr? nờn g?n gui, ?m ỏp nhu m?t ngụi nh� l?n." Hóy vi?t do?n van kho?ng 8-10 cõu l�m rừ ý ki?n trờn.