Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

PHÒNG GIÁO DỤC-ĐÀO TẠO THỊ XÃ SÔNG CẦU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN
Ngưòi thực hiện: Phan Văn Rơi
Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏi -
Ngữ
Văn
Lớp 9
Tháng 11-2010
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾM!
Trái đất ba phần tư nước mắt
Đi như giọt lệ giữa không gian
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
Là nhà thơ đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới.
2. Tác phẩm:
Tên đầy đủ Cù Huy Cận (1919 - 2005)- Quê: Hà Tĩnh.
Huy Cận (1919-2005),quê ở huyện Hương Sơn HàTĩnh.Nhà thơ tiêu biểu trong phong trào thơ mới,với tập thơ “LửaThiêng”(1940).
Là nhà thơ đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới.
-Tham gia CM từ trước1945
- Sau CM tháng 8, ông là nhà thơ đã có đóng góp lớn cho nền văn học nước nhà.
- Năm 1996 ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (1996).
1919-2005
Em hãy thuyết minh về tác giả Huy Cận?
Em hãy thuyết minh về những tác phẩm của Huy Cận?
* Sự nghiệp văn học :
A. Trước Cách mạng :
-ễng l� nh� tho n?i ti?ng
trong phong tr�o Tho M?i v?i h?n tho "?o nóo" v� n?i "s?u v?n c?".
-T?p tho d?u tay "L?a thiờng":
50 b�i tho cú 49 ch? "bu?n" v� 33 ch? "s?u"

-C?m h?ng v? vu tr?:
con ngu?i,cụ don,
nh? bộ, l?c lừng.

B. Sau Cách mạng tháng Tám :
-Ông là gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại với sự khởi sắc của hồn thơ vui tươi, khoẻ khoắn, tin yêu.
-Huy Cận có những mùa thơ rực rỡ với niềm vui trước cuộc sống mới:Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài thơ cuộc đời, Ngôi nhà giữa nắng, Hạt lại gieo, Lời tâm nguyện cùng hai thế kỉ, Ta về với biển...
Cảm hứng về vũ trụ: con người với tư thế làm chủ.

Giới thiệu:
Tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” của Huy Cận, xuất bản 1958. Gồm 3 phần: “Tập thơ vùng mỏ” nói về những người công nhân đã đấu tranh và ngã xuống trước mũi súng của chủ Pháp; về những sự “đổi thịt thay da” của vùng mỏ khi công nhân giành được quyền làm chủ của mình.Trong “Trời mỗi ngày lại sáng” có cảm xúc vũ trụ, có kỉ niệm và tâm tình về những năm kháng chiến; có cảm nhận của nhà thơ trước cuộc sống mới ở Miền Bắc, cuộc đấu tranh của nhân dân Miền Nam trong những ngày đất nước còn bị chia cắt. “Biển rộng sông dài” ghi lại cảm xúc của tác giả trên đất bạn Liên Xô và Trung Quốc.
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
Là nhà thơ đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác
trong hoàn cảnh nào?
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: giữa năm 1958, trong chuyến đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh, nhà thơ đã sáng tác bài thơ này.
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: giữa năm 1958, trong chuyến đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh, nhà thơ đã sáng tác bài thơ này.
"Đoàn thuyền đánh cá của tôi được viết ra trong những tháng năm đất nước bắt đầu xây dựng CNXH.không khí lúc này thật vui.Tôi viết bài thơ tương đối nhanh, chỉ vài giờ của một buổi chiều trên vùng biển Hạ Long...Bài thơ của tôi là cuộc chạy đua giữa con người và thiên nhiên và con người đã chiến thắng. Tôi coi đây là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động với tinh thần làm chủ, với niềm vui."
(Huy Cận, "Cuộc đời và sáng tác thơ ca")
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
Em hãy đọc văn bản, tìm hiểu một số chú thích và
xác định bố cục bài thơ?
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng : cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta ,đoàn cá ơi!


Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:


Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.



Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới.
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
Bố cục
Bốn khổ thơ giữa: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng.
Khổ thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
Hai khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
câu hỏi thảo luận
Thời gian: 4 phút
Từ bố cục của bài thơ, em có nhận xét gì về trình tự cảm xúc và thời gian nghệ thuật trong bài thơ? Thời gian nghệ thuật ấy gợi cho em liên tưởng gì?
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm.
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
Bài thơ được sắp xếp theo trình tự một của chuyến ra khơi.
- Thời gian nghệ thuật:
Hoàng hôn  Đêm trăng  Bình minh
-Liên tưởng đến một thời đại huy hoàng đang mở ra trước mắt chúng ta.
Thời đại huy hoàng đang mở ra trước mắt chúng ta là gì? Trong cảm quan của người nghệ sĩ và trong tình yêu lao động của nhân vật trữ tình cảnh biển hiện lên như thế nào?
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
Hãy đọc lại đoạn 1, nêu nội dung chính của đoạn thơ?
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Hát rằng:cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Cảnh hoàng hôn trên biển được miêu tả
qua những hình ảnh nào?
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Liên tưởng, so sánh, nhân hoá
Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào để
miêu tả khung cảnh thiên nhiên đó?
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Liên tưởng, so sánh, nhân hoá
-Hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ.
-Vũ trụ như một ngôi nhà lớn, ngôi nhà vĩ đại ấy bước vào thời kỳ nghỉ ngơi.
Tác dụng của những biện pháp tu từ đó là gì?
Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển về đêm. Cảnh biển vừa đẹp, vừa rộng lại vừa gần gũi, ấm áp với con người.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Liên tưởng, so sánh, nhân hoá
-Hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ.
-Vũ trụ như một ngôi nhà lớn, ngôi nhà vĩ đại ấy bước vào thời kỳ nghỉ ngơi.
Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển về đêm. Cảnh biển vừa đẹp, vừa rộng lại vừa gần gũi, ấm áp với con người.

Nh?ng hỡnh ?nh so sỏnh, nhõn húa, liờn tu?ng v?a th?c l?i v?a m?i m?, thỳ v?.V?ng m?t tr?i lỳc ho�ng hụn dang t? t? l?n xu?ng bi?n dó b?t di cỏi chúi chang m� ch? cũn l� m?t hũn l?a l?n, d? d? cho ngụi nh� vu tr? khi búng dờm dang xu?ng khụng roi v�o l?nh l?o tõm t?i. Cũn m�n dờm buụng d?n t? trờn cao xu?ng l?i nhu cỏnh c?a, nh?ng lu?n súng l?i l� then c�i. Cỏc hỡnh ?nh so sỏnh, liờn tu?ng ?y dua thiờn nhiờn vu tr? l?i g?n v?i con ngu?i, vu tr? bao la nhung l?i r?t g?n gui, khụng d?i l?p v?i con ngu?i, dú l� ngụi nh� l?n c?a con ngu?i.
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Đặt trong khung cảnh thiên nhiên đó, con người
và đoàn thuyền đã làm gì?
Thiên nhiên
- Vũ trụ chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi, yên tĩnh.
- Cảnh biển hiện lên huy hoàng, rực rỡ, tráng lệ.
Con người
- Lao động nhiệt tình, sôi nổi, hào hứng, phấn khởi.
- Làm nổi bật tư thế lao động của con người trước biển cả.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Ca ngợi thiên nhiên và người lao động.
Liên tưởng, so sánh, nhân hoá.
Ẩn dụ
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Từ “lại”- phó từ- thể hiện hành động lặp lại nhịp điệu lao động thường xuyên của con người.
“Câu hát căng buồm”- trong bài có 4 từ “hát”- hình ảnh ẩn dụ thơ mộng, khỏe khoắn và đẹp lãng mạn.Tiếng hát vang khỏe, vang xa hòa cùng gió thổi căng cánh buồm. Đó là tiếng hát chan chứa niềm vui của người dân lao động làm chủ thiên nhiên đất nước. Tiếng hát ca ngợi sự giàu có của biển cả, thể hiện mơ ước một chuyến ra khơi đánh bắt được nhiều hải sản.
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Là cảnh đánh cá về đêm tưởng như chỉ có màu tối nhưng ở đây tác giả đã cho chúng ta thưởng thức một bức tranh rực rỡ chan hoà ánh sáng như bức sơn mài. Cũng là thơ thơ 7 chữ nhưng khác với thơ trong văn học trung đại khi nói về cảnh hoàng hôn thường buồn “Bước tới đèo Ngang bóng xế tà”, “Buồn trong cửa biển chiều hôm”, “Buồn trong phong cảnh quê người”…
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Luyện tập:
1. Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong thời kì nào?
A. Kháng chiến chống Pháp
B. Kháng chiến chống Mĩ
C. Trước cách mạng tháng 8
D. Sau cách mạng tháng 8
2. Dòng nào nói đầy đủ nhất về cảm hứng thơ của Huy Cận?
A. Cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ.
B. Cảm hứng về lao động và người lao động mới.
C. Cả A và B
3. Nội dung của hai khổ thơ đầu là gỡ?
A. Miêu tả sự phong phú của các loài cá biển.
B. Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.
D. Miêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biến
III/ Luyện tập:
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
3. Xuất xứ:
4. Đọc- Tìm hiểu chú thích- Bố cục:
2. Tác phẩm:
II /Tìm hiểu văn bản:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
III/ Luyện tập:
Hướng dẫn về nhà:
IV/ Hướng dẫn về nhà:
1. Nắm những nét chính về tác giả bài thơ.
2. Học thuộc khổ thơ 1, 2.
3. Tìm hiểu cảnh đánh cá trên biển và cảnh trở về.
PHÒNG GIÁO DỤC-ĐÀO TẠO THỊ XÃ SÔNG CẦU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN
Chân thành cảm ơn quý thầy cô đến dự giờ thăm lớp!
Ngưòi thực hiện: Phan Văn Rơi
Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏi -
Ngữ
Văn
Lớp 9
Tháng 11-2010
2. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng:
3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về:
Cảnh biển về đêm hiện lên như thế nào? Đoàn thuyền được thể hiện qua những hình ảnh nào?
Hình ảnh “buồm trăng, mây cao, biển bằng” gợi cho em suy nghĩ gì? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở đây là gì?
Em có nhận xét gì về hình ảnh con thuyền được miêu tả ở đây? Hình ảnh người lao động và công việc của họ trong khung cảnh đó như thế nào?
Em hiểu như thế nào về câu thơ “Đêm thở sao lùa nước Hạ Long”?
Hình ảnh con người trong công việc đánh cá và cho biết kéo xoăn tay là như thế nào? Tưởng tượng nội dung câu hát lúc này của họ là gì?
Nhận xét âm hưởng, giọng điệu, cách gieo vần ở khổ 3,4,5,6?
Qua đoạn thơ em cảm nhận được điều gì về cảnh thiên nhiên và người lao động trên biển?
Cảnh đoàn thuyền trở về được tác giả miêu tả qua những hình ảnh nào?
Phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong khổ thơ?
Vẫn là câu hát căng buồm cùng gió khơi như mở đầu bài thơ nhưng ý thơ có gì khác?
Qua bức tranh thiên nhiên và con người lao động trong bài thơ, em có nhận xét gì về cái nhìn và cảm xúc của tác giả trước thiên nhiên đất nước?