Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏi -
Ngữ
Văn
Lớp 9
Tiết 49&50
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN!
PHÒNG DG VÀ ĐT HUYỆN CƯ MGAR
TRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂM
Người thực hiện : GV NGUYỄN NGỌC QUẾ
Tổ : NGỮ VĂN
kiểm tra bài cũ
Sau khi học xong bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” ( Phạm Tiến Duật), em có cảm nhận gì về hình ảnh các anh bộ đội cụ Hồ thời chống Mỹ?
? Em hãy quan sát các bức tranh
và cho biết
những bức tranh này miêu tả điều gì?
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Tiêt 49&50
Huy Cận
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả , tác phẩm
:
a.Tác giả :
? Trình bày đôi nét về tác giả ,

- Huy Cận (1919 - 2005) tên thật là Cù Huy Cận
- Quê : Hương Sơn – Hà Tĩnh
- Là nhà thơ lớn của phong trào thơ mới và có nhiều đóng góp cho thơ ca cách mạng sau này
Tiết 49;50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)

I.Tìm hiểu chung
Tác giả, tác phẩm:
a. Tác giả
b Tác phẩm :

? Bài thơ này được tác giả
sáng tác trong hoàn cảnh nào?

Được sáng tác 4-10-1958 sau chuyến đi thực tế ở Quảng Ninh được in trong tập : Trời mỗi ngày lại sáng
- Các tập thơ tiêu biểu : (SGK)
3
Tiết 49,50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
Tiết 49,50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)

I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả, tác phẩm:
2. Đọc. Giải thích từ khó:

I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm:
2.Đọc, giải thích từ khó:

3. Bố cục
-P1: 2 khổ thơ
đầu: Cảnh đoàn
thuyền ra khơi
và tâm trạng
của người đi
biển
-P2: 3 khổ tiếp
theo
Cảnh lao động
trên biển
P3: Khổ cuối :
Cảnh đoàn
thuyền
trở về
? Bài thơ được triển khai
theo tiến trình ra khơi
của đoàn thuyền đánh cá ?
Dựa vào điều ấy em hãy
chia bố cục cho bài thơ
Tiết 49&50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)
Tiết 49&50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả, tác phẩm:
3. Bố cục:
2. Đọc ,giải thích từ khó;
II /Phân tích:
Hãy đọc lại đoạn 1, nêu nội dung chính của đoạn thơ?
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Hát rằng:cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Tiết 49&50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
1.Tác giả, tác phẩm:
3.Bố cục:
2. Đọc giải thích từ khó:
II /Phân tích:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Cảnh hoàng hôn trên biển được miêu tả
qua những hình ảnh nào?
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Ngữ văn Tiết 49&50: Đoàn thuyền đánh cá
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích :
1, Cảnh đoàn thuyền ra khơi dỏnh cỏ:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
So sánh, nhân hoá, liên tưởng
-Hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ.
-Vũ trụ như một ngôi nhà lớn, ngôi nhà vĩ đại ấy bước vào thời kỳ nghỉ ngơi.
* Cảnh đoàn thuyền ra khơi
Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển về đêm. Cảnh biển vừa đẹp, vừa rộng lại vừa gần gũi, ấm áp với con người.
Đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong khung cảnh thiên nhiên như thế nào? (thời gian, không gian)
Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?.
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
 Bức tranh thiên nhiên thật huy hoàng diễm lệ , tràn đầy sức sống với một không gian rộng lớn bao la , hùng vĩ …
Hình ảnh những chiếc tàu xếp hàng chuẩn bị ra khơi đánh cá
Tiết 49&50: Đoàn thuyền đánh cá
(Huy Cận)
? Hoạt động của con người và
thiên nhiên có gì khác nhau
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Con người >< Thiên nhiên
Lao động Nghỉ ngơi
? Đặt trong khung cảnh thiên nhiên
đẹp như vậy thì người ra khơi
mang cảm hứng gì ?
- Khí thế tươi vui , mạnh mẽ , lạc quan yêu lao động : tiếng hát tạo nên sức mạnh làm căng cánh buồm cho thuyền chạy phăng phăng ra biển cả.
Cảm hứng vui sướng,
yêu đời , yêu lao động
Thể hiện qua câu hát
? Vậy các em hãy lắng nghe
Xem người dân hát ca
ngợi những gì
- Hát ca ngợi biển giàu đẹp cho nhiều cá nuôi sống người dân
Tiếng hát người dân biển
cất cao gợi cho em suy nghĩ
gì về cuộc sống
 Tiếng hát thể hiện niềm vui, cuộc sống tự do , no đủ . Lời ngợi ca lao động để góp phần xây dựng đất nước đang từng ngày đổi mới.
* Tâm trạng của người đi biển.
Tiết:49&50: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)
* Tiểu kết :
Nội dung:
Miêu tả
hình ảnh
thiên nhiên
sống động
Sự hăng
say lao hăng
động trong
cuộc sống
mới
Nghệ thuật
Phóng đại
So sánh
Nhân hóa
ẩn dụ
Giọng thơ
Sôi nổi
Ngợi ca …
? Hãy nêu giá trị nôi dung và
nghệ thuật của phần 1
Tiếp tục chuẩn bị
cho tiết 2
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
II /Phân tích:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Luyện tập:
1. Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong thời kì nào?
A. Kháng chiến chống Pháp
B. Kháng chiến chống Mĩ
C. Trước cách mạng tháng 8
D. Sau cách mạng tháng 8
2. Dòng nào nói đầy đủ nhất về cảm hứng thơ của Huy Cận?
A. Cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ.
B. Cảm hứng về lao động và người lao động mới.
C. Cả A và B
3. Nội dung của hai khổ thơ đầu là gỡ?
A. Miêu tả sự phong phú của các loài cá biển.
B. Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.
D. Miêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biến
III/ Luyện tập:
Tiết 56-57: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN (1919-2005)
I/Tìm hiểu chung
II /Phân tích:
1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
III/ Luyện tập:
Hướng dẫn về nhà:
IV/ Hướng dẫn về nhà:
1. Nắm những nét chính về tác giả bài thơ.
2. Học thuộc khổ thơ 1, 2.
3.Tìm hiểu cảnh đánh cá trên biển và cảnh trở về.
TRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂM
Giáo viên thực hiện
NGUYỄN NGỌC QUẾ
Kính chúc các thầy
Cô giáo khỏe mạnh
Các em
học sinh
Chăm ngoan
học giỏi
Đoàn thuyền đánh cá
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích :
1, Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người đi biển.
2, Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
* Hình ảnh đoàn thuyền
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng
2, Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
* Hình ảnh đoàn thuyền
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng
Hình ảnh đoàn thuyền đặt trong mối quan hệ với: gió, buồm trăng, mây cao, biển bằng
=> Không gian mênh mông nhưng con thuyền nhỏ bé trở nên kì vĩ.
- Sử dụng thủ pháp phóng đại, nhân hoá và những liên tưởng độc đáo
=> Cuộc đánh cá như một trận chiến, trận chiến trên mặt trận lao động nhằm chinh phục biển khơi.
Hình ảnh đoàn thuyền tung hoành giữa biển trời mênh mông và làm chủ cả biển khơi.
Hình ảnh con thuyền được đặt trong mối quan hệ nào? Hãy nhận xét về không gian trong khổ thơ? Tác giả đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì?
2, Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
Hình ảnh biển cả
- Biển đẹp, bao dung và giàu có.
- Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
- Cái đuôi em vẫy trăng vàng choé.
- Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Các hình ảnh liệt kê
Trí tưởng tượng phong phú
Nghệ thuật phối sắc đặc biệt, tài tình
Cá đẹp. rực rỡ, lộng lẫy, huyền ảo, bầy cá như những nàng tiên trong vũ hội.
Ca ngợi biển cả thanh bình, giàu có => biển là một kho hải sản phong phú.
Nét đặc sắc nhất của biển là gì? Hãy nhận xét về cách miêu tả của tác giả?
2, Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
* Hình ảnh người dân chài với công việc đánh cá trên biển
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
=> Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá trở thành bài ca đầy niềm vui, lòng yêu đời phơi phới (từ hát được nhắc lại 4 lần).
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
- Tả thực " kéo xoăn tay": kéo lưới bằng tất cả sức lực.
Những người dân chài làm việc với niềm hăng say của những người dân làm chủ đất nước. B?c tranh son m�i lung linh, huy?n ?o du?c sỏng t?o b?ng trớ tu?ng tu?ng phong phỳ c?a nh� tho.
Niềm vui phơi phới, khoẻ khoắn của người lao động còn thể hiện qua những câu thơ nào? Nhận xét thái độ lao động của con người ở đây?
3. Cảnh đoàn thuyền trở về
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi.
Khổ thơ cuối hô ứng với khổ thơ đầu tạo hai cảnh đối xứng.
Dòng thơ đầu được lặp lại với dòng thơ ở khổ đầu.
- Sử dụng nhân hoá, hoán dụ và cách nói khoa trương.
Biểu hiện nhịp tuần hoàn của vũ trụ.
Tiếng hát xuất hiện suốt bài thơ : khúc ca lao động đầy hứng thú
=>Cảnh tượng thiên nhiên kỳ vĩ, con người chạy đua cùng thời gian.
Đoàn thuyền trở về trong khung cảnh một ngày mới bắt đầu, con người chạy đua với thời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả to lớn.
Em có nhận xét gì về khổ thơ cuối?
Từ “ hát” được nhắc nhiều lần trong bài thơ. Tạo âm hưởng gì?
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả? Tác dụng.
Em cảm nhận gì về cảnh đoàn thuyền trở về ?
Ý nghĩa của văn bản?
ý nghĩa: Bài thơ thể hiện nguồn cảm hứng lãng mạn, ngợi ca biển cả lớn lao, giàu đẹp. Mở ra một ngày mới với bao niề vui, hy vọng và chờ đợi một kết quả thắng lợi.
III/ Tổng kết
.1/ Nghệ thuật:
-Bút pháp lãng mạn , hình ảnh liên tưởng
-Âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, giàu nhạc điệu
Em có nhận xét gì về nghệ thuật của bài thơ Đoàn Thuyền Đánh Cá ?
Với bút pháp nghệ thuật ấy làm nổi bật nội dung gì ?
2/ Nội dung :
- Ca ngợi sự giàu đẹp của biển
Ca ngợi những con người mới
Thể hiện niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống mới
Tiết 49;50 Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)
I.Tìm hiểu chung
II. Phân tích:
III. Tổng kết :
Đoàn thuyền đánh cá
(Bài ca lao dộng )
Cảnh đoàn thuyền ra khơi
Cảnh đoàn thuyền trở về
Biển chiều
đẹp, gần
gũi ấm áp
Con người
náo nức,
tràn đầy
hi vọng
Con người chạy đua
cùng mặt trời
Niềm vui vì thành
quả lao động
1 Nội dung
Cảnh đoàn thuyền đánh cá
Con người
hăng say
lao động
Con người
làm chủ
biển khơi
Biển giàu,
đep…
Tiết: 49&50 Đoàn thuyền đánh cá
(Huy Cận)
I.Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
III. Tổng kết :
1, Nội dung
2. Nghệ thuật :
Xây dựng hình ảnh lãng mạn bằng trí tưởng tượng phong phú
- Âm hưởng hào hùng, bay bổng
- Nhịp thơ nhịp nhàng
Sử dụng các biện pháp tu từ
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1/ Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì ?
A . Cảm hứng về lao động.
B. Cảm hứng về thiên nhiên.
C. Cảm hứng về chiến tranh
D. Cả A và B đều đúng
2/ Nội dung bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là :
A/ Ca ngợi sự giàu đẹp của biển
B/ Ca ngợi hình ảnh người lao động mới hăng say lao động, làm chủ biển khơi
C/ Tự hào về đất nước và con người Việt nam trong công cuộc dựng xây đất nước
D/ cả 3 ý trên
TRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂM
Giáo viên thực hiện
NGUYỄN NGỌC QUẾ
Kính chúc các thầy
Cô giáo khỏe mạnh
Các em
học sinh
Chăm ngoan
học giỏi