Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Trường THCS An Thượng - Hoài Đức.
Tập thể lớp 9B trường THCS An Thượng
Chào mừng các thầy, cô giáo về dự giờ, thăm lớp.

Kính chúc quý thầy cô luôn mạnh khoẻ
Chúc các em có một tiết học thoải mái,
vui vẻ, lý thú và đầy bổ ích.
Ngữ văn Tiết 51 - 52
Đoàn thuyền đánh cá
(Huy Cận)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1, Tác giả:
- Tên thật - Cù Huy Cận 1919 - 2005.
- Xuất thân trong một gia đình nhà nho.
- Quê - Nghệ Tĩnh
- Nhà thơ xuất sắc của phong trào thơ mới.
- Ông được nhà nước trao tặng giải Thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật 1996.
Tiết 51 - 52
(Huy Cận)
- Quan điểm sáng tác của Huy Cận
Huy Cận
(1919 - 2005)
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
* Sự nghiệp văn học :
A, Trước Cách mạng:

- Ông là nhà thơ nổi tiếng trong
phong trào Thơ Mới với hồn thơ
"ảo não" và nỗi "sầu vạn cổ".
- Tập thơ đầu tay "Lửa thiêng":
50 bài thơ có 49 chữ "buồn" và
33 chữ "sầu"
- Cảm hứng về vũ trụ: con người
cô đơn,nhỏ bé, lạc lõng

B, Sau Cách mạng tháng Tám :

- Ông là gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại với sự khởi sắc của hồn thơ vui tươi,khoẻ khoắn,tin yêu.
- Huy Cận có những mùa thơ rực rỡ với niềm vui trước cuộc sống mới: Trời mỗi ngày lại sáng, đất nở hoa, bài thơ cuộc đời, ngôi nhà giữa nấng,hạt lại gieo,lời tâm nguyện cùng hai thế kỷ, ta về với biển...


2/ Tác phẩm:
Sáng tác 1958 trong chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh.

- In trong tập thơ: Trời mỗi ngày lại sáng.
Tiết 51 - 52
(Huy Cận)
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
* Xuân Diệu nói: “món quà đặc biệt vùng mỏ Hồng Gai Cẩm Phả cho vừa túi thơ của Huy Cận là bài Đoàn thuyền đánh cá”.
4, Bố cục
*Hai khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người đi biển.
*Bốn khổ thơ tiếp theo: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
*Khổ thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền trở về.
3. Giải nghĩa từ: Em hiểu nghĩa của từ " Xoăn tay" trong câu thơ: " Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng." như thế nào?
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
II. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Hướng dẫn đọc:
Bài thơ thể hiện niềm vui, niềm hăng say lao động của con người nơi đất cảng, nên cần đọc với giọng sôi nổi, hào hứng, vui tươi thể hiện sự lạc quan của người dân chài trong cuộc sống mới, buổi đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Tiết 51 - 52
(Huy Cận)
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
2. Thể thơ và phương thức biểu đạt:
Thể thơ: thất ngôn trường thiên.
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm + miêu tả.
1- Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Cảnh hoàng hôn trên biển được tác giả miêu tả qua những câu thơ nào ?
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Hai câu thơ trên tác giả sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì ?
Nghệ thuật so sánh ( mặt trời _ hòn lửa đỏ rực ), nhân hóa ( sóng cài then…), liên tưởng thú vị
Với biện pháp nghệ thuật ấy,
gợi cho em ấn tượng gì về
thiên nhiên vũ trụ ?
Thiên nhiên vũ trụ như ngôi nhà lớn đang đi vào trạng thái nghỉ ngơi .
Tiết 51 - 52
(Huy Cận)
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
III- Đọc - Hiểu văn bản.
Qua cách miêu tả trên, em có
cảm nhận gì về cảnh hoàng hôn trên biển
Hoàng hôn trên biển vừa hùng vĩ, vừa huy hoàng, tráng lệ.
1- Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
Tiết 51 - 52
(Huy Cận)
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá
III- Đọc - Hiểu văn bản.
12
6
9
3
11
10
8
7
5
4
2
1
Thảo luận nhóm
Đặt trong khung cảnh thiên nhiênđó, đoàn thuyền , con người đã làm gì? Tiếng hát diễn tả khí thế của ngư dân khi ra khơi như thế nào ?
ĐÁP ÁN: Đối lập với thiên nhiên vũ trụ -đoàn thuyền, con người bắt đầu hoạt động. mạnh mẽ, khỏe khoắn, lạc quan, hi vọng nhưng lãng mạn.
-Niềm vui của người lao động được làm chủ thiên
nhiên,đất nước .
- Đoàn thuyền , con người ra khơi với khí thế hào hứng ,phấn khởi , lạc quan
Con người ra khơi trong tâm trạng náo nức, khí thế lạc quan đầy lãng mạn đã tạo thêm sức mạnh cùng gió biển làm căng cánh buồm để con thuyền lướt sóng ra khơi.
II. Đọc, hiểu văn bản
1, Cảnh ra khơi.
* Hai câu thơ đầu:
* Hai câu thơ tiếp:
Ngữ văn Tiết 51
Đoàn thuyền đánh cá
( Huy Cận)
Hát rằng:cá bạc biển đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta đoàn, cá ơi!
-Lời hát thể hiện cảm hứng lãng mạn và hiểu thấu thiên nhiên của người lao động trên biển.
-Lời hát còn thể hiện sự ngọt ngào, trìu mến đánh thức thiên nhiên bừng tỉnh, hoà cùng nhịp sống của con người.
* Bốn câu thơ tiếp:
Trò chơi ô chữ:
Ô chữ gồm 9 chữ cái:
Để thể hiện trí tưởng tượng phong phú của mình, tác giả đã sử dụng phép gì ?
T
ê
L
ơ
L
I
Ê
N
T
Ư
ơ
N
G
Trò chơi ô chữ:
Ô chữ gồm 9 chữ cái: Để thể hiện trí tưởng tượng phong phú của mình tác giả đã thực hiện phép gì ?
I. Đọc, hiểu chú thích:
1. Tác giả: Huy Cận
Văn bản: Đoàn thuyền đánh cá
a. Cuộc đời:
b. Sự nghiệp:
2. Tác phẩm:
II. Đọc. hiểu văn bản:
1958 - "Trời mỗi ngày lại sáng"
1. Đọc:
2. Tìm hiểu văn bản:
* Thể thơ và phương thức biểu đạt:
- Thể thơ: Tự do
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm và miêu tả
*Bố cục:
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi
* Thiên nhiên:
- Vũ trụ chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi yên tĩnh
- Cảnh biển hiện lên rực rỡ, huy hoàng, tráng lệ
-Lao động nhiệt tình,
sôi nổi, hào hứng,
- Ca ngợi sự giàu có của biển
- Mơ ước đánh bắt được nhiều cá.
- Tư thế làm chủ
- Khát vọng chinh phục thiên nhiên
* Con người:
vui, phấn khởi
III. Luyện tập:
1. Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng từ thời kì nào?
A. Kháng chiến chống Pháp
B. Kháng chiến chống Mĩ
C. Trước cách mạng tháng 8
D. Sau cách mạng tháng 8
2. Dòng nào nói đầy đủ nhất về cảm hứng thơ của Huy Cận?
A. Cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ.
B. Cảm hứng về lao động và người lao động mới.
C. Cả A và B
3. Nội dung của hai khổ thơ đầu là gi?
A. Miêu tả sự phong phú của các loài cá biển.
B. Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.
D. Miêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biến
I. Đọc, hiểu chú thích:
1. Tác giả: Huy Cận
Văn bản: Đoàn thuyền đánh cá
a. Cuộc đời:
b. Sự nghiệp:
2. Tác phẩm:
II. Đọc. hiểu văn bản:
1958 - "Trời mỗi ngày lại sáng"
1. Đọc:
2. Tìm hiểu văn bản:
* Thể thơ và phương thức biểu đạt:
- Thể thơ: Tự do
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm và miêu tả
*Bố cục:
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi
* Thiên nhiên:
- Vũ trụ chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi yên tĩnh
- Cảnh biển hiện lên rực rỡ, huy hoàng, tráng lệ
-Lao động nhiệt tình,
sôi nổi, hào hứng,
- Ca ngợi sự giàu có của biển
- Mơ ước đánh bắt được nhiều cá.
- Tư thế làm chủ
- Khát vọng chinh phục thiên nhiên
* Con người:
vui, phấn khởi
III. Luyện tập:
IV. Hướng dẫn về nhà:
1.Nắm những nét chính về tác giả và bài thơ.
2. Học thuộc khổ thơ 1, 2
3. Tìm hiểu cảnh đánh cá trên biển và cảnh trở về.
Quan điểm sáng tác của tác giả
Mang cảm hứng vũ trụ ca
Trước cách mạng: cảm hứng
buồn, tách bạch đời sống
Sau cách mạng: cảm hứng
vui, gần gũi với cuộc sống
2, Tác phẩm:
Bài thơ được viết ngày 4 tháng 10 năm 1958 trong chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh, in trong tập thơ: " Trời mỗi ngày lại sáng."
Ngữ văn Tiết 51
Đoàn thuyền đánh cá
( Huy Cận)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
1, Tác giả:
Lời tự bạch của nhà thơ Huy Cận về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm " Đoàn thuyền đánh cá"
I. Đọc, hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1, Cảnh ra khơi .
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
So sánh, nhân hoá
-Hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ.
-Vũ trụ như một ngôi nhà lớn, ngôi nhà vĩ đại ấy bước vào thời điểm nghỉ ngơi.
*Hai câu thơ đầu:
Đoàn thuyền đánh cá
Ngữ văn Tiết 51
( Huy Cận)
Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển chuẩn bị về đêm. Khung cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ vừa hùng vĩ đầy sức sống.
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cảnh ra khơi.
* Hai câu thơ tiếp:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
- Sự gắn kết ba hình ảnh nghệ thụât ( cánh buồm, gió khơi, câu hát)=> tạo ra một hình ảnh khoẻ, lạ mà thật.
- "Câu hát căng buồm" là hình ảnh nghệ thuật đầy mới mẻ của tác giả. Nó thể hiện tinh thần lãng mạn của người dân chài góp phần tạo thêm sức mạnh cho đoàn thuyền ra khơi.
Ngữ văn Tiết 51
Đoàn thuyền đánh cá
( Huy Cận)
* Hai câu thơ đầu:
Con người ra khơi trong tâm trạng náo nức, khí thế lạc quan đầy lãng mạn đã tạo thêm sức mạnh cùng gió biển làm căng cánh buồm để con thuyền lướt sóng ra khơi.
II. Đọc, hiểu văn bản
1, Cảnh ra khơi.
* Hai câu thơ đầu:
* Hai câu thơ tiếp:
Ngữ văn Tiết 51
Đoàn thuyền đánh cá
( Huy Cận)
Hát rằng:cá bạc biển đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta đoàn, cá ơi!
-Lời hát thể hiện cảm hứng lãng mạn và hiểu thấu thiên nhiên của người lao động trên biển.
-Lời hát còn thể hiện sự ngọt ngào, trìu mến đánh thức thiên nhiên bừng tỉnh, hoà cùng nhịp sống của con người.
* Bốn câu thơ tiếp:
Trò chơi ô chữ:
Ô chữ gồm 9 chữ cái:
Để thể hiện trí tưởng tượng phong phú của mình, tác giả đã sử dụng phép gì ?
T
ê
L
ơ
L
I
Ê
N
T
Ư
ơ
N
G
Trò chơi ô chữ:
Ô chữ gồm 9 chữ cái: Để thể hiện trí tưởng tượng phong phú của mình tác giả đã thực hiện phép gì ?
Bài tập nhanh:
* Cảm hứng chủ đạo bao trùm bài thơ " Đoàn thuyền đánh cá" là gì?
Cảm hứng vũ trụ.
Cảm hứng thiên nhiên.
Cảm hứng về lao động.
Cảm hứng về lao động xây dựng cuộc sống mới và cảm hứng về vũ trụ.
THẦY, TRÒ LỚP 9B CẢM ƠN CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
CHÚC CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO MẠNH KHỎE, HẠNH PHÚC