Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

TRƯỜNG
THCS LÝ TỰ TRỌNG
GV:
LÊ THỊ KIM HOÀNG
Câu 1 : Đọc thuộc lòng bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"

Câu 2 :Hình ảnh nổi bật trong bài thơ " Bài thơ về tiểu đội xe không kính"? Vì sao có thể nói hình ảnh ấy là độc đáo ?
Kiểm tra miệng
Hình ảnh những chiếc xe không kính vẫn băng ra chiến trường .
Hình ảnh thực, thực đến trần trụi. Tác giả giải thích nguyên nhân cũng rất thực .
Kiểm tra các nội dung tự học
Cho biết tác giả bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá". Bài thơ được in trong tập thơ nào?
Huy Cận - Trời mỗi ngày lại sáng.
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
HUY CẬN
TIẾT : 51,52
ND : 23/10/2011
I. tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản:
2.Tác giả- tác phẩm:
Tác giả:Huy Cận ( 1919-2005) là nhà thơ đã nổi tiếng trong phong trào thơ mới.

b. Tác phẩm:
- Bài thơ sáng tác giữa năm 1958, trong chuyến đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh, nhà thơ đã sáng tác bài thơ này và in trong tập thơ "Trời mỗi ngày lại sáng"

Tìm hiểu
tác giả, tác phẩm
b. Tác phẩm:
Mạch cảm xúc trong bài thơ: theo trình tự thời gian đoàn thuyền của ngư dân ra khơi đánh cá và trở về.
I. tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản:
2.Tác giả- tác phẩm:
? Tìm hiểu mạch cảm xúc trong bài thơ?
II. Đọc - Hiểu văn bản:
A/ Nội dung:
1. Bố cục :

Hai khổ đầu: Hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền ra khơi cùng tâm trạng của người đi biển.

Bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng.

-Khổ cuối: Bình minh trên biển, đoàn thuyền đánh cá trở về.
2) Phân tích :

a) Hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
* Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
"Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa."

? liên tưởng, so sánh, nhân hóa

- Hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ.
- Vũ trụ như ngôi nhà lớn, ngôi nhà vĩ đại ấy bước vào thời kì nghỉ ngơi.

=> Đoàn thuyền ra khơi trong thời điểm biển về đêm. Cảnh biển vừa đẹp, vừa rộng lớn lại vừa gần gũi, ấm áp với con người.
? Nêu thời gian và không gian được miêu tả trong bài thơ ?
* Tâm trạng của người đi biển :

" Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi"

- Sự gắn kết ba sự vật hiện tượng ( cánh buồm, gió khơi, câu hát )

=> Tạo ra một hình ảnh khỏe, lạ mà thật.

- Óc tưởng tượng phong phú, bút pháp lãng mạn đưa ra một hình ảnh bất ngờ " Câu hát căng buồm".

=> Con người ra khơi trong tâm trạng náo nức, khí thế lạc quan phấn khởi và điều đó đã trở thành sức mạnh cùng gió biển làm căng cánh buồm để con thuyền lướt sóng ra khơi.
b) Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng:

* Hình ảnh đoàn thuyền :

"Thuyền ta lái gió với buồm trăng . lưới vây giăng"

- Hình ảnh con thuyền đặt trong mối quan hệ với : gió, buồm trăng, mây cao, biển bằng

=> Không gian mênh mông nhưng con thuyền cũng lớn lao, kì vĩ.
* Hình ảnh đoàn thuyền :

- Sử dụng thủ pháp phóng đại và những liên tưởng độc đáo.

=> Cuộc đánh cá như một trận chiến trên mặt trận lao động nhằm chinh phục biển khơi.

=> Hình ảnh đoàn thuyền tung hoành giữa biển trời mênh mông và làm chủ cả biển khơi.
* Hình ảnh người dân chài với công việc đánh cá trên biển :
"Ta hát bài ca gọi cá vào .
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao"

- Bút pháp lãng mạn cùng những liên tưởng độc đáo.

=> Biến công việc nặng nề thành niềm vui, lòng yêu đời chan chứa.
* Hình ảnh người dân chài với công việc đánh cá trên biển :

-"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng.
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng "

- Tả thực " kéo xoăn tay" kéo lưới bằng tất cả sức lực.

=> Những người dân chài làm việc với niềm hăng hái say sưa của những người dân làm chủ đất nước, họ lao động với tất cả sức lực, trí tuệ, tình yêu biển, yêu nghề.
* Hình ảnh biển cả:

" Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng"

" Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe"

"Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông".

- Các hình ảnh liệt kê.
- Trí tưởng tượng phong phú.
- Nghệ thuật phối sắc đặc biệt tài tình.

=> Cá đẹp rực rỡ, lộng lẫy, huyền ảo, bầy cá như những nàng tiên trong vũ hội.

=> Ca ngợi biển cả thanh bình => Biển là một kho hải sản phong phú.
?Ngày nay môi trường biển của chúng ta ra sao? Việc khai thác và đánh bắt nguồn tài nguyên cá ở các ao, hồ kênh rạch như thế nào? Em cần làm gì để bảo vệ môi trường ấy?(Liên hệ môi trường)
c) Bình minh trên biển, đoàn thuyền đánh cá trở về:
" Câu hát căng buồm . muôn dặm phơi"

- Khổ thơ cuối hô ứng với khổ thơ đầu tạo hai cảnh đối xứng

=> Biểu hiện nhịp tuần hoàn của vũ trụ.
c) Bình minh trên biển, đoàn thuyền đánh cá trở về:

- Dòng thơ đầu được lặp lại với dòng thơ ở khổ cuối => Tiếng hát xuất hiện suốt bài thơ : khúc ca lao động đầy hứng thú.

- Sử dụng nhân hóa,hoán dụ và cách nói khoa trương.=> Cảnh tượng thiên nhiên kì vĩ, con người chạy đua cùng thời gian.

=> Đoàn thuyền trở về trong khung cảnh một ngày mới bắt đầu, con người chạy đua với thời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả tốt.
B/ Nghệ thuật:

- Sử dụng bút pháp lãng mạn với các biện pháp nghệ thuật đối lập, so sánh, nhân hóa, phóng đại.

- Khắc họa những hình ảnh đẹp về mặt trời lúc hoàng hôn, khi bình minh, hình ảnh biển cả và bầu trời trong đêm, hình ảnh ngư dân và đoàn thuyền đánh cá.
C/ Ý nghĩa văn bản:

Bài thơ thể hiện nguồn cảm hứng lãng mạn ngợi ca biển cả lớn lao, giàu đẹp, ngợi ca nhiệt tình lao động vì sự giàu đẹp của đất nước của những người lao động mới.
III. Luyện tập
Phân tích khổ thơ đầu
Trò chơi
Trò chơi
hate
love
prefer
enjoy
Ô chữ may mắn
X
O
Mặt trời.
1
o
x
X
O
Sóng .
2
o
x
X
O
Đoàn thuyền .
3
o
x
X
O
Câu hát .
4
o
x
X
O
Ta hát.
5
o
x
X
O
Gõ thuyền.
6
o
x
X
O
Biển cho ta .
7
o
x
X
O
Nuôi lớn .
8
o
x
X
O
Mắt cá .
9
o
x
Hướng dẫn HS tự học

Học thuộc lòng, đọc diễn cảm bài thơ.

Tìm những chi tiết khắc họa hình ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động trên biển cả.

Thấy được bài thơ có nhiều hình ảnh được xây dựng với những liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo, độc đáo; giọng điệu thơ khỏe khoắn, hồn nhiên.

- Chuẩn bị tiết tiếp theo :"Tổng kết từ vựng"(Xem lại các kiến thức về từ tượng thanh, từ tượng hình, một số phép tu từ từ vựng).
CHÀO QUÝ THẦY CÔ
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT