Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

trung học cơ sở QUảNG THịNH
NGỮ VĂN LỚP 9
KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Đọc thuộc lòng 1 khổ thơ của bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” mà em thích nhất và cho biết lí do em thích khổ thơ đó?
Quan sát và nhận xét những bức ảnh sau:
Công nhân và nông dân hăng say làm việc vì họ được làm
chủ cuộc sống của mình, làm chủ sản phẩm mình làm ra.
Tiết 51:
Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
 
HUY CẬN THỜI TRẺ
HUY CẬN NĂM 2005
A, Trước Cách mạng
- Ông là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào
Thơ Mới với hồn thơ "ảo não" và nỗi "sầu
vạn cổ".
- Tập thơ đầu tay "Lửa thiêng": 50 bài thơ
có 49 chữ "buồn" và 33 chữ "sầu"
Cảm hứng về vũ trụ: con người cô đơn,nhỏ
bé,lạc lõng.
B, Sau Cách mạng tháng Tám
- Ông là gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại với sự khởi sắc của hồn thơ vui tươi,khoẻ khoắn,tin yêu.
- Huy Cận có những mùa thơ rực rỡ với niềm vui trước cuộc sống mới: "Trời mỗi ngày lại sáng", "Đất nở hoa", "Bài thơ cuộc đời", "Ngôi nhà giữa nắng", "Ta về với biển...
- Cảm hứng về vũ trụ: con người với tư thế làm chủ.

 
“Bài thơ đoàn thuyền đánh cá” nằm trong cảm hứng chung của thơ tôi trong những năm xây dựng chủ nghĩa xã hội.Tôi viết bài thơ tương đối nhanh, chỉ vài giờ của một buổi chiều trên vùng biển Hạ Long.Bài thơ được viết liền mạch, ít phải sửa chữa.Tôi nghĩ rằng đó cũng không phải là chuyện ngẫu nhiên mà thực sự là cảm hứng đã được tích tụ trên một đề tài quen thuộc của tôi và được viết ra trong không khí rất vui của những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Theo Huy Cận- trích trong “Nhà văn nói về tác phẩm”
1958, khi đất nước đã kết thúc thắng lợi cuộc k/c chống Pháp, MB được giải phóng -> XDCS mới. Không khí hào hứng, phấn chấn, tin tưởng bao trùm trong ĐSXH và khắp nơi dấy lên p.trào phát triển sx, xây dựng đất nước. Chuyến đi thâm nhập thực tế ở vùng mỏ QN vào cuối 1958 đã giúp nhà thơ thấy rõ và sống trong không khí lao động ấy của nhân dân ta. Điều đó góp phần quan trọng mở ra một chặng đường mới trong thơ Huy Cận.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
 Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
 Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
 Lướt giữa mây cao với biển bằng,
 Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
 Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
 

 Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
 Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
 Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé,
 Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
 
Ta hát bài ca gọi cá vào,
 Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
 Biển cho ta cá như lòng mẹ,
 Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
 Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
 Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
 Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
 
Câu hát căng buồm với gió khơi,
 Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
 Mặt trời đội biển nhô màu mới
 Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Đoàn thuyền đánh cá¸

Đoàn thuyền đánh cá
Tiết 51
Cá bạc
Cá song
Cá đé
Cá chim
Cá nhụ
Cá thu
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.
Thân dài, hơi dẹt.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm tròn màu đen và hồng
Chú thích:
Tiết 51
3. Bố cục.
- 3 phần:
-Phần 1: Hai khổ đầu:
Cảnh đoàn thuyền ra khơi.

-Phần 2: Bốn khổ tiếp:
Cảnh đoàn thuyền đánh cá.


-Phần 3: Khổ cuối :
Cảnh đoàn thuyền trở về.
Đoàn thuyền đánh cá
Tiết 51
3.Phân tích
3.1/ Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
* Thiên nhiên:
- So sánh độc đáo
-Nhân hoá, liên tưởng thú vị
“Sóng đã cài then đêm sập cửa”
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa”
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
Đoàn thuyền đánh cá
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
- S/d 2 vần trắc: Lửa- cửa
->gợi cảnh hoàng hôn trên biển đẹp kì vĩ, rực rỡ, tráng lệ.
->Vũ trụ như một ngôi nhà lớn đang đi vào thời khắc nghỉ ngơi.
->Gi?ng nhu m?t ho?t d?ng
Tiết 51
* Con người
‘‘Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”
Từ “lại”: Công việc đánh cá diễn ra thường xuyên, thành nền nếp.
-> Không khí lao động khẩn trương diễn ra cả ngày lẫn đêm.
“Câu hát căng buồm với gió khơi”
-> Niềm vui,sự phấn chấn, tinh thần hăng say của những con người đi lao động chinh phục thiên nhiên.
> Sự hoà hợp giữa sức mạnh của con người và thiên nhiên.
Sự vận động của vũ trụ, biển cả đang dần khép lại, chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi
THIÊN NHIÊN
CON NGƯỜI
Con người bắt đầu ra khơi, bắt đầu một ngày lao động mới.
Ẩn dụ tuyệt đẹp
Đoàn thuyền đánh cá
Đoàn thuyền đánh cá¸
Tiết 51
Cảnh đoàn thuyền ra khơi.
Hát rằng: Cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
- Nhân hoá: lời mời gọi các loài cá
- Liệt kê, so sánh
-> sự phong phú của các loài cá,vẻ đẹp kì diệu và sự giàu có của biển khơi
-> ước mơ đánh bắt được nhiều hải sản.Thể hiện khát khao chinh phục thiên nhiên.

Cõu 1:
Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" ra đời trong hoàn cảnh nào?
Trước Cách mạng tháng 8.
Trong chuyến đi thực tế của Huy Cận về vùng mỏ Quảng Ninh giữa năm 1958.
Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Sau năm 1975 khi đất nước được giải phóng.
Bài 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm
Củng cố


Nhận xét sau đây đúng hay sai: "Qua hai khổ thơ đầu bài "Đoàn thuyền đánh cá" cho ta thấy sự gần gũi, gắn bó giữa con người và thiên nhiên biển cả. Biển đêm vốn mênh mông, bí hiểm trở nên gần gũi ấm áp như một ngôi nhà lớn."
A. Đúng B. Sai



Câu 2:
A. Đúng
Câu hát trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào ?
Đoàn thuyền đánh cá
Tiết 51
Câu 3:
Bài 2: Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về khổ thơ đầu của bài “Đoàn thuyền đánh cá”.
Đoàn thuyền ra khơi
Thiên nhiên
Con người
Nghỉ ngơi
Bắt đầu một ngày lao động mới
Đoàn thuyền đánh cá
Tiết 51

- Học thuộc lòng và cảm nhận được nội dung và nghệ thuật của hai khơ đầu.
- Soạn tiếp phần 2,3 - bài thơ
Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)
- Phân tích cảnh đánh cá trên biển để làm nổi bật:
+ Hình ảnh con thuyền
+ Hình ảnh con người
+ Hình ảnh biển cả
- Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong bình minh

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
“Chúc các em chăm ngoan – học giỏi và có nhiều thành tích cao trong
học tập”
“C©u h¸t c¨ng buåm”, h×nh ¶nh th¬ méng, kháe kho¾n vµ ®Ñp l·ng m¹n. TiÕng h¸t vang kháe , vang xa, bay cao hßa cïng giã thæi c¨ng c¸nh buåm. §ã lµ tiÕng h¸t chan chøa niÒm vui cña ng­êi d©n lao ®éng lµm chñ thiªn nhiªn ®Êt n­íc. TiÕng h¸t ca ngîi sù giµu cã cña biÓn c¶, thÓ hiÖn m¬ ­íc mét chuyÕn ra kh¬i ®¸nh b¾t ®­îc nhiÒu h¶i s¶n.