Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI GIẢNG CẤP TRƯỜNG – VÒNG I
NGỮ VĂN 9
GV:LÊ THỊ NGUYÊN THANH
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU 1.Đọc thuộc 3 khổ thơ đầu của bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”và nêu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ
CÂU 2. Đọc thuộc 4 khổ thơ cuối của bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” và nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
I.Giới thiệu chung
1.Tác giả














CHÂN DUNG NHÀ THƠ HUY CẬN
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
Tiểu sử
- Huy Cận sinh ngày 31 tháng 5 năm 1919, trong một gia đình nhà nho nghèo gốc nông dân dưới ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn sau đó thuộc huyện Đức Thọ (nay là xã Ân Phú, huyện Vũ Quang), tỉnh Hà Tĩnh.
- Ông lúc nhỏ học ở quê, sau vào Huế học trung học, đậu tú tài Pháp; rồi ra Hà Nội học trường Cao đẳng Canh nông. Từ năm 1942, ông tham gia phong trào sinh viên yêu nước và Mặt trận Việt Minh, Huy Cận đã tham dự Quốc dân đại hội ở Tân Trào (tháng 8 năm 1945) và được bầu vào Ủy ban Giải phóng (tức Chính phủ Cách mạng lâm thời sau đó). Huy Cận cũng từng cộng tác với nhóm Tự Lực Văn Đoàn.
Hoạt động chính trị
- Tháng 8 năm 1945, Cù Huy Cận là một trong ba thành viên của phái đoàn Chính phủ Lâm thời (gồm Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu và Cù Huy Cận) đi vào kinh đô Huế để tiếp nhận lễ thoái vị của Vua Bảo Đại.
- Sau Cách mạng tháng Tám thành công, khi mới 26 tuổi, ông đã là Bộ trưởng Bộ Canh nông trong Chính phủ liên hiệp lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Hồ Chí Minh đứng đầu Chính phủ
- Trong những năm 1945 - 1946, ông là Ủy viên Ban thanh tra đặc biệt của Chính phủ.
Sau này ông làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, rồi Bộ trưởng đặc trách Văn hóa Thông tin trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng trong chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phụ trách các công tác văn hóa và văn nghệ
Từ 1984, ông là Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I, II và VII.
Tháng 6 năm 2001, ông được bầu là Viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới.
Huy Cận mất ngày 19 tháng 2 năm 2005 tại Hà Nội.
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )

Các tác phẩm
*Trước tháng 8 năm 1945
Lửa thiêng năm 1940
*Sau tháng 8 năm 1945
Trời mỗi ngày lại sáng (1958), Đất nở hoa (1960), Bài thơ cuộc đời (1963), Hai bàn tay em (thơ thiếu nhi, 1967), Những năm sáu mươi (1968), Chiến trường gần đến chiến trường xa (1973), Họp mặt thiếu niên anh hùng (1973), Những người mẹ, những người vợ (1974), Ngày hằng sống ngày hằng thơ (1975), Ngôi nhà giữa nắng (1978), Hạt lại gieo (1984)...
Danh hiệu
Huy Cận đã được Nhà nước phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt I - năm 1996).
Tháng 6 năm 2001, Huy Cận được bầu là viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới.
Ngày 23 tháng 2 năm 2005, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng.
Ở một số thành phố đã có đường phố mang tên nhà thơ Huy Cận. Ở huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh (quê ông), có Trường Trung hoc phổ thông mang tên Cù Huy Cận
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
I.Giới thiệu chung
1.Tác giả
Huy Cân (1919- 2005), tên đầy đủ là Cù Huy Cận, quê ở làng Ân Phú, huyện Vụ Quang, tỉnh Hà Tĩnh . Ông là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào thơ mới và cũng là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại.









CHÂN DUNG NHÀ THƠ HUY CẬN
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
I.Giới thiệu chung
1.Tác phẩm









CHÂN DUNG NHÀ THƠ HUY CẬN
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
I.Giới thiệu chung
2.Tác phẩm
Giữa năm 1958, trong chuyến đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh, nhà thơ đã sáng tác bài thơ này









CHÂN DUNG NHÀ THƠ HUY CẬN
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
II.Đọc – tìm hiểu văn bản
1.Đọc
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
 
Cá nhụ cá chim cùng cá đé(5),
Cá song(6) lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thuở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
 
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hồng Gai, 4- 10-1958
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
II.Đọc – tìm hiểu văn bản
1.Đọc
2.Thể loại.
Thơ 7 chữ
3.Phương thức biểu đạt
Miêu tả , biểu cảm
4.Bố cục
chia làm 3 phần
2 khổ thơ đầu: cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người
4 khổ thơ tiếp: Cảnh hoạt động của đoàn thuyền đánh cá và khung cảnh biển trời ban đêm
Khổ thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền trở về trong buổi bình minh lên
*Mạch cảm xúc của bài thơ: theo trình tự thời gian đoàn thuyền của ngư dân ra khơi đánh cá và trở về .
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
5.Phân tích
a. Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
Đọc 2 khổ thơ đầu
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
HOÀNG HÔN TRÊN VỊNH HẠ LONG
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
5.Phân tích
a) Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
5.Phân tích
a. Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người
Bằng bút pháp tưởng tượng, liên tưởng, ẩn dụ nhân hóa – cảnh hoàng hôn trên biển rực rỡ, kì vĩ và tráng lệ
Câu hát là niềm vui, sự phấn chấn của người lao động
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
*BÀI TẬP
Đoc câu thơ và trả lời câu hỏi:Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Trong một bài thơ đã học ở lớp 9, hình ảnh “thoi” cũng dùng để tả loài vật, em hãy chép lại câu thơ đó và ghi tên tác giả
Nghĩa chung của hình ảnh “thoi” trong hai câu thơ đó là gì?
Trả lời
Câu thơ đã học: “Ngày xuân con én đưa thoi” ( Truyện Kiều- Nguyễn Du)
Nghĩa chung của hình ảnh “ thoi” trong hai câu thơ là nhiều, tấp nập

TUẦN 11- TIẾT 51
VĂN BẢN : ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận )
BÀI TẬP ( đề thi vào lớp 10 năm 2001 của Hà Nội )
Có bạn cho rằng từ “ đông” trong câu thơ Hát rằng: cá bạc(3)biển Đông lặng,
Có nghĩa là phương hướng ( phương Đông) .Em hãy tìm ba từ đồng âm khác nghĩa với từ “ đông” nói trên bằng cách cho ví dụ và nêu ngắn gọn nghĩa của các từ đó.
Trả lời
Ba từ đồng âm khác nghĩa với từ “ đông” trong “biển Đông” : đông ( trong thịt đông), đông ( trong mùa đông ) , đông ( trong rất đông người)
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ