Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Đọc thuộc lòng hai khổ thơ đầu bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận?
2. Bài thơ có thể chia làm mấy phần chính?
? Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ?

Tiết 51
Văn bản
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
1.Đọc
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
 
 
 
 
 
 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1).
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2).
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc(3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
 

Cá nhụ cá chim cùng cá đé(5),
Cá song(6) lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
 
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hòn Gai, 4- 10-1958
I.Tìm hiểu chung:
II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
a.Cảnh hoàng hôn trên biển,
cảnh đoàn thuyền ra khơi:
- Cảnh đoàn thuyền ra khơi
- Cảnh hoàng hôn trên biển
-> Tinh thần lao động khẩn trương tích cực của con người
-> Ca ngợi biển giàu đẹp, ước muốn đánh bắt được nhiều tôm cá.
II Đọc – tìm hiểu văn bản:
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
a.Cảnh hoàng hôn trên biển,
cảnh đoàn thuyền ra khơi:
b. Cảnh đánh cá trên biển:
- Hình ảnh con thuyền đánh cá
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
NT:Nói quá, nhân hoá, bút pháp lãng mạn
→ Con thuyền trở nên kì vĩ, khổng lồ, hoà nhập vào thiên nhiên, không khí lao động khẩn trương, đoàn kết
- Hình ảnh những loài cá
Trong đoạn thơ trên tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó?
Cùng với các biện pháp nghệ thuật nhà thơ còn sử dụng các động từ như “lướt, đậu, dò,giàn đan..” Từ đó giúp em thấy được không khí đánh cá đêm trên biển như thế nào?
- Không khí làm việc khẩn trương, phấn chấn, tự tin.
II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
a. Cảnh hoàng hôn trên biển,
cảnh đoàn thuyền ra khơi:
b. Cảnh đánh cá trên biển:
- Hình ảnh con thuyền đánh cá
- Hình ảnh những loài cá
Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long
NT: Liệt kê, nhân hoá, bút pháp lãng mạn.
→ Ca ngợi biển cả thanh bình, giàu có, với nhiều loài cá ngon nổi tiếng
Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Qua những hình ảnh đẹp đẽ đó giúp em hình dung ra vùng biển Hạ Long như thế nào?
II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
a. Cảnh hoàng hôn trên biển,
cảnh đoàn thuyền ra khơi:
b. Cảnh đánh cá trên biển:
- Hình ảnh con thuyền đánh cá
- Hình ảnh những loài cá
-> Bằng hình ảnh nhân hóa làm cho cảnh vật trở nên có hồn, lung linh huyền ảo như một thế giới cổ tích.
- Hình ảnh ngư dân đánh cá trên biển
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.


→ Công việc lao động tràn ngập niềm vui, lạc quan, yêu đời, yêu lao động nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
NT: So sánh, nhân hóa
→ Biển hiền hoà, bao dung như lòng mẹ, nuôi sống con người.
Biển ….như lòng mẹ
Nuôi lớn đời…...
Em có cảm nhận như thế nào về câu thơ: “Đêm thở, sao lùa, nước Hạ Long” ? Phân tích giá trị của các biện pháp nghệ thuật đó?
Hình ảnh ngư dân đánh cá trên biển được miêu tả qua những hình ảnh thơ nào? Qua đó đã gợi lên một không khí lao đông như thế nào?
Bằng biện pháp tu từ nhân hóa và so sánh nhà thơ đã thấy vẻ đẹp của biển như thế nào?
II.Đọc – tìm hiểu văn bản:
2. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
a. Cảnh hoàng hôn, Cảnh đoàn thuyền ra khơi:
b. Cảnh đánh cá trên biển:

- Hình ảnh ngư dân đánh cá trên biển
→ Công việc lao động tràn ngập niềm vui, lạc quan, yêu đời, yêu lao động nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Kéo xoăn tay:
- Tả thực, từ ngữ gợi hình ->Vẻ đẹp mạnh mẽ, rắn rỏi, khỏe khoắn
“Nắng hồng”→ Người lao động hân hoan, phấn khởi với chuyến ra khơi tốt đẹp
Công việc lao động trên biển được khắc họa như thế nào?
Hai hình ảnh “kéo xoăn tay” và “nắng hồng” trong đoạn thơ có ý nghĩa như thế nào?
- Một bức tranh lao động tuyệt đẹp, tràn đầy sức sống và niềm tin.
Câu hát cang buồm với gió khơi
Doàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi.
-Khổ thơ cuối hô ứng với khổ thơ đầu tạo hai cảnh đối xứng.
- Sử dụng nhân hoá, hoán dụ và cách nói khoa trương.
Biểu hiện nhịp tuần hoàn của vũ trụ.
Tiếng hát xuất hiện suốt bài thơ : khúc ca lao động đầy hứng thú, ni?m vui th?ng l?i.
=>Cảnh tượng thiên nhiên kỳ vĩ, con người ph?n kh?i chạy đua cùng thời gian.
- Doàn thuyền trở về trong khung cảnh một ngày mới bắt đầu, con người chạy đua với thời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả to lớn.
Vẫn như câu hát ở phần mở đầu bài thơ nhưng ý thơ có gì khác?
H/a’ ẩn dụ: “câu hát
căng buồm” đc lặp lại.
? Tác giả sử dụng biện pháp NT gì để miêu tả? Tác dụng?
Vậy em cảm nhận gì về cảnh đoàn thuyền trở về ?
Hãy so sánh khổ thơ cuối và khổ thơ đầu? Qua đó nhà thơ thể hiện ý nghĩa gì?
c. Cảnh đoàn thuyền trở về
?Khái quát các biện pháp nghệ thuật trong bài? Thông qua đó tác giả muốn nói lên điều gì?
III. Tổng kết – luyện tập:
1. Tổng kết:
Bài thơ: Doàn thuyền đánh cá
- Xây dựng hỡnh ảnh lãng mạn bằng trí tưởng tượng phong phú
- Âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, bay bổng
-S? d?ng khộo lộo cỏc bi?n phỏp tu t?.
Cảnh đoàn thuyền ra khơi:
- Biển về đêm đẹp, rộng, gần gũi, ấm áp.
- Con người náo nức lạc quan, phấn khởi.
Cảnh đoàn thuyền dỏnh cỏ:
-Doàn thuyền tung hoành làm chủ biển khơi.
- Người dân chài làm việc hang hái, khoẻ khoắn,say sưa.
- Biển là một kho hải sản phong phú, đa dạng.
Cảnh đoàn thuyền trở về:
- Khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ.
- Con người chạy đua với thời gian.
-Thành quả của lao động, niềm vui của con người trong th?i kỡ m?i.
-Nhiều hỡnh ảnh tráng lệ, thể hiện sự hài hoà gi?a thiên nhiên và người lao động.
- Bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống.
Ghi nhớ
Thảo luận nhóm
Tích hợp môi trường
Biển ta giàu và đẹp như thế nhưng hiện nay môi trường biển ở nước ta như thế nào? Theo các em ta phải làm gì để bảo vệ môi trường biển cũng như các nguồn lợi thủy hải sản từ biển?
III. Tổng kết – luyện tập:
Tổng kết:
2. Luyện tập:
III. Tổng kết – luyện tập:
Tổng kết:
2. Luyện tập:
CỦNG CỐ - HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc lòng bài thơ, đọc diễn cảm bài thơ
- Tìm những chi tiết khắc họa hình ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động trên biển cả.
- Thấy được bài thơ có nhiều hình ảnh được xây dựng với những liên tưởng , tưởng tượng sáng tạo, độc đáo , giọng điệu thơ khỏe khoắn, hồn nhiên
- Soạn bài: Tổng kết từ vựng