Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Ngữ văn 9
Chào mừng các thầy cô về dự gi?
Kiểm tra miệng:

1. Đọc thuộc lòng bài thơ “Bài thơ
về tiểu đội xe không kính” của
Phạm Tiến Duật.
2. Cảm nhận của em về hình ảnh những chiến sĩ lái xe không kính?
Bài: 11
Tiết : 51

(Huy Cận)
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
I. Đọc, tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc biển đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ cá chim cùng cá đé(5),
Cá song(6) lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

Hòn Gai, 4- 10-1958
I. Đọc, tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
a. Tác giả/ Sgk 141
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
Tác giả/ Sgk 141
-Tên đầy đủ là Cù Huy Cận (1919- 2005)
- Quê ở Vụ Quang-Hà Tĩnh
- Ông nổi tiếng trong phong trào thơ mới với tập "Lửa thiêng" năm (1940)
- Trước năm 1945 thơ ông giàu tính triết lí và thấm đẫm bao nỗi buồn. Sau 1945, thơ ông dạt dào niềm vui. Nhất là khi ông nói về cuộc sống mới, con người mới. Ông được nhà nước trao tặng thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996).Tháng 6/2001 ông được bầu là viện sĩ viện Hàn Lâm thơ thế giới.
- Các tác phẩm chính của ông: Trời mỗi ngày lại sáng(1958), Đất nở hoa(1960), Bài thơ cuộc đời (1963), Hai bàn tay em (1967)...
b. Tác phẩm:
 - Bài thơ sáng tác giữa năm 1958 trong
chuyến đi dài ngày ở Quảng Ninh. Bài thơ
in trong tập Trời mỗi ngày lại sáng
c. Từ khó:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa(1)
Sóng đã cài then, đêm sập cửa(2)
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 
Hát rằng: cá bạc (3)biển đông lặng,
Cá thu(4) biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
 
Cá nhụ cá chim cùng cá đé(5),
Cá song(6) lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
 
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hòn Gai, 4- 10-1958
 
 
 
 
 
 
Cá bạc
Cá thu
Cá chim
Cá song
Cá đé
Cá nhụ
Từ ngữ
Hình ảnh
Đặc điểm
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vây lớn.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồng
Thân dài, hơi dẹt
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá trích nhưng lớn hơn
Vận dụng kiến thức của bộ môn sinh học, hãy nêu rõ đặc điểm của các loài cá sau ?
Cảnh hoàng hôn và
đoàn thuyền đánh
cá ra khơi
Cảnh đoàn thuyền
đánh cá trên biển

Cảnh đoàn thuyền
đánh cá trở về
Bốn khổ thơ tiếp
Khổ còn lại
Hai khổ thơ đầu
3/ Bố cục

->Bài thơ diễn biến theo hành trình một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá
 
 
 
 
 
 
- Đại ý bài thơ

Bài thơ miêu tả một chuyến ra khơi đánh cá của người dân chài vùng biển Quảng Ninh trong âm hưởng tiếng hát lạc quan của người lao động.
 
 
 
 
 
 
- Thể thơ
Bảy chữ
 
 
 
 
 
 
- Cảm hứng bao trùm bài thơ
Là sự thống nhất giữa hai nguồn cảm hứng là cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống mới.
II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
Hoàng hôn trên biển và
đòan thuyền đánh cá ra
khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
 - Cảnh hoàng hôn trên biển:
 So sánh: mặt trời xuống biển như hòn lửa
  Khắc họa hình ảnh đẹp về mặt trời.
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
Hoàng hôn trên biển và
đòan thuyền đánh cá ra
khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
 - Cảnh hoàng hôn trên biển:
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
 - Nhân hóa, liên tưởng:Sóng đã ….sập cửa
  Cảnh biển vào đêm vừa rộng lớn vừa gần gũi
 => Mặt trời lặn,vũ trụ đi vào trạng thái nghỉ ngơi, yên tĩnh.
Hoàng hôn trên biển và
đòan thuyền đánh cá ra
khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
 Từ lại: công việc thường xuyên
 - Đoàn thuyền ra khơi đánh cá:
 Nghệ thuật đối lập
 Ẩn dụ: câu hát căng buồm
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
Hoàng hôn trên biển và
đòan thuyền đánh cá ra
khơi:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
 - Đoàn thuyền ra khơi đánh cá:
 => Con người ra khơi với khí thế mạnh mẽ, vui tươi, làm chủ thiên nhiên.
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
Hoàng hôn trên biển và
đòan thuyền đánh cá ra
khơi:
Hát rằng: cá bạc biển đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
- Cảnh hoàng hôn trên biển:
- Đoàn thuyền ra khơi đánh cá:
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
(Huy Cận)
Thảo luận đôi bạn (2 phút)
Biển ta rất giàu về các loài cá. Em cần phải làm gì để bảo vệ nguồn tài nguyên này?
CÂU HỎI, BÀI TẬP CỦNG CỐ:
Đọc diễn cảm hai khổ thơ đầu của bài thơ?
Nội dung đầy đủ của hai khổ thơ đầu bài thơ là?
1
3
4
2
- Đối với bài học ở tiết học này:
+ Học thuộc lòng bài thơ.
+ Nắm nội dung, nghệ thuật chính của hai khổ thơ đầu.
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bị phần còn lại:
+ Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng
+ Bình minh trên biển và cảnh đoàn thuyền trở về
+ Tìm hiểu thực trạng môi trường biển hiện nay, nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
CHÚC QUÝ THẦY CÔ
SỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT!
CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM!