Bài 11. Độ cao của âm

TRƯỜNG THCS LÊ LỢI
TẬP THỂ LỚP 7A5
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Các bạn trai thường có giọng trầm, các bạn gái thường có giọng bổng. Khi nào phát ra âm trầm, khi nào phát ra âm bổng?
Bài hôm nay sẽ giúp các em hiểu về điều này.
TIẾT 12 : ĐỘ CAO CỦA ÂM
I . Dao động nhanh, chậm - Tần số.
Thí nghiệm 1 :
Khái niệm tần số : Số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc, kí hiệu là Hz.
C1.
C2.
Nhận xét :
Con lắc b có tần số dao động lớn hơn.
..nhanh (chậm)..
lớn (nhỏ)..
II . Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm).
Thí nghiệm 2 :
C3. + .... chậm .... thấp.
+ .... nhanh .... cao.
Thí nghiệm 3 :
C4. + .... chậm .... thấp.
+ .... nhanh .... cao.
Kết luận :
.... nhanh (chậm) .... lớn (nhỏ) .... cao (thấp).
III . Vận dụng.
C5.
C6.
Khi vặn cho dây đàn căng nhiều thì âm sẽ phát ra cao hơn, tần số dao động lớn hơn khi vặn dây đàn căng ít.
C7.
Âm phát ra cao hơn khi miếng bìa chạm vào hàng lỗ ở gần vành đĩa.
Ghi nhớ :
sgk
Treo hai con lắc có chiều dài 40cm và 20cm, kéo chúng lệch ra khỏi vị trí đứng yên ban đầu rồi thả cho chúng dao động như hình 11.1
C1. Hãy quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây và ghi kết quả vào bảng sau :
Thí nghiệm 1 :
11
14
1,1
1,4
dao động chậm hơn
dao động nhanh hơn
Số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc, kí hiệu là Hz.
C2. Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn ?
Con lắc b có tần số dao động lớn hơn.
Nhận xét :
Dao động càng.............., tần số dao động
càng ..............
nhanh (chậm)
lớn (nhỏ)
Thí nghiệm 2 : Cố định một đầu hai thước thép đàn hồi có chiều dài khác nhau trên mặt hộp gỗ (hình 11.2). Lần lượt bật nhẹ đầu tự do của hai thước cho chúng dao động.
Hãy quan sát dao động nhanh, chậm và lắng nghe âm phát ra cao, thấp rồi trả lời câu C3.
Hình 11.2
C3. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống :
Phần tự do của thước dài dao động........,âm phát ra ......
Phần tự do của thước ngắn dao động.......,âm phát ra .......
cao
thấp
nhanh
chậm
cao
thấp
nhanh
chậm
Thí nghiệm 3 :
Một đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau và được gắn vào trục của động cơ chạy bằng pin (hình 11.3). Chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ nhất định trên đĩa đang quay trong hai trường hợp: + Đĩa quay chậm.
+ Đĩa quay nhanh.
C4. Hãy lắng nghe âm phát ra và điền từ thích hợp trong khung vào chỗ trống:
Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động.......,
và âm phát ra ........
Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động.......,
và âm phát ra ........
cao
thấp
nhanh
chậm
Kết luận :
Từ thí nghiệm 1, 2, 3, hãy viết đầy đủ câu kết luận sau :
nhanh (hoặc chậm)
Dao động càng................, tần số dao động càng ..............., âm phát ra càng...............
lớn (hoặc nhỏ)
cao (hoặc thấp)
Nhận xét :
Dao động càng.............., tần số dao động càng ..........
nhanh (chậm)
lớn (nhỏ)
C3. Phần tự do của thước dài dao động........,âm phát ra ......
Phần tự do của thước ngắn dao động.........,âm phát ra .......
cao
thấp
nhanh
chậm
C4. Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động......., và âm phát ra ........
Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động........., và âm phát ra ........
cao
thấp
nhanh
chậm
III . Vận dụng.
C5. Một vật dao động phát ra âm có tần số 50Hz và một vật khác dao động phát ra âm có tần số 70Hz.
Vật nào dao động nhanh hơn?
Vật nào phát ra âm thấp hơn?
Dao động chậm hơn
Dao động nhanh hơn
Âm cao hơn
Âm thấp hơn
C6. Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp như thế nào? Và tần số lớn nhỏ ra sao?
Khi vặn cho dây đàn căng nhiều thì âm sẽ phát ra cao, tần số dao động lớn.
Khi vặn cho dây đàn căng ít thì âm sẽ phát ra thấp, tần số dao động nhỏ.
Âm phát ra cao hơn khi miếng bìa chạm vào hàng lỗ ở gần vành đĩa.
C7. Cho đĩa trong thí nghiệm ở hình 11.3 quay, em hãy lần lượt chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và một hàng lỗ ở gần tâm đĩa. Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn?
Ghi nhớ :
☺Soá dao ñoäng trong moät giaây goïi laø………………………Ñôn vò taàn soá laø………………………
☺ AÂm phaùt ra caøng………………………khi taàn soá
dao ñoäng caøng lôùn.
☺ AÂm phaùt ra caøng ………………………khi ………………………dao ñoäng caøng nhoû.
tần số
héc (Hz)
thấp
cao
tần số
sgk
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
?Thông thường, tai người có thể nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20000Hz.
?Những âm có tần số nhỏ hơn 20Hz gọi là hạ âm. Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm.
?Loài chó và voi có thể nghe được hạ âm. Loài giơi có thể nghe được siêu âm.
TRƯỜNG THCS LÊ LỢI
TẬP THỂ LỚP 7A5
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Về nhà học bài, làm các bài tập 11.1 đến bài 11.6 trong SBT.
Xem trước nội dung bài : Độ to của âm.