Bài 11. Độ cao của âm

KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là nguồn âm? Cho một vài ví dụ về nguồn âm?
Tiết 12
ĐỘ CAO CỦA ÂM
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
-Cách thực hiện thí nghiệm:
Bước 1: Kéo đồng thời con lắc a, con
lắc b lệch khỏi vị trí cân bằng, sao
cho hai sợi dây song song với nhau
rồi cùng thả cho nó dao động.
Bước 2: Đếm số dao động của con lắc a và con lắc b trong 10 giây .
Bước 3: So sánh số dao động của con lắc a và con lắc b.
Thí nghiệm 1:
Hình 11.1 (sgk/31)
1
2
1
2
Một dao động.
Một dao động.
Dao động là sự chuyển động qua lại vị trí cân bằng
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Thí nghiệm 1:
-Cách thực hiện thí nghiệm:
Bước 1: Kéo đồng thời con lắc a, con
lắc b lệch khỏi vị trí cân bằng, sao
cho hai sợi dây song song với nhau
rồi cùng thả cho nó dao động.
Bước 2: Đếm số dao động của
con lắc a và con lắc b trong 10 giây .
Bước 3: So sánh số dao động của con lắc a và con lắc b.
Số dao động trong 1 giây được gọi là tần số. Đơn vị của tàn số là héc, kí hiệu là Hz
C2: Từ bảng trên hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?
2. Nhận xét:
Dao động càng …….................. tần số dao động càng………….
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Thí nghiệm 1
Nhanh (chậm)
cao (thấp)
Số dao động trong 1 giây được gọi là tần số. Đơn vị của tàn số là héc, kí hiệu là Hz
Trả lời: Con lắc a có số dao động lớn hơn con lắc b
Bước 1: Cố định một đầu hai thước thép có chiều dài khác nhau trên mặt hộp gỗ ( theo hình).
Bước 2: Lần lượt bật nhẹ đầu tự do của hai thước cho chúng dao động.
Quan sát dao động và lắng nghe âm phát ra rồi trả lời câu C3
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Thí nghiệm 2: Quan sat hình 11.2
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
C3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Phần tự do của thước dài dao động , âm phát ra .
Phần tự do của thước ngắn dao động , phát ra âm .
* cao * thấp *nhanh * chậm
chậm
thấp
nhanh
cao
.........
.........
.........
........
Một đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau và được gắn vào trục một động cơ quay bằng pin ( hình 11.3).
- Chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ nhất định. Khi đĩa quay trong hai trường hợp:
a) Đĩa quay nhanh.
b) Đĩa quay chậm.
Nghe và hoàn thành câu C4
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Thí nghiệm 3:
Kết luận:
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Dao động càng …………… tần số dao động
càng ………….âm phát ra càng …………. .
C4: Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động
……. âm phát ra …….
Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động ………… âm phát ra …….
cao
thấp
nhanh
Chậm
Nhanh (chậm)
Lớn (bé)
Cao (thấp)
III.Vận dụng
C5: Một vật dao động phát ra âm có tần số 50Hz và một vật khác dao động phát ra âm có tần số 70Hz. Vật nào dao động nhanh hơn? Vật nào phát ra âm thấp hơn?
Vật có tần số dao động 70Hz dao động nhanh hơn.
Vật có tần số dao động 50Hz phát ra âm thấp hơn.
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
III. Vận dụng
C6: Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn căng nhiều, âm thanh sẽ phát ra cao, thấp như thế nào? Và tần số lớn nhỏ ra sao?
Khi dây đàn căng nhiều thì âm phát ra cao, tần số dao động lớn.
Khi dây đàn căng ít thì âm phát ra trầm, tần số nhỏ.
C7: Hãy lần lượt chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và một hàng lỗ ở gần tâm đĩa. Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn
Tiết 12: ĐỘ CAO CỦA ÂM
K
Trả lời: Khi chạm miếng bìa ở gần vành đĩa âm phát ra cao hơn
Thông thường, tai người có thể nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20000Hz.
Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm.
Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm.
Chó và 1 số động vật khác có thể nghe được những âm cao hơn hoặc thấp hơn 20000 Hz.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT ?
- Trước cơn bão thường có hạ âm, hạ âm làm con người khó chịu, cảm giác buồn nôn, chóng mặt, một số sinh vật nhạy cảm với hạ âm nên có biểu hiện khác thường. Vì vậy người xưa dựa vào dấu hiệu này để nhận biết các cơn bão.
- Dơi phát siêu âm để săn tìm muỗi. Vì vậy, có thể chế tạo máy phát siêu âm bắt chước tần số siêu âm của dơi để đuổi muỗi.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT?
Hướng dẫn về nhà
I. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Học thuộc phần ghi nhớ.
Làm bài tập 11.1 đến 11.5 /SBT.
II. CHUẨN BỊ BÀI MỚI:
Nghiên cứu bài: Độ to của âm, tìm hiểu:
Khái niệm biên độ dao động.
Mối liên hệ giữa biên độ dao động và độ to của âm.
Kẽ sẵn bảng 1 SGK trang 34 vào vở.