Bài 11. Độ cao của âm

KÍNH CHÀO
QÚY THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ
VẬT LÍ
LỚP 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nguồn âm là gì? Nêu 2 ví dụ về nguồn âm?
- Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?

Các em hãy lắng nghe 2 đoạn nhạc sau:
Nhạc sĩ, ca sĩ Trần Hiếu
Ca sĩ Ánh Tuyết
Chúng ta vừa đã nghe 2 giọng ca.
Vậy ca sĩ nào có giọng ca trầm?
ca sĩ nào có giọng ca bổng ?
Tiết 12 Bài 11 : ĐỘ CAO CỦA ÂM
Thí nghiệm 1:
Treo 2 con lắc có chiều dài 20cm và 40cm, kéo chúng lệch khỏi vị trí đứng yên ban đầu rồi thả cho chúng dao động
Một dao động
1
2
Con lắc b
C1
8
11
0,8
1,1
Dao động chậm hơn
Dao động nhanh hơn
Thí nghiệm 1:
Con lắc a
Số dao động trong 1 giây gọi là tần số.
Đơn vị tần số là héc, kí hiệu là Hz
Hãy cho biết tần số là gì?
Đơn vị tần số là gì?
Heinrich Rudolf Hertz  - nhà vật lý vĩ đại người Đức đã có công trong việc tìm ra sóng điện từ và hiệu ứng quang điện
Để ghi nhận công lao của ông, người ta đã lấy tên Herzt để đặt cho đơn vị tần số sóng Radio. Và từ năm 1933  Herzt được chính thức công nhận là một thành phần của hệ mét quốc tế. Hertz hay héc, kí hiệu Hz, là đơn vị đo tần số trong hệ SI, lấy tên theo nhà vật lí người Đức Heinrich Rudolf Hertz.
Đơn vị đo Hz cho biết số lần dao động thực hiện được trong 1 giây.
Heinrich Rudolf Hertz
C2. Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?
Dao động càng (1)……......, tần số dao động càng (2)………
nhanh
lớn
Dao động càng (3) ………, tần số dao động càng (4)……
Nhận xét:
chậm
nhỏ
VÍ DỤ
Một vật dao động với tần số là 150 Hz , một vật khác dao động với tần số 80Hz. Vật nào dao động nhanh hơn? Vật nào dao động nhanh hơn?
Vật có tần số 150 Hz dao động nhanh hơn. Vật có tần số 80 Hz dao động chậm hơn
Thí nghiệm 2:
Cố định một đầu hai thước thép có chiều dài khác nhau trên mặt hộp gỗ ( theo hình).
Lần lượt bật nhẹ đầu tự do của hai thước cho chúng dao động.
Quan sát dao động
và lắng nghe
âm phát ra rồi
trả lời C3
C3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Phần tự do của thước dài dao động (1) ..… , âm phát ra (2) ..... .
Phần tự do của thước ngắn dao động (3) …… , phát ra âm (4) ..... .
* * * *
chậm
thấp
nhanh
cao
Lần thứ 1
Cắm lỗ 3V
Lần thứ 2
Cắm lỗ 6 V
Thí nghiệm 3
Lắng nghe âm phát ra
C4. Sau khi nghe âm phát ra trong hai trường hợp, hãy chọn từ trong khung điền vào chỗ trống:
- Khi bánh xe quay chậm, góc miếng bìa dao động…..........., âm phát ra ……..
- Khi bánh xe quay nhanh, góc miếng bìa dao động ……...., âm phát ra …………
cao
nhanh
chậm
thấp
(4)
(2)
(1)
(3)
Kết luận:

Dao động càng..……… ….tần số dao động càng .. ………, âm phát ra càng….……….
nhanh
lớn
cao


Ngược lại: Dao động càng…………tần số dao động càng …....... …, âm phát ra càng….……….……..
chậm
nhỏ
thấp
Ứng dụng thực tế
Trong cuộc sống, khi nghe nhạc tùy vào mỗi thể loại nhạc khác nhau mà người ta điều chỉnh tăng hay giảm những âm có tần số cao,thấp sao cho phù hợp.
Ví dụ - Để thưởng thức những bản nhạc hùng tráng với những tiếng trống (âm thấp) ta phải giảm âm có tần số cao và tăng âm có tần số thấp
- Để thưởng thức những bản nhạc hòa tấu với những tiếng đàn ghi ta hay tiếng sáo…(âm cao) ta phải tăng âm có tần số cao lên
- Để thưởng thức những ca khúc với những giọng ca ấm áp của các ca sỹ ta nên điều chỉnh âm có tần số trung….
20
C5. Một vật dao động với tần số là 50 Hz , một vật khác dao động với tần số 70Hz. Vật nào phát ra âm thấp hơn? Vật nào dao động nhanh hơn?
Vật có tần số 50 Hz phát ra âm thấp hơn. Vật có tần số 70 Hz dao động nhanh hơn

C6. Khi vặn cho dây đàn ghita căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp thế nào? Tần số lớn, nhỏ ra sao?
Dây đàn căng nhiều thì âm phát ra cao, tần số lơn.
Dây đàn căng ít thì âm phát ra thấp, tần số nhỏ.
C7
Lắng nghe âm phát ra trong hai trường hợp trả lời C7
Lần thứ 1
Lần thứ 2
Trả lời:
Vì: Hàng lỗ ở ngoài vành đĩa có nhiều lỗ hơn so với hàng lỗ ở gần tâm đĩa, nên miếng bìa dao động nhanh hơn và âm phát ra cao hơn.
Khi bay, nhiều con vật vỗ cách phát ra âm. Con muỗi phát ra âm cao hơn con ong đất. Trong 2 con côn trùng này con nào vỗ cánh (dao động cánh) nhiều hơn ?
Con muỗi vỗ cánh (dao động cánh) nhiều hơn con ong đất
Hãy so sánh tần số của giọng nói " ồm ồm và the thé"; "lanh lảnh và ấm"
Giọng nói "ồm ồm" có tần số thấp hơn giọng nói "the thé"
Giọng nói "lanh lảnh" có tần số cao hơn giọng nói "ấm"
19
Số dao động trong 1 giây gọi là tần số
Đơn vị tần số là héc (Hz)
?1. Tần số là gì? Đơn vị tần số là gì ?

?2. Khi vật dao động nhanh thì có tần số, Và âm phát ra như thế nào ?

?3. Khi vật dao động chậm thì có tần số, Và âm phát ra như thế nào ?

Có thể em chưa biết
* Thông thường tai người có thể nghe được những âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20000Hz
* Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm. Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm.
* Chó và một số động vật khác có thể nghe được những âm dưới 20Hz, hay cao hơn 20000Hz
Dặn dò
Về nhà :
Làm bài tập C2, C3, C4, C5, C6, 11.1, 11.2 11.3, 11.4, 11.5
Xem trước bài 12 “Độ to của âm”
Chân thành cảm ơn quý Thầy cô
Chúc quý Thầy cô nhiều sức khoẻ