Bài 11. Độ cao của âm

KÍNH CHÀO
QÚY THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ
VẬT LÍ
LỚP 71
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nguồn âm là gì? Nêu 2 ví dụ về nguồn âm?
- Các nguồn âm có chung đặc điểm gì ?
Các bạn nam thường có giọng trầm
Các bạn nữ thường có giọng bổng.
Một dao động
1
2
Cách thực hiện thí nghiệm:
(5 HS thực hiện đồng thời, HS còn lại theo dõi)
HS1: Kéo con lắc a lệch khỏi vị trí cân bằng
rồi thả cho nó dao động.
HS2:Đếm số dao động của con lắc a
HS3: Theo dõi thời gian trong 10 giây và ra hiệu thôi đếm
HS4:Quan sát dao động của con lắc.
Làm thí nghiệm tương tự như vậy đối với con lắc b.
a
b
C2. Từ bảng trên hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?
=> Số dao động trong 1 giây gọi là tần số
Heinrich Rudolf Hertz  - nhà vật lý vĩ đại người Đức đã có công trong việc tìm ra sóng điện từ và hiệu ứng quang điện
Để ghi nhận công lao của ông, người ta đã lấy tên Herzt để đặt cho đơn vị tần số sóng Radio.Và từ năm 1933  Herzt được chính thức công nhận là một thành phần của hệ mét quốc tế.
Hertz hay héc, kí hiệu Hz, là đơn vị đo tần số (thường ký hiệu là f) trong hệ SI, lấy tên theo nhà vật lí người Đức Heinrich Rudolf Hertz. Đơn vị đo Hertz cho biết số lần dao động thực hiện được trong 1 giây.
Dao động càng …………………………….., tần số dao động càng………………………………
nhanh
lớn
Dao động càng …………….., tần số dao động càng………
Nhận xét:
chậm
nhỏ
Thí nghiệm 2:
Cố định một đầu hai thước thép có chiều dài khác nhau trên mặt hộp gỗ ( theo hình).
Lần lượt bật nhẹ đầu tự do của hai thước cho chúng dao động.
Quan sát dao động
và lắng nghe
âm phát ra rồi
trả lời C3
Cách làm thí nghiệm:
(2 HS thực hiện đồng thời, HS còn lại quan sát)
Lần 1:
HS1: Dùng tay cố định một đầu thước vào hộp gỗ sao cho phần tự do của thước còn 10 cm.
HS2 : Bật nhẹ đầu tự do của thước cho chúng dao động.
Lần 2:
HS1: Dùng tay cố định một đầu thước vào hộp gỗ sao cho phần tự do của thước còn 20 cm.
HS2 : Bật nhẹ đầu tự do của thước cho chúng dao động.

C3: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Phần tự do của thước dài dao động ..… , âm phát ra ..... .
Phần tự do của thước ngắn dao động …… , phát ra âm ..... .
* * * *
chậm
thấp
nhanh
cao
Lần thứ 1
Cắm lỗ 6V
Lần thứ 2
Cắm lỗ 3 V
Thí nghiệm 3
Lắng nghe âm phát ra
Cách làm thí nghiệm :
( 2 HS làm thí nghiệm, cả lớp quan sát và lắng nghe âm do miếng bìa phát ra)


Lần 1:
HS1 : Quay bàn đạp xe đạp để bánh xe đạp quay chậm.
HS2: Đặt mép miếng bìa vào nan hoa xe đạp
Lần 2:
HS1 : Quay bàn đạp xe đạp để bánh xe đạp quay nhanh hơn.
HS2: Đặt mép miếng bìa vào nan hoa xe đạp

C4. Sau khi nghe âm phát ra trong hai trường hợp, hãy chọn từ trong khung điền vào chỗ trống:
- Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động…..........., âm phát ra ……..
- Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động ……...., âm phát ra …………
cao
nhanh
chậm
thấp
(4)
(2)
(1)
(3)
Dao động càng chậm, tần số dao động càng nhỏ.
Dao động càng nhanh, tần số dao động càng lớn.
- Phần tự do của thước dài dao động chậm, âm phát ra thấp.
- Phần tự do của thước ngắn daođộng nhanh, âm phát ra cao.
Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động nhanh, âm phát ra cao.
Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động chậm, âm phát ra thấp.
Kết luận:
Dao động càng………….……..….….tần số dao động càng …....... …………, âm phát ra càng….……….……..
nhanh (hoặc chậm)
lớn (hoặc nhỏ)
cao (hoặc thấp)

Ứng dụng thực tế
Trong cuộc sống, khi nghe nhạc tùy vào mỗi thể loại nhạc khác nhau mà người ta điều chỉnh tăng hay giảm những âm có tần số cao,thấp sao cho phù hợp.
Ví dụ - Để thưởng thức những bản nhạc hùng tráng với những tiếng trống (âm thấp) ta phải giảm âm có tần số thấp
- Để thưởng thức những bản nhạc hòa tấu với những tiếng đàn ghi ta hay tiếng sáo…(âm cao) ta phải tăng âm có tần số cao lên
- Để thưởng thức những ca khúc với những giọng ca ấm áp của các ca sỹ ta nên điều chỉnh âm có tần số trung….
20
C7
Lắng nghe âm phát ra trong hai trường hợp trả lời C7
Lần thứ 1
Lần thứ 2
K
K
C7
2
4
6
1
3
Đội A
Đội B
2
4
6
8
10
12
2
4
6
8
10
12
Con số may mắn
5
. Một vật dao động với tần số là 50 Hz , một vật khác dao động với tần số 70Hz. Vật nào phát ra âm thấp hơn? Vật nào dao động nhanh hơn?
Vật có tần số 50 Hz phát ra âm thấp hơn. Vật có tần số 70 Hz dao động nhanh hơn
Con số may mắn

Khi vặn cho dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp thế nào? Tần số lớn, nhỏ ra sao?
Dây đàn căng nhiều thì âm phát ra thấp, tần số nhỏ. Dây đàn căng ít thì âm phát ra cao, tần số lớn.
Một viên đạn bay trong không khí:
Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
A .Viên đạn bay càng nhanh thì âm phát ra càng cao .
B.Viên đạn bay càng nhanh thì âm phát ra càng thấp .
C.Khối lượng viên đạn càng lớn thì âm phát ra càng cao .

Câu A
Tần số là gì?
A.Các công việc thực hiện trong một giây.
B.Quảng đường dịch chuyển trong một giây .
C. Số dao động trong một giây
D.Thời gian thực hiện một dao động.
Câu C

+ Dao động càng nhanh thì âm phát ra càng:
a. Trầm. b. Bổng.
c. Vang. d. Truyền đi xa.
Câu b
19
Có thể em chưa biết
* Thông thường tai người có thể nghe được những âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20000Hz
* Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm. Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm.
* Chó và một số động vật khác có thể nghe được những âm dưới 20Hz, hay cao hơn 20000Hz
Dặn dò
Về nhà :
Làm bài tập C2, C3, C4, C5, C6, 11.1, 11.2 11.3, 11.4, 11.5
Xem trước bài 12 “Độ to của âm”
Chân thành cảm ơn quý Thầy cô
Chúc quý Thầy cô nhiều sức khoẻ