Bài 11. Độ cao của âm

KIỂM TRA BÀI CŨ
Nguồn âm là gì? Cho ví dụ?
Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
Khi nào phát ra âm trầm( thấp)? Khi nào phát ra âm bổng( cao)?
Một dao động
1
2
Thí nghiệm 1:
C1.
Cách thực hiện thí nghiệm:
-HS1+HS2: Kéo đồng thời con lắc a, con lắc b lệch khỏi vị trí cân bằng, sao cho hai sợi dây song song với nhau rồi cùng thả cho nó dao động.
-HS1:Đếm số dao động của con lắc a
-HS2:Đếm số dao động của con lắc b
-HS3:Theo dõi thời gian trong 10 giây và ra hiệu thôi đếm
-HS1+HS2 :Quan sát dao động của hai con lắc, rồi ghi vào bảng
Con lắc b
C1
Thí nghiệm 1:
Con lắc a
Con lắc b
Con lắc a
C2: Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?
Con lắc b có tần số dao động lớn hơn
Dao động càng.................. , tần số dao động càng ....
nhanh
lớn
Nhận xét:
(ch?m)
(nh?)
C3. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
- Phần tự do của thước dài dao động ......, âm phát ra .......
- Phần tự do của thước ngắn dao động ........, âm phát ra .....
(4)
(2)
(1)
(3)
cao
nhanh
chậm
thấp
C4. Hãy lắng nghe âm phát ra và điền từ thích hợp trong khung vào chỗ trống:
- Khi ñóa quay chaäm, goùc mieáng bìa dao ñoäng ………………, aâm phaùt ra ………………
- Khi ñóa quay nhanh, goùc mieáng bìa dao ñoäng ………., aâm phaùt ra ……………………
cao
nhanh
chậm
thấp
(4)
(2)
(1)
(3)
Kết luận:
Dao động càng .......... tần số dao động càng .........âm phát ra càng..........
nhanh
lớn
cao
(chậm)
(thấp)
(nh?)
C5. Một vật dao động phát ra âm có tần số 50Hz và một vật khác dao động phát ra âm có tần số 70Hz. Vật nào dao động nhanh hơn? Vật nào phát ra âm thấp hơn?
Trả lời:
Vật có tần số 70Hz dao động nhanh hơn.
Vật có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn
C6. Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp như thế nào? Và tần số lớn, nhỏ ra sao?
Khi vặn cho dây đàn căng nhiều (dây căng) thì âm phát ra cao (âm bổng) Tần số lớn.
Khi vặn cho dây đàn căng ít (dây trùng) thì âm phát ra thấp (âm trầm) Tần số nhỏ.
Trả lời:
C7: Hãy lần lượt chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và một hàng lỗ ở gần tâm đĩa. Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn
Trả lời:
Âm phát ra cao hơn khi chạm góc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành đĩa so với chạm vào hàng lỗ ở gần tâm đĩa.
Vì: Hàng lỗ ở ngoài vành đĩa có nhiều lỗ hơn so với hàng lỗ ở gần tâm đĩa, nên miếng bìa dao động nhanh hơn và âm phát ra cao hơn.
Trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu bài:
Khi nào âm phát ra trầm, khi nào âm phát ra bổng?
Âm phát ra trầm khi tần số dao động nhỏ.
Âm phát ra bổng khi tần số dao động lớn.
CỦNG CỐ
Câu 1: Tần số là gì?
Các công việc thực hiện trong 1 giây.
Quãng đường dịch chuyển trong 1 giây.
Số dao động trong 1 giây
Tất cả đều sai.
Câu 2: Vật nào sau đây dao động với tần số lớn nhất?
Trong 1 giây, dây đàn thực hiện được 200 dao động.
Trong 1 phút, con lắc thực hiện được 3000 dao động.
Trong 5 giây, mặt trống thực hiện được 500 dao động.
Trong 20 giây, dây chun thực hiện được 1200 dao động
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
- Thông thường, tai người có thể nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz đến 20.000Hz.
- Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm.
- Những âm có tần số lớn hơn 20.000Hz gọi là siêu âm.
- Một số động vật khác có thể nghe được những âm cao hơn hoặc thấp hơn 20.000 Hz.
Trước cơn bão thường có hạ âm, hạ âm làm con người khó chịu, cảm giác buồn nôn, chóng mặt, một số sinh vật nhạy cảm với hạ âm nên có biểu hiện khác thường. Vì vậy người xưa dựa vào dấu hiệu này để nhận biết các cơn bão.
Dơi phát siêu âm để săn tìm muỗi. Vì vậy, có thể chế tạo máy phát siêu âm bắt chước tần số siêu âm của dơi để đuổi muỗi.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
GHI NHỚ

Số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc. Kí hiệu là Hz.
Âm phát ra càng cao ( càng bổng) thì tần số dao động càng lớn.
Âm phát ra càng thấp( càng trầm) thì tần số dao động càng nhỏ.
I. BÀI VỪA HỌC:
 Học thuộc và nắm vững ghi nhớ ( SGK-33).
 Làm bài tập 11.1 đến 11.4 SBT.
 Đọc mục “Có thể em chưa biết” (SGK-33).

II. BÀI SẮP HỌC:

Bài 12. Độ to của âm
 Khái niệm biên độ dao động.
 Mối liên hệ giữa biên độ dao động và độ to của âm.
DẶN DÒ