Bài 11. Câu ghép

Kiểm tra bài cũ:
Cõu 1: Th? n�o l� phộp tu t? núi gi?m núi trỏnh?
A, Là đối chiếu hai sự vật , hiện tượng có nét tương đồng để làm tăng sức gợi cảm cho sự diễn đạt.
B, Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng.
C, Là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị , uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn , ghê sợ , nặng nề ; tránh thô tục ,thiếu lịch sự.

Cõu 2: Cõu n�o sau dõy s? d?ng bi?n phỏp tu t? núi gi?m núi trỏnh ?
A. Bác trai đã khá rồi chứ ?
B. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C . Nắng ấm, sân rộng và sạch.
B
C
3. Hãy tìm cụm chủ- vị của ba câu dưới đây?
A, Bác trai đã khá rồi chứ ?
Bác trai / đã khá rồi chứ ?
C V
B, Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
Lão / hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C V
C, Nắng ấm, sân rộng và sạch.
Nắng / ấm, sân / rộng và sạch.
C V C V

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
(1) Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
2. Tụi quờn th? n�o du?c nh?ng c?m giỏc trong sỏng ?y n?y n? trong lũng


tụi nhu m?y c�nh hoa tuoi m?m cu?i gi?a b?u tr?i quang dóng .
2. Tụi quờn th? n�o du?c nh?ng c?m giỏc trong sỏng ?y n?y n? trong lũng


tụi nhu m?y c�nh hoa tuoi m?m cu?i gi?a b?u tr?i quang dóng .
C3
C2
V3
Bổ ng?
V2
VN1
Bổ ng?
CN1
=> Cụm CN1-VN1 là cụm lớn, hai cụm C2-V2 và C3-V3 là phụ ngữ cho động từ trung tâm “quên” vµ “ n¶y në”. Giữa chúng có mối quan hệ bao hàm so sánh: “như”

(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió

lạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng

dài và hẹp.




(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió
TN TN
lạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng
CN VN
dài và hẹp.

=> Có 1 kết cấu chủ vị

(7) Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi

đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.


(7) Cảnh vật xung quanh tôi / đều thay đổi, vì chính lòng tôi/
C1 V1 C2
đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi / đi học.
V2 TN C3 V3


Có 3 chủ vị không bao chứa nhau, các vế có mối quan hệ không bao hàm.
C1
V1
C2
V2
C3
V3
5
2
7
Câu đơn
Câu đơn mở rộng thành phần
Câu ghép
BÀI TẬP NHANH
Trong hai câu sau, câu nào là câu ghép?
a. Cái bàn này chân gãy rồi.
b. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
C
V
C
V
Câu đơn mở rộng
C1
V1
C2
V2
Câu ghép
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
1. Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều
TN
và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại

nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
C3
V3
C2
V2
C1
V1
=> Dựng quan h? t? "v�" (Ch? ý d?ng th?i), d?u ph?y.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì

hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.

VN1
TN
CN1
TN
CN2
VN2
TN
CN3
VN3
=> Dựng quan h? t? "vỡ" (Ch? nguyờn nhõn) v� quan h? t? "v�" (Ch? ý d?ng th?i), d?u ph?y
(6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng

lần này tự nhiên thấy lạ.
TN
CN1
VN1
CN2
VN2
=> Dựng quan h? t? "nhung" (Ch? ý tuong ph?n).
=> Dựng c?p quan h? t? .
2.Tôi im lặng cúi đầu xuống đất : lòng tôi càng thắt lại,

khoé mắt tôi đã cay cay.
=> Dựng d?u hai ch?m , d?u ph?y
1. Vì trời mưa to nên đường rất trơn .
C1 V1 C2 V2
3. Nước sông càng dâng lờn bao nhiêu thì đồi núi

càng dâng cao bấy nhiêu.
=> Dựng c?p phú t? , d?i t? .
4. Anh đi đường này, em đi đường nọ.
=> Dựng c?p ch? t? , d?u ph?y

Bài Tập: Hai câu ghép sau có gì giống và khác nhau?

a. Tôi có ngày hôm nay nhờ tôi đam mê phim ảnh.

b. Tôi có ngày hôm nay tại tôi đam mê phim ảnh.
* Giống nhau: - Nội dung thông tin
* Khác nhau: - Sắc thái ý nghĩa
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

(3) U van Dần, u lạy Dần !
C1 V1 C2 V2
(5) Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ !
C1 V1 C2 V2 C3 V3
(6) Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.
TN C1 V1 C2 V2
(7) Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào
C1 V1 C2 V2
đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
C3 V3
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra

tiếng . Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như

hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà

cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
C1
C1
C2
C2
V1
V2
V1
V2
Vì bạn Nam không thuộc bài ...................
Bài tập 2

Do nĩ ch? quan...............
...........................................
Tại trời mưa..................
.....................................






Nếu Lan chăm học...............




Slide 20






Trời vừa hửng sáng...........……




Slide 20
Gió càng lớn ……………….
.............................
Bài tập 3 : Sgk/113
Chuyển những câu ghép em vừa đặt ở bài tập 2 thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau :

a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .

b/ Đảo lại trật tự các vế câu .
* Bài tập 3:
Vỡ Nam cham h?c nờn b?n ?y d?t k?t qu? cao.
* Cỏch 1: + Nam cham h?c nờn b?n ?y d?t k?t qu? cao.
+ Vỡ Nam cham h?c, b?n ?y d?t k?t qu? cao.
* Cỏch 2: Nam d?t k?t qu? cao vỡ b?n ?y cham h?c.
*Bài vừa học:
- Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
- Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
- Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
-Vẽ sơ đồ tư duy bài học vào vở.
*Bài sắp học: “ Câu ghép ” ( tiếp theo )
- Trả lời câu hỏi phần I sgk /123.
=> Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ