Bài 11. Câu ghép

Thực hiện: Phạm Thị Trà Giang
Lớp 8C
Câu ghép
Tiết 46

I.Quan hệ ý nghĩa giữa các câu ghép:
1.Tìm hiểu ví dụ:
VD1: Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu sau đây là quan hệ gì? Trong mối quan hệ đó, mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì?
a/ “Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp,bởi vì đời sống,cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là rất đẹp”.
b/Tôi gật đầu mỉm cười nhìn Lan và Lan cũng gật đầu .
c/Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi,vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.



a/Quan hệ nguyên nhân.(vế1:kết quả; vế 2:nguyên nhân).
b/Quan hệ đồng thời.
c/-Vế 1-vế 2:quan hệ nguyên nhân;
-vế2-vế 3:quan hệ giải thích.

VD2: Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép ở những câu sau đây:
a/Vì trời mưa nên đường làng lầy lội.->. …………………..
b/Nếu anh ấy đến thì tôi sẽ đi ngay.->……………………..
c/Tuy nhà Lan nghèo nhưng bạn ấy vẫn học giỏi.->………
d/ Không những tôi trách nó mà còn giận nó vô cùng.…
e/Lan không những học giỏi mà bạn ấy còn hát rất hay…
gTrời vừa mới sáng nhưng chợ đã đông người……….
i/Nếu quê anh có nhiều dừa thì quê tôi có nhiều mía…….
h/Anh đọc trang báo này hay tôi đọc…………………...

a/Vì trời mưa nên đường làng lầy lội.->.
VD2: Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép ở những câu sau đây:
quan hệ nguyên nhân
b/Nếu anh ấy đến thì tôi sẽ đi ngay.->
quan hệ điều kiện.
c/Tuy nhà Lan nghèo nhưng bạn ấy vẫn học giỏi.->
quan hệ tương phản.
d/ Không những tôi trách nó mà còn giận nó vô cùng.->
quan hệ tăng tiến.
e/Lan không những học giỏi mà bạn ấy còn hát rất hay.->
quan hệ bổ sung
g/Trời vừa mới sáng nhưng chợ đã đông người.->
quan hệ tiếp nối
i/Nếu quê anh có nhiều dừa thì quê tôi có nhiều mía.->
quan hệ so sánh, đối chiếu.
h/Anh đọc trang báo này hay tôi đọc.->
quan hệ lựa chọn
1.Các quan hệ ý nghĩa thường gặp trong câu ghép:
Đọc các câu sau đây em có nhận xét gì?
1.Trời quang mây,trăng sáng và lạnh.->qh bổ sung
2.Hoa móng ngựa nở trên sườn núi và hoa mai dệt vàng hai bên bờ suối.->qh đồng thời
3.Nếu anh đến thì tôi sẽ đi ngay.->qh điều kiện.
4.Nếu quê anh nhiều dừa thì quê tôi nhiều mía.->qh đối chiếu,so sánh.
5.Không những tôi trách nó mà còn giận nó vô cùng.->qh tăng tiến.
6.Lan không những học giỏi mà còn hát hay.->qh bổ sung
7.Kết cục ,anh chàng “hầu cận ông lý” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.->qh nguyên nhân
II.Luyện tập:
Bài 1:Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong những câu ghép dưới đây và cho biết mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì?
b) Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào!
c) Như vậy ,chẳng những thái ấp của ta được vững bền,mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ;chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm;…
e) (1)Hai người giằng co nhau,du đẩy nhau,rồi ai nấy đều buông gậy ra,áp vào vật nhau[…].
Đáp án:
a)Hai v? cõu cú quan h? di?u ki?n (di?u ki?n-k?t qu?)
c)Cỏc v? cõu cú quan h? tang ti?n.
e)(1)Hai v? cõu cú quan h? th?i gian ti?p n?i.
Bài 2:
a)Tìm câu ghép trong các đoạn trích.
b)Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép.
c)Có thể tách mỗi vế câu nói trên thành một câu đơn không? Vì sao?
Đoạn 1(sgk): (1)Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời.(2)Trời xanh thẳm,biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên,chắc nịch.(3)Trời rải mây trắng nhạt,biển mơ màng dịu hơi sương.(4)Trời âm u mây mưa,biển xám xịt nặng nề.
(5)Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu,giận dữ…
-Câu ghép: Câu 2,3,4,5.->các vế câu có quan hệ điều kiện.
Vế đầu chỉ điều kiện,vế sau chỉ kết quả.

Đoạn 2: Biển luôn thay đổi màu tuỳ theo sắc mây trời. Trời
xanh thẳm. Biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch.
Trời rải mây trắng nhạt. Biển mơ màng dịu hơi sương. trời
âm u mây mưa. Biển xám xịt nặng nề.Trời ầm ầm giông gió.
Biển đục ngầu giận dữ
Không thể tách các vế câu thành câu đơn vì: ý nghĩa của các
vế câu có quan hệ chặt chẽ với nhau
Đáp án bài tập 3(sgk):
Dỏnh giỏ v? cỏch dựng cõu ghộp.
-Xột v? m?t l?p lu?n: m?i cõu ghộp trỡnh b�y m?t vi?c m� lóo H?c nh? ụng giỏo.N?u tỏch m?i v? cõu trong t?ng cõu ghộp th�nh 1 cõu don thỡ khụng d?m b?o du?c tớnh m?ch l?c c?a l?p lu?n.
-Xột v? giỏ tr? bi?u hi?n : tỏc gi? c? ý vi?t cõu d�i d? tỏi hi?n cỏch k? l? "d�i dũng"c?a lóo H?c.
Bài tập 4:
a/Xác định câu ghép trong đoạn trích.
b/Quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ 2 là quan hệ gì?
c/Thử tách mỗi vế trong các câu ghép thành một câu đơn và so sánh cách viết ấy với cách viết trong đoạn trích, từ đó hình dung xem nhân vật nói như thế nào?
Đáp án:
a/ Cõu ghộp: cõu 2,3,4.
b/ Cõu ghộp th? (2): ch? D?u dang c? dua ra cỏc lý do(di?u ki?n) d? thuy?t
ph?c cỏi Tý ch?p nh?n vi?c d?n ? cho nh� Ngh? Qu?, d? l?y ti?n n?p suu cho
anh D?u -> Quan h? gi?a cỏc v? trong cõu ghộp th? 2 l� quan h? di?u ki?n.
c/? cõu ghộp th? (1) v� th? (3)ch? D?u dang k? l?, van v? thi?t tha(v?a l� d?
thuy?t ph?c con nhung ch? cung dang r?t dau d?n) .
=>N?u tỏch th�nh h�ng lo?t cõu ng?n nhu v?y s? khi?n ngu?i d?c hỡnh dung
l� ch? D?u dang núi nhỏt g?ng ho?c ngh?n ng�o(khỏc v?i cỏch vi?t c?a tg).
*Củng cố,dặn dò:

1.Theo em câu ghép là câu:
A.Có một cụm C-V;
B.Có cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn;
C.Có từ hai hay nhiều cụm C-V, các cụm C-V này không bao chứa nhau.
Câu ghép là:
C.Cú t? hai hay nhi?u c?m C-V, cỏc c?m C-V n�y khụng
bao ch?a nhau.
2.Cách nối các vế trong câu ghép:
Dùng từ có tác dụng nối các vế câu;
Không dùng từ nối ->dùng dấu câu: dấu phẩy, dấu hai chấm,dấu chấm phẩy.
3. Giữa các vế của câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau khá
chặt chẽ.
Để nhận biết mỗi quan hệ giữa các vế câu cần dựa vào :
Những từ ngữ có tác dụng nối.
- Ngữ cảnh giao tiếp.
VỀ NHÀ:-Làm bài tập 2(đoạn 2);bài tập 4(câu a).
-Nắm vững kiến thức về câu ghép.
-Chuẩn bị bài: “Bài toán dân số”:đọc kỹ văn bản, tìm hiểu các câu hỏi ở sgk.