Bài 11. Câu ghép

Ngữ Văn
ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS MỸ CÁT
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ THAM DỰ HỘI GIẢNG
Lớp 8
Người thực hiện: LE� THề NGUYE�T

Kiểm tra bài cũ:

? Thế nào nói giảm nói tránh? Cho ví dụ.
Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói giảm nói tránh trong câu sau:

"Bác đã đi rồi sao Bác ới
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời"
( TỐ HỮU)





Tiếng Việt:



Tiết 43: Câu ghép


























I. Đặc điểm của câu ghép
Xét ví dụ sau:
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc,lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường ,lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn:hôm nay tôi đi học.
( Thanh Tịnh,Tôi đi học)
I. Đặc điểm của câu ghép:
(1)Tôi/ quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy/ nảy nở trong lòng tôi như
CN1 VN1
C V
mấy cành hoa tươi/ mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
CN2 VN2
V
(2)Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đày sương thu và gió lạnh, mẹ tôi/ âu yếm nắm

C V
tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

V
(3)Cảnh vật xung quanh tôi/ đều thay đổi, vì chính lòng tôi/ đang có sự thay đổi lớn:

C1 V1 C2 V2
hôm nay tôi/ đi học.
C3 V3

Đặc điểm của câu ghép:
Cách nối các vế câu:
1, Các câu ghép:
(4) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ
niệm mơn man của buổi tựu trường.

(5) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy
mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.
(6)Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
Câu hỏi thảo luận :
Em haõy xaùc ñònh caáu truùc C-V trong caùc caâu gheùp treân? Cho bieát caùc cuïm C- V trong moãi caâu gheùp treân noái vôùi nhau baèng caùch naøo?
Bài tập :
Tìm các câu ghép trong đoạn trích ở mục I trang 111
4/ Hằng năm cứ vào cuối thu , lá ngoài đường rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những
kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .
5/ Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy , vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết .
6/ Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần , nhưng lần này
tự nhiên thấy lạ .
3/ Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có
sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học .
C1
V1
C2
V2
C3
V3
C1
V1
C2
V2
C3
V3
C1
V1
V2
C1
V1
C2
V2
C3
V3
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
Em hãy xác định các vế trong những câu ghép sau được nối với nhau bằng phương tiện nào ?
Cặp quan hệ từ : vì …nên
2 : Cây non vừa trồi , lá đã xoà sát mặt đất .
Cặp phó từ : vừa … đã
3 : Nước sông dâng lên bao nhiêu , đồi núi dâng cao bấy nhiêu .
Cặp đại từ : bao nhiêu … bấy nhiêu
4 : Mẹ bảo đi đường này , nó lại đi đường kia .
Cặp chỉ từ : này … kia
1 : Vì trời mưa to nên Hà Nội ngập lụt.
Dùng những từ có tác dụng nối
Không dùng từ nối
Nối bằng một quan hệ từ : Vì , và , nhưng …
Cần có dấu phẩy , dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm
Nối bằng cặp quan hệ từ :
Vì ( do , bởi , tại ) …nên ( cho nên )
Nếu ( giá , giá như , hễ …) … thì
Tuy ( dù , mặc dù … )… nhưng .
Cặp phó từ :
… vừa …vừa ; càng… càng; chưa …đã
Cặp đại từ :
… bao nhiêu …bấy nhiêu; nào …ấy ; đâu … đấy
Cặp chỉ từ :
này …kia
Bài tập 2 : ( trang 113 )
Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép .
a/ Vì … nên …
b/ Nếu …thì …
c/ Tuy … nhưng …
I. Đặc điểm của câu ghép:
II. Cách nối các vế câu:
Bài tập 3 : ( trang 113 )
Chuyển những câu ghép em vừa đặt thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau :
a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .
b/ Đảo lại trật tự các vế câu .
III. Luyện tập:
bài tập
Bài tập 4:(trang 114)
Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây :
a / …vừa …đã …
b / …chưa… đã …
c/ …đâu …đấy …
d/ … càng… càng …

Bài tập 5:(trang 114)
Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau ( trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một câu ghép ) :
a/ Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông
b/ Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn
Hướng dẫn :
Bước 1: Lựa chọn đề tài .
Bước 2 : xác định cấu trúc đoạn văn ( Quy nạp , diễn dịch, song hành… )
Bước 3 : Viết các câu văn
Bước 4 : Kiểm tra tính liên kết của đoạn văn
Bước 5 : gạch chân câu ghép đã sử dụng trong đoạn văn
Ví dụ :
Lớp 8A học ngữ văn , lớp 8B học toán còn lớp 8 C học tiếng anh.
C1
V1
C2
V2
C3
V3
Câu ghép :
Câu hỏi thảo luận :
So sánh câu đơn mở rộng thành phần với câu ghép .
Giống nhau :
Đều có từ 2 cụm c – v trở lên
Khác nhau :
*Câu đơn mở rộng thành phần có một cụm c – v làm nòng cốt , các cụm c – v còn lại bị bao chứa bên trong thành phần nào đó của câu
* Câu ghép có các cụm c – v không bao chứa nhau , mỗi cụm c – v làm thành một vế câu
Dặn dò
Hoàn thành bài vẽ ở nhà nếu chưa xong.
Đọc trước bài 11: Vẽ theo mẫu "Lọ hoa và quả" (Vẽ bằng bút chì)
Kính chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Các em chăm ngoan học giỏi!
Kính chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Các em chăm ngoan học giỏi!
Kính chúc các thầy, cô giáo mạnh khoẻ
Các em chăm ngoan học giỏi!
Kết thúc bài
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
CHÀO CÁC EM HỌC SINH