Bài 11. Câu ghép

TRƯỜNG THCS XI MĂNG BỈM SƠN THANH HÓA
Tiết 43
CÂU GHÉP
Kiểm tra bài cũ
Xét về mặt cấu tạo,câu tiếng Việt được chia thành hai loại chính:
Câu đơn và câu ghép.
Xét về mặt cấu tạo câu Tiếng Việt được phân loại như thế nào?
Ví dụ : Tìm các cụm C-V trong những câu in đậm?
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Tiết 43 - Tiếng Việt C�U GHẫP
I- D?c di?m cõu ghộp:
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong
C1 V1 C2 V2
lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
C3 V3
Câu có cụm CV bao chứa nhau: Cụm CV nhỏ nằm
trong cụm CV lớn
Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh,
TN
mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.



Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi

âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.
Câu có 1 cụm CV


Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi
C1 V1 C2 V2
lớn: hôm nay tôi đi học.
C3 V3
Câu có các cụm CV không bao chứa nhau
Dựa vào kiến thức đã học hãy cho biết,
câu nào là câu đơn, câu nào là câu ghép?
Câu ghép có đặc điểm như thế nào?
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 43 - Tiếng Việt C�U GHẫP
I- D?c di?m cõu ghộp:

Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu.
C1 V1 C2 V





BÀI TẬP
Xác định vế câu ghép trong những câu sau đây?
Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn.
C1 V1 C2 V2
b, Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn.
c, Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu.
Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá.
C1 V1 C2 V2
( Nam Cao, Lão Hạc

a,Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá

Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi.

Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại,
C1 V1 C2 V2

khóe mắt tôi đã cay cay
C3 V3




d, Anh đi đằng ấy, tôi đi đằng này

Anh đi đằng ấy tôi đi đằng này
C1 V1 C2 V2


e, Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay
Các vế câu ghép nối với nhau bằng cách nào?

a, Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão
lương thiện quá

b, Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn. Cặp QHT

c, Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu.

d, Anh ở bên ấy tôi ở bên này.

c, Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa
nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng
thắt lại,khóe mắt tôi đã cay cay


Dấu phảy
hai chấm,


Có mấy cách nối vế câu ghép?
QHT
Cặp đại từ
Cặp chỉ từ
+ Dùng từ nối:
- Quan hệ từ;
- Cặp quan hệ từ
- Cặp đại từ, chỉ từ, phó từ ( cặp hô ứng)
+ Không dùng từ nối: Dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm
Tiết 43 C�U GHẫP
I- D?c di?m cõu ghộp:
II- Cỏch n?i cỏc v? cõu ghộp:
III- Luyện tập
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
a,Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần

hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp
C1 V1 C2 V2
sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy
C3 V3 C1 V1
Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa
C2 V2 C1 V1
ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
C2 V2 C3 V3
Nối bằng dấu phảy và cặp QHT

Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. C1 V1 C2 V2
Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục
C3 V3
thuỷ tinh,đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến
C4 V4
cho kì nát vụn mới thôi.


b,Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Nối bằng dấu phảy và cặp QHT
Bài tập 2,3:
Với mỗi cặp QHT dưới đây, hãy đặt một câu ghép

a,Vì nên


b, Nếu thì


c, Tuy nhưng


d, Không những mà còn

a, vừa đã



b, đâu đấy



c,càng càng
Bài tập 4: Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây.
Tiết 43 C�U GHẫP
I- D?c di?m cõu ghộp:

Cõu ghộp l� nh?ng cõu do hai ho?c nhi?u c?m C-V khụng bao ch?a nhau t?o th�nh. M?i c?m C-V n�y du?c g?i l� m?t v? cõu.
II- Cỏch n?i cỏc v? cõu ghộp:

+ Dựng t? n?i:
- Quan h? t?;
- C?p quan h? t?
- C?p d?i t?, ch? t?, phú t? ( c?p hụ ?ng)
+ Khụng dựng t? n?i: D?u ph?y, d?u ch?m ph?y, d?u hai ch?m