Bài 11. Câu ghép

Kiểm tra bài cũ

Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành hai loại chính: Câu đơn và câu ghép.
Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành những loại nào? ë líp 6,7 em ®· ®­îc häc lo¹i c©u nµo?
Ngữ văn :Ti?t 43 - C�U GHẫP
1. Ví dụ : SGK
I. Đặc điểm của câu ghép
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lÇn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Tiết 43: CÂU GHÉP
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
2. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …
C
3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

V
C
V
C
V
TN
C
V
C
V
C
V
C
V
Có nhiều cụm C-V: Một cụm C-V làm nòng cốt câu, các cụm C-V khác làm phụ ngữ cho ®éng tõ
Có một côm C-V
Có 3 cụm C-V, mỗi cụm làm thành một vế câu
2
1
3
Tiết 43: CÂU GHÉP
1. Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
2. Ghi nhớ 1: SGK
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 43: CÂU GHÉP
Trong hai câu sau, câu nào là câu ghép?
a. Cái bàn này chân gãy rồi.
b. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
C
V
Câu đơn mở rộng thµnh phÇn
Câu ghép
a. Cái bàn này chân gãy rồi.
C
V
C1
V1
C2
V2
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học
Tiết 43: CÂU GHÉP
II. Cách nối các vế câu
1. Vớ d? :
Tiết 43: CÂU GHÉP
1.Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
2.Ghi nhớ 1
II. Cách nối các vế câu
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
1. Ví dụ :
Tiết 43: CÂU GHÉP
Trong mỗi câu ghép sau, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
1. Vì trời mưa nên đường ngập nước.
2.Trời chưa sáng, nó đã dậy.
3.Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu.
4.Bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc ; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào.
Tiết 43: CÂU GHÉP
1.Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
2.Ghi nhớ 1
II. Cách nối các vế câu
1. Ví dụ :
2.Ghi nhớ 2
Tiết 43: CÂU GHÉP
1.Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
2. Ghi nhớ 1
II. Cách nối các vế câu
1.Ví dụ :
2.Ghi nhớ 2
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
III. Luyện tập
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! u van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
1. U van Dần, u lạy Dần!
2. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới
được về với Dần chứ!
3. Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,
Dần có thương không.
4. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào
đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
Không dùng từ nối
(dùng dấu phẩy)
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 2.
Nhóm 1,3 : Với mỗi cặp quan hệ từ
dưới đây, hãy đặt một câu ghép:
a, Vì … nên …
b, Nếu … thì …
c, Tuy … nhưng …




Nhóm 2,4: Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây:
a, … vừa … đã …
b, … đâu … đấy
c, … càng … càng …
a, Vì Thúy nói lỡ lời nên bạn Nga giận
b, Nếu Nam ch¨m chØ häc th× nã sÏ thi ®ç.
c, Tuy gia đình rất khó khăn nhưng Lan
vẫn vươn lên học giỏi.


a, Trời vừa hửng sáng, chúng tôi đã lên
đường.
b, Lũ tràn đến đâu, nhà cửa trôi đến đấy.
c, Gió càng lớn,đám cháy càng mạnh.
Bài 3: Chuyển câu ghép vừa đặt được thành những câu ghép mới bằng một trong 2 cách sau:
a) Bỏ bớt một quan hệ từ
b) Đảo lại trật tự các vế câu
Ví dụ : Hãy đổi lại câu ghép sau:
Vì Thuý nói lỡ lời nên bạn Nga giận
Bỏ bớt quan hệ từ: Thuý nói lỡ lời nên bạn Nga giận.
Đảo lại trật tự các vế : Bạn Nga giận vì Thuý nói lỡ lời.
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 5 :
Viết đoạn văn ngắn khoảng 5 đến 7 dòng với nội dung sau:
Thay ®æi thói quen sử dụng bao bì nilông. (có sử dụng ít nhất một câu ghép)
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ 1
II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :
* Ghi nhớ 2
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
III. Luyện tập
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
So¹n bµi : ¤n dÞch thuèc l¸
Cảm ơn sự chú ý theo dõi của các em!
BÀI HỌC KẾT THÚC!