Bài 11. Câu ghép

Giáo viên : Lê Thị Minh Thuý
Trường THCS Tân Thành- TP Thái Nguyên
Kiểm tra bài cũ
Chỉ ra các thán từ có trong những câu sau?
- Bạn chưa về à!
- Tôi phải giải bằng được bài toán đó chứ lị !
- Em chỉ nói vậy để anh biết thôi !
- Con thích được tặng cái cặp cơ !
- Nó là học sinh giỏi mà !
Tiết 43 - Tiếng việt
Câu ghép
Câu ghép
Ví dụ: Sgk /111
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2)Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3)Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4)Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6)Con đường làng tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7)Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh - Tôi đi học )
I Đặc điểm của câu ghép

Câu2. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời
quang đãng.
Câu5. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh,
mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

Câu7. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi
đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học.

(Thanh Tịnh - Tôi đi học )
Tìm cụm C - V trong những câu trên ?
1 cụm c-v
3 cụm c-v
3 cụm c-v

a.Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi (như) mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.






b. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.


c. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học.




C1
V1
C
V
Câu 5
(Câu đơn)
Câu 7
(Câu ghép)
Câu 2 (Câu mở rộng thành phần)
Kết quả phân tích
2. Ghi nhớ: Sgk/112
- Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm c-v không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm c - v này được gọi là một vế câu.
II. Cách nối các vế câu
1. Ví dụ
* Cho biết các vế trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào?
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.
(4)Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường làng tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh - Tôi đi học )
(Câu ghép)
(Câu ghép)
(Câu ghép)
Ví dụ :
Vì trời mưa to nên đường lầy lội.

Giá nó chăm học thì nó không phải thi lại.

Bà vừa mở miệng, nó đã cắt ngang.

Vì.nên
Nguyên nhân - kết quả
Giá- thì
Điều kiện - kết quả
Vừa - đã
Hô ứng
2. Ghi nhớ: Sgk/112
* Có hai cách nối các vế câu:
- Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể:
+ Nối bằng một quan hệ từ.
+ Nối bằng một cặp quan hệ từ.
+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ, hay chỉ từ thường đi đôi với nhau (cặp từ hô ứng).
- Không dùng từ nối: trong trường hợp này giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.
III. Luyện tập:
1. Bài tập 1- Sgk/113
Bài tập 1-SGK/111
Tìm câu ghép trong đoạn trích sau?
a. Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần , u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng nay người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông Lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u,trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngô Tất Tố - Tắt đèn)
c. Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: Lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
(Nguyên Hồng - Những ngày thơ ấu)
Đáp án
a. Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! (1)U van Dần , u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. (2)Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! (3)Sáng nay người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. (4)Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông Lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u,trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
c. Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. (1)Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: Lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
(Nguyên Hồng - Những ngày thơ ấu)
Bài tập nhóm: Đặt câu ghép với mỗi cặp quan hệ từ sau và chuyển chúng thành câu ghép mới bằng cách bỏ bớt một quan hệ từ
* Nhóm 1:
Vì...nên...
Nếu...thì...
* Nhóm 2:
c. Tuy...nhưng...
d. Không những...mà...
* Nhóm 3:
Đặt câu với mỗi cặp từ hô ứng sau
...vừa...đã...
...đâu...đấy
...càng...càng...
*Nhóm 4: Viết đoạn văn ngắn có sử dụng câu ghép (Đề tài tự chọn)
Bài tập nhóm: Đặt câu ghép với mỗi cặp quan hệ từ sau và chuyển chúng thành câu ghép mới bằng cách bỏ bớt một quan hệ từ
* Nhóm 1:
Vì nên
Nếu thì
Nhóm 2:
c. Tuy nhưng
d. Không những mà
Nhóm 3:
Đặt câu với mỗi cặp từ hô ứng sau
vừa đã
đâu đấy
càng càng
trời mưa
tôi đi học muộn
Tùng chăm học
cậu ấy không bị thi lại
Mai học giỏi
bạn ấy không hề kiêu căng.
bạn đi
tôi theo
Trời
mưa nước sông
dâng cao.
Người ta
mở miệng nói, anh
cắt ngang.
mẹ thương con
mẹ còn sẵn sàng hy sinh vì con
Kiến thức cơ bản
I. Đặc điểm của câu ghép.
- Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C- V không bao chứa nhau tạo thành.Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
II. Có hai cách nối các vế câu:
Dùng những từ có tác dụng nối:
-Nối bằng một quan hệ từ ;
- Nối bằng cặp quan hệ từ ;
- Nối bằng cặp từ hô ứng .
* Không dùng từ nối : dùng dấu phẩy,dấu chấm phẩy, dấu hai chấm.



Bài tập về nhà
Học ghi nhớ Sgk
Làm nốt những bài tập còn lại trong Sgk
*Bài tập1/113 ý b, d - Sgk
* Bài tập 5/113 - Sgk
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và
tập thể lớp 8a2 đã giúp tôi hoàn thành
bài giảng!