Bài 11. Câu ghép

KHỞI ĐỘNG
Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành hai loại chính: Câu đơn và câu ghép.
Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành những loại nào?
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
Phân tích cấu tạo ngữ pháp của những câu sau: (xác định CN, VN, các cụm c-v nếu có)
Tôi học bài. Cu Tí ngủ.
Tôi học bài “Cu Tí ngủ”.
Tôi học bài, cu Tí ngủ.
1
2
3
Tiết 43: CÂU GHÉP
1
2
3
Phân tích cấu tạo ngữ pháp của những câu sau: (xác định CN, VN, các cụm c-v nếu có)
Tôi học bài. Cu Tí ngủ.
Tôi học bài “Cu Tí ngủ”.
Tôi học bài, cu Tí ngủ.
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ví dụ :
Đơn
Mở rộng
thành phân
Ghép
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ :
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 43: CÂU GHÉP
Trong hai câu sau, câu nào là câu ghép?
a. Cái bàn này chân gãy rồi.
b. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
C
V
Câu đơn mở rộng thành phần VN
Câu ghép
a. Cái bàn này chân gãy rồi.
C
V
C1
V1
C2
V2
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Xét thêm ví dụ:
Em hãy phân loại câu (xét theo cấu tạo) cho những câu được viết mực đỏ bên.
Tiết 43: CÂU GHÉP
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
2. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …
3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

C
V
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
C
V
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
C
V
C
V
2. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …
TN
C
V
3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

C
V
C
V
C
V
Có nhiều cụm C-V: Một cụm C-V làm nòng cốt câu, các cụm C-V khác làm phụ ngữ trong cụm từ.
Có một cum C-V
Có 3 cụm C-V, mỗi cụm làm thành một vế câu
Tiết 43: CÂU GHÉP
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
2. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …
C
3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

V
C
V
C
V
C
V
TN
C
V
C
V
C
V
C
V
Có nhiều cụm C-V: Một cụm C-V làm nòng cốt câu, các cụm C-V khác làm phụ ngữ trong cụm từ.
Có một cum C-V
Có 3 cụm C-V, mỗi cụm làm thành một vế câu
2
1
3
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ :
II. Cách nối các vế câu
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
* Ví dụ :
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ :
II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :
Tiết 43: CÂU GHÉP
Hai câu ghép sau có gì giống và khác nhau?

a. Tôi có ngày hôm nay nhờ tôi đam mê phim ảnh.

b. Tôi có ngày hôm nay tại tôi đam mê phim ảnh.
* Giống nhau: - Nội dung thông tin
Khác nhau: - Sắc thái ý nghĩa
+ nhờ: tích cực
+ tại: tiêu cực.
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ :
II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
III. Luyện tập
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! u van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
1. U van Dần, u lạy Dần!
2. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!
3. Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,
Dần có thương không.
4. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
Không dùng từ nối
(dùng dấu phẩy)
Dùng từ nối
(quan hệ từ)
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 2.

Nhóm 1 : Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây, hãy đặt một câu ghép:
a, Vì … nên …
b, Nếu … thì …
c, Tuy … nhưng …





Nhóm 2: Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây:
a, … vừa … đã …
b, … đâu … đấy
c, … càng … càng …
a, Vì Thúy nói lỡ lời nên bạn Nga
giận.
b, Nếu ta chiếm được điểm cao này
thì trận đánh sẽ rất thuận lợi.
c, Tuy gia đình rất khó khăn nhưng
Lan vẫn vươn lên học giỏi.


a, Trời vừa hửng sáng, chúng tôi đã lên đường.
b, Lũ tràn đến đâu, nhà cửa trôi đến đấy.
c, Gió càng lớn,đám cháy càng mạnh.
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 3 :
a, Viết đoạn văn ngắn khoảng 5 đến 7 dòng với nội dung sau:
Tác hại của thói quen sử dụng bao bì nilông. (có sử dụng ít nhất một câu ghép)
Tiết 43: CÂU GHÉP
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ghi nhớ :
II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
III. Luyện tập
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
Đọc trước : Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh.
Cảm ơn sự chú ý theo dõi của các em!
BÀI HỌC KẾT THÚC!