Bài 11. Câu ghép

chào mừng các thầy cô giáo
tới dự giờ môn ngữ văn
lớp 8B2
Kiểm tra bài cũ:
Cõu 1: Th? n�o l� phộp tu t? núi gi?m núi trỏnh?
A, Là đối chiếu hai sự vật, hiện tượng có nét tương đồng để làm tăng sức gợi cảm cho sự diễn đạt.
B, Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.
C, Là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
C

Cõu 2: Cõu n�o sau dõy s? d?ng bi?n phỏp tu t? núi gi?m núi trỏnh ?
A. Bác trai đã khá rồi chứ ?
B. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C. Nắng ấm, sân rộng và sạch.
D. Thôi để mẹ cầm cũng được.
B
Câu 3. Hãy tìm cụm chủ vị của ba câu dưới đây?
A, Bác trai đã khá rồi chứ ?
 Bác trai / đã khá rồi chứ ?
C V
B, Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
 Lão / hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C V
C, Nắng ấm, sân rộng và sạch.
 Nắng / ấm, sân / rộng và sạch.
C V C V
Bài 11– Tiết 43:
CÂU GHÉP
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
HOẠT ĐỘNG NHÓM
(3 phút)
Tìm các cụm C-V trong những câu in đậm ? Cho biết trong các câu ấy có mấy cụm C-V. Các cụm C-V ấy có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Nhóm 1: câu (2)
Nhóm 2: câu (5)
Nhóm 3: câu (7
Tôi quên thế nào du?c nh?ng cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong


lũng tôi nhu mấy cành hoa tuoi mỉm cu?i gi?a bầu trời quang đãng.
C3
C2
V3
Bổ ng?
V2
VN1
Bổ ng?
CN1
Cụm CN1-VN1 là cụm lớn, hai cụm C2-V2 và C3-V3 là phụ ngữ cho động từ trung tâm “quên” vµ “ n¶y në”. Giữa chúng có mối quan hệ bao hàm so sánh: “như”
5. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sưuong thu và gió lạnh,
mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con du?ng l�ng dài và hẹp.
CN
VN
=> Một cụm C- V làm nòng cốt câu
7. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vỡ chính lòng tôi đang có

sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
V3
C3
V2
C2
V1
C1
=> Câu có 3 Cụm C- V không bao chứa nhau, tạo thành 3 vế câu
Câu 5
Câu 7
Câu 2
Câu đơn
C©u đơn më réng thµnh phÇn
Câu ghép
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
1. Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những
kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .
3. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy , vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết .
6. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này
tự nhiên thấy lạ .
C1
V1
C2
V2
C3
V3
C1
V1
C2
V2
C3
V3
C1
V1
v2
( )
( )
( )
( )
( )
C2
Cặp quan hệ từ : vì …nên .
2 : Nước sông càng dâng lên bao nhiêu, đồi núi càng dâng cao bấy nhiêu .
Cặp phó từ: càng càng
Cặp đại từ : bao nhiêu … bấy nhiêu .
4 : Mẹ bảo đi đường này , nó lại đi đường kia.
Cặp chỉ từ : này … kia .
1 : Vì trời mưa to nên đường rất trơn
16

Cách nối các vế câu ghép
Dùng từ nối
Dùng một quan hệ từ
Dùng một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ
Dùng một cặp quan hệ từ
Dùng dấu phẩy, chấm phẩy hoặc hai chấm.
Không dùng từ nối
b, Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c, Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
B, Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra

tiếng . Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như

hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà

cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
C1
C1
C2
C2
V1
V2
V1
V2
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
c) Rồi hai con mắt long lạnh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn
tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại,
khóe mắt tôi đã cay cay.
C1
V1
C2
V2
C3
V3
Bài 2 : Sgk/113
Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép.
a/ Vì … nên …( hoặc bởi vì…cho nên …)
b/ Nếu …thì …( hoặc giá …thì…; hễ…thì)
c/ Tuy … nhưng …( hoặc mặc dù …nhưng…)
Bài 2 : Sgk/113
Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép.
a/ Vì … nên …( hoặc bởi vì…cho nên …)
b/ Nếu …thì …( hoặc giá …thì…; hễ…thì)
c/ Tuy … nhưng …( hoặc mặc dù …nhưng…)
Bài tập 3 : Sgk/113
Chuyển những câu ghép em vừa đặt ở bài tập 2 thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau :

a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .

b/ Đảo lại trật tự các vế câu .
Bài tập 4:(trang 114)
Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây :
a / …vừa …đã …(hoặc …mới…đã…; …chưa…đã…)
b/ …đâu …đấy …(hoặc …nào…nấy;…sao…vậy…)
d/ … càng… càng …

Bài tập 5: Sgk/113
Em hãy viết một đoạn văn ngắn về đề
tài thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông
(trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một
câu ghép, chỉ rõ câu ghép được sử dụng)
*Bài cũ :
- Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
- Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
- Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
-Vẽ sơ đồ tư duy bài học vào vở.
*Bài mới: “ Câu ghép ” ( tiếp theo )
- Trả lời câu hỏi phần I sgk /123.
=> Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Xin chân thành c?m ơn
thầy cô và các em