Bài 11. Câu ghép

Giáo viên : Phạm Thị Ngọc Phượng
Kiểm tra bài cũ
Cõu 1: Th? n�o l� phộp tu t? núi gi?m núi trỏnh?
A, Là đối chiếu hai sự vật , hiện tượng có nét tương đồng để làm tăng sức gợi cảm cho sự diễn đạt.
B, Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng.
C, Là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị , uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn , ghê sợ , nặng nề ; tránh thô tục ,thiếu lịch sự.
C

Cõu 2: Cõu n�o sau dõy s? d?ng bi?n phỏp tu t? núi gi?m núi trỏnh ?
A. Bác trai đã khá rồi chứ ?
B. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C . Nắng ấm, sân rộng và sạch.
B
Hãy tìm cụm chủ vị của ba câu dưới đây?
A, Bác trai đã khá rồi chứ ?
Bác trai / đã khá rồi chứ ?
C V
B, Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt!
Lão / hãy yên lòng mà nhắm mắt!
C V
C, Nắng ấm, sân rộng và sạch.
Nắng / ấm, sân / rộng và sạch.
C V C V
Ở lớp 6 , lớp 7 các em đã học câu xét theo cấu tạo ngữ pháp với những kiểu câu:
- Câu trần thuật đơn .
- Câu đặc biệt .
- Câu rút gọn .
Câu đơn mở rộng thành phần ( Dùng cụm CV để mở rộng câu ).
Câu : “Nắng ấm, sân rộng và sạch.” có thuộc một trong những kiểu câu em vừa kể trên không ? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay…


Tiết 44
câu ghép
GV : Phạm Thị Ngọc Phượng
Lớp dạy :8 B
* Ví dụ : (SGK/111)
I. Đặc điểm của câu ghép:
Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
(1) Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
Tiết 44
câu ghép
THẢO LUẬN
NHÓM
-Tìm các cụm C-V ? Cụm C-V nào là cụm
lớn, cụm C-V nào là cụm nằm trong cụm lớn ấy ? Các vế này có quan hệ như thế nào?
Nhóm 1,2: câu (2)
Nhóm 3: câu (5)
Nhóm 4: câu (7)
1. Tụi quờn th? n�o du?c nh?ng c?m giỏc trong sỏng ?y n?y n? trong lũng


tụi nhu m?y c�nh hoa tuoi m?m cu?i gi?a b?u tr?i quang dóng .
C3
C2
V3
Bổ ng?
V2
VN1
Bổ ng?
CN1
T L: Cụm CN1-VN1 là cụm lớn, hai cụm C2-V2 và C3-V3 là phụ ngữ cho động từ trung tâm “quên” vµ “ n¶y në”. Giữa chúng có mối quan hệ bao hàm so sánh: “như”
Tiết 43: CÂU GHÉP

Nhóm 1,2: Câu (2)



Nhóm 3 :-Xét câu (5) có mấy cụm C-V?
(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng
CN VN
dài và hẹp.
TL: Một cụm C-V; chủ ngữ(mẹ tôi)-vị ngữ (âu yếm nắm tay tôi dắt đi trên con đường làng dài và hẹp.) có 2 trạng ngữ.

Nhóm 4:Câu (7) có mấy cụm C-V?
(7) Cảnh vật xung quanh tôi / đều thay đổi, vì chính lòng tôi/
C1 V1 C2
đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi / đi học.
V2 C3 V3



? Các cụm C-V ở câu(7) có bao chứa lẫn nhau không ? Các vế này có quan hệ như thế nào?


TL: Không bao chứa, các vế có mối quan hệ không bao hàm.
C1
V1
C2
V2
C3
V3
Tiết 44
câu ghép
2
5
7
* Ví dụ : (SGK/111)
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Kết luận:
Câu đơn
Câu đơn mở rộng thành phần
Câu ghép
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Ghi nhớ 1: SGK/112
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều
cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành.
Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 44
câu ghép
* Kết luận:
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Ghi nhớ 1 : SGK/112
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm
C-V không bao chứa nhau tạo thành.Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 44
câu ghép
* Kết luận:

II. Cách nối các vế câu ghép:

* Ví dụ :
1. Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều

và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại

nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
C3
V3
C2
V2
C1
V1
=> Dựng quan h? t? v� d?u ph?y.
* Ví dụ :
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Ghi nhớ 1 : SGK/112
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm
C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 44
câu ghép
* Kết luận:
II. Cách nối các vế câu ghép:
* Ví dụ :
=> Dựng c?p quan h? t? .
3. Tôi im lặng cúi đầu xuống đất : lòng tôi càng thắt lại,

khoé mắt tôi đã cay cay.
=> Dựng d?u hai ch?m , d?u ph?y
2. Vì trời mưa to nên đường rất trơn .
C1 V1 C2 V2
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Ghi nhớ 1 : SGK/112
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm
C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 44
câu ghép
* Kết luận:
II. Cách nối các vế câu ghép:
* Ví dụ :
4. Nước sông càng dâng lờn bao nhiêu thì đồi núi

càng dâng cao bấy nhiêu.
=> Dựng c?p phú t? , d?i t? .
5. Anh đi đường này, em đi đường nọ.
=> Dựng c?p ch? t?
* Ví dụ
I. Đặc điểm của câu ghép:
* Ghi nhớ 1 : SGK/112
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm
C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Tiết 44
câu ghép
* Kết luận:
II. Cách nối các vế câu ghép:
* Ví dụ
* Ví dụ
* Kết luận :
* Ghi nhớ 2: SGK/112
III. Bài tập:

Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

(3) U van Dần, u lạy Dần !
C1 V1 C2 V2
(5) Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ !
C1 V1 C2 V2 C3 V3
(6) Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.
C1 V1 C2 V2
(7) Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào
C1 V1 C2 V2
đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
C3 V3
Tiết 44
câu ghép
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?
Tiết 43
câu ghép
Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra

tiếng . Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như

hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà

cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
C1
C1
C2
C2
V1
V2
V3
V1
V2
V2
Bài tập 2 : Sgk/113

Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép .
a/ Vì … nên …( hoặc bởi vì…cho nên …)
b/ Nếu …thì …( hoặc giá …thì…)
c/ Tuy … nhưng …( hoặc mặc dù …nhưng…)
d/ không những…mà…(hoặc không chỉ…mà…)
Tiết 44: CÂU GHÉP
1
2
3
4
TRÒ CHƠI : THỬ TÀI ĐỐI ĐÁP
Vì bạn Nam không thuộc bài ...................

Do nĩ ch? quan...............
...........................................
Tại trời mưa..................
.....................................






Nếu Nam chăm học...............




Slide 20
Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài tập 3 : Sgk/113
Chuyển những câu ghép em vừa đặt ở bài tập 2 thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau :

a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .

b/ Đảo lại trật tự các vế câu .
Tiết 44
câu ghép
* Bài tập 3:
Vỡ Nam cham h?c nờn b?n ?y d?t k?t qu? cao.
* Cỏch 1: + Nam cham h?c nờn b?n ?y d?t k?t qu? cao.
+ Vỡ Nam cham h?c, b?n ?y d?t k?t qu? cao.
* Cỏch 2: Nam d?t k?t qu? cao vỡ b?n ?y cham h?c.
LK
*Bài vừa học:
- Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
- Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
- Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
-Vẽ sơ đồ tư duy bài học vào vở.
*Bài sắp học: “ Câu ghép ” ( tiếp theo )
- Trả lời câu hỏi phần I sgk /123.
=> Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Xin chân thành cám ơn
thầy cô và các em