Bài 11. Bếp lửa

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG HỘI THI GVG
THỊ XÃ CHÍ LINH NĂM 2018
Chí Linh, ngày 12 tháng 11 năm 2018
Tiết 57 - văn bản
BẾP LỬA
( Bằng Việt)
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
1/ Tác giả
- Tên khai sinh: Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 - quê Hà Nội
- Thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ
- Ông bắt đầu làm thơ từ đầu năm 1960, thơ ông nhẹ nhàng tinh tế, giọng tâm tình sâu lắng giàu suy tư chứa chan sự trong trẻo mượt mà thường khai thác những kỉ niệm và ước mơ của tuổi trẻ.
- Tác phẩm chính: Hương cây- bếp lửa ( 1968), Bếp lửa- Khoảng trời( 1988), Phía nửa mặt trăng chìm( 1995)…
Nhà thơ Bằng Việt
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
1/ Tác giả
- Tên khai sinh: Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 - quê Hà Nội
- Thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ
- Ông bắt đầu làm thơ từ đầu năm 1960, thơ ông nhẹ nhàng tinh tế, giọng tâm tình sâu lắng giàu suy tư chứa chan sự trong trẻo mượt mà thường khai thác những kỉ niệm và ước mơ của tuổi trẻ.
- Tác phẩm chính: Hương cây- bếp lửa ( 1968), Bếp lửa- Khoảng trời( 1988), Phía nửa mặt trăng chìm( 1995)…
BẰNG VIỆT
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
1/ Tác giả.
2/ Tác phẩm.
In trong tập thơ Hương cây - bếp lửa( 1968) tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.
Bài thơ Bếp lửa sáng tác năm 1963 khi nhà thơ đang là sinh viên học ngành luật ở nước ngoài .
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục:
Thể thơ: tự do ( chủ yếu là thơ 8 chữ).
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả và bình luận.
- Mạch cảm xúc của bài thơ đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm.
3 phần
Bố cục:
3 phần
Phần 1: 5 khổ thơ đầu
Phần 2: Khổ 6
Phần 3: Khổ 7
Những hồi tưởng về bà và bếp lửa thân yêu.
Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà
Người cháu đã trưởng thành, đi xa nhưng không nguôi nỗi nhớ về bà.
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


* Khổ đầu:
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


* Khổ đầu:
Một bếp lửa
Một bếp lửa
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
chờn vờn sương sớm
ấp iu nồng đượm
- Nghệ thuật: + Điệp ngữ, từ láy, giọng thơ thiết tha sâu lắng
Gợi hình ảnh bếp lửa ấm áp, thân quen ở một miền quê nghèo.
+ Hình ảnh ẩn dụ
Gợi cuộc đời bà vất vả, lam lũ, tảo tần.
Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn kỉ niệm về tình bà cháu bền bỉ, sâu nặng.
Ngữ văn: Tiết 56
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
* Bốn khổ thơ tiếp: Những kỉ niệm ấu thơ của cháu bên bà.
Khổ thơ thứ 2:
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
* Bốn khổ thơ tiếp: Những kỉ niệm ấu thơ của cháu bên bà.
- Lên 4 tuổi:
+ đã quen mùi khói
+ đói mòn đói mỏi
+ Khô rạc ngựa gầy
+ Nhớ khói hun nhèm mắt
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
* Bốn khổ thơ tiếp: Những kỉ niệm ấu thơ của cháu bên bà.
- Lên 4 tuổi:
+ đã quen mùi khói
+ đói mòn đói mỏi
+ Khô rạc ngựa gầy
+ Nhớ khói hun nhèm mắt
Nghệ thuật: Yếu tố tự sự, miêu tả đan xen kết hợp với biểu cảm, giọng thơ tâm tình, trầm lắng, thành ngữ…
Xúc động nhớ về những năm tháng cơ hàn, cuộc sống nghèo khó, ấm áp tình bà cháu.
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Khổ thơ thứ 3:
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà da diết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Thảo luận cặp đôi
(01 phút)

Âm thanh tiếng chim tu hú được nhắc lại mấy lần trong đoạn thơ?
Vì sao tiếng chim tu hú lại ám ảnh trong tâm trí người cháu đến thế?
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Lên tám tuổi
+ Tiếng chim tu hú: điệp lại 3 lần
Giọng thơ bồi hồi, tha thiết: Nỗi nhớ quê nhà, nhớ cuộc sống đơn côi của hai bà cháu trong thời kì kháng chiến.
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Lên tám tuổi
+ Tiếng chim tu hú: điệp lại 3 lần
Giọng thơ bồi hồi, tha thiết: Nỗi nhớ quê nhà, nhớ cuộc sống đơn côi của hai bà cháu trong thời kì kháng chiến.
+ Tám năm cháu cùng bà nhóm lửa: Cháu ở cùng bà, bà kể chuyện, bà bảo cháu nghe, bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học…
Bà là người bạn, người thầy đầu tiên của cháu.
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )

Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
- Nghệ thuật: Biểu cảm kết hợp với tự sự và bình luận, lời gọi, câu hỏi tu từ…
Thương xót đời bà lận đận sớm hôm, nhắn gửi nỗi niềm nhớ thương và an ủi bà.
Bà là người phụ nữ tảo tần, tận tụy, đảm đang, giàu lòng yêu thương con cháu.
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và
bếp lửa.


Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
I/ GIỚI THIỆU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, chú thích (SGK/145)
2. Mạch cảm xúc của bài thơ.
3. Bố cục: 3 phần
4. Phân tích.
a/ Những hồi tưởng về bà và bếp lửa.
Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn kỉ niệm tình bà cháu.
Lên 4 tuổi: Tuổi ấu thơ nhọc nhằn được bà yêu thương che chở.
Tám năm ròng cùng bà nhóm lửa cháu lớn lên, trưởng thành trong tình yêu thương của bà.
Bà là người phụ nữ tảo tần, tận tụy, đảm đang, giàu lòng yêu thương con cháu.

Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
1/ Nghe đọc diễn cảm 3 khổ thơ đầu
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1/ Nắm chắc những kiến thức chung về nhà thơ Bằng Việt và hoàn cảnh ra đời của bài thơ
2/ Học thuộc lòng một khổ thơ mà em thích nhất trong bài.
3/ Viết đoạn văn nêu cảm nhận về tình bà cháu trong khổ thơ thứ 3 của bài.
4/ Chuẩn bị tiếp nội dung của bài ở các khổ 4,5,6,7.
Chúc các em có thêm nhiều tri thức mới
Chào tạm biệt
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bức tranh minh họa cho một bài thơ nào mà em đã học? Cho biết tên tác giả và nội dung cơ bản của bài thơ ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài thơ Tiếng gà trưa của nữ sĩ Xuân Quỳnh
- Bài thơ: Ca ngợi tình bà cháu
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )

. “Những năm đầu theo học Luật tại đây tôi nhớ nhà kinh khủng. Tháng 9 ở bên đó trời se se lạnh, buổi sáng sương khói thường bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa sổ, trên các vòm cây, gợi nhớ cảnh mùa đông ở quê nhà. Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi hay nhớ đến khung cảnh một bếp lửa thân quen, nhớ lại hình ảnh bà nội lụi cụi dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ khoai củ sắn cho cả nhà”.

. “Những năm đầu theo học Luật tại đây tôi nhớ nhà kinh khủng. Tháng 9 ở bên đó trời se se lạnh, buổi sáng sương khói thường bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa sổ, trên các vòm cây, gợi nhớ cảnh mùa đông ở quê nhà. Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi hay nhớ đến khung cảnh một bếp lửa thân quen, nhớ lại hình ảnh bà nội lụi cụi dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ khoai củ sắn cho cả nhà”.
Ngữ văn: Tiết 57
Văn bản: BẾP LỬA
( Bằng Việt )