Bài 11. Bếp lửa

Tiết 56
Văn bản
Bếp lửa
Bằng Việt
Tên khai sinh:
Nguyễn Việt Bằng
Sinh: 1941
Quê: Thạch Thất- Hà Tây
Các tác phẩm
tiêu biểu
Hương cây, bếp lửa( 1968)
Những gương mặt, những khoảng trời ( 1973)
Đất sau mưa (1977)
Khoảng cách giữa lời (1984)
Bài thơ được sáng tác năm 1963,in trong tập thơ Hương cây,bếp lửa
* Thể thơ: 8 chữ
* Âm điệu thơ: Trầm, buồn
* Bố cục:
Khổ 1: Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng.
Khổ 2,3,4,5 : Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với bếp lửa
Khổ 6: Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà
Khổ 7: Người cháu đã trưởng thành, đi xa nhưng không nguôi nhớ về bà
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
chờn vờn
ấp iu
* Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà:
+ Kỉ niệm tuổi thơ đói khổ
+ Kỉ niệm trong những năm kháng chiến
* Kỉ niệm tuổi thơ đói khổ
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu...
đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
khói hun nhèm mắt cháu
mùi khói

* Kỉ niệm trong những năm kháng chiến
+ Cháu cùng bà nhóm lửa
+ Tiếng chim tu hú
+ Viết thư cho bố
...Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

* Từ bếp lửa giản dị thân thương, bà đã nhóm lên trong cháu những tình cảm thiêng liêng cao đẹp:
+ Tình bà cháu
+Tình yêu quê hương đất nước
+Tình đoàn kết , chia sẻ
+Những khát khao tuổi trẻ
...Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Tổng kết
1, Nghệ thuật
- Sáng tạo hình tượng bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng.
- Kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự và bình luận
- Giọng điệu và thể thơ tám chữ phù hợp với cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm.
2, Nội dung:
Những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, lòng biết ơn, trân trọng của cháu với bà.
Ghi nhớ:
Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ Bếp lửa gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu,trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.
Bài thơ đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình luận. Thành công của bài thơ còn ở sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà, làm điẻm tựa khơi gợi mọi kỉ niệm, cảm xúc và suy nghĩ về tình bà cháu.
Luyện tập:
Cảm nghĩ của em về người bà trong bài thơ ?
Bài tập về nhà:
- Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh người bà trong bài thơ.
- Tập sáng tác một hoặc một vài khổ thơ tám chữ ( chủ đề tự chọn).