Bài 11. Bếp lửa

Năm học 2010 - 2011
Nhiệt liệt Chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ Ngữ văn lớp 9A6

Kiểm tra bài cũ:
Nêu nội dung, ý nghĩa của bài thơ Đoàn thuyền
đánh cá của Huy Cận?
Bếp lửa
Tiết 56
( Bằng Việt )
- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây.
- Là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
- Trải qua nhiều công việc : làm báo, đi chiến trường, biên tập, dịch thơ - truyện. Giữ các chức vụ quan trọng: Tổng thư kí hội văn học Hà Nội, uỷ viên BCH hội nhà văn Việt Nam, hiện là chủ tịch hội Liên hiệp văn học Hà Nội.
-Thơ Bằng Việt trong trẻo, mượt mà, khai thác những kỉ niệm và mơ ước tuổi trẻ nên gần gũi với bạn đọc trẻ, nhất là trong nhà trường.
" Tôi viết bài thơ Bếp lửa năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 Đại học tổng hợp Quốc gia Kiev( Ukrai na). Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến " Bếp lửa" quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đình khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết "Bếp lửa, tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mình"
"Bà nội tôi là một phụ nữ nông dân chân chất, bình dị. Với tôi, bà là hiện thân của sự cần cù, nhẫn nại và đức hy sinh."
Bố cục: 4 phần
+ Khổ thơ thứ nhất: Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn dòng cảm xúc về bà.
+ Bốn khổ tiếp theo: Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.
+ Khổ thứ sáu: Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà.
+ Khổ cuối: Người cháu đã trưởng thành đi xa nhưng không nguôi nhớ về bà.
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm.
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa
Một bếp lửa
Một bếp lửa
chờn vờn
ấp iu
nắng mưa

Cháu thương bà vất vả, nhọc nhằn qua bao mưa nắng.
Tình yêu thương bà của cháu bền bỉ qua năm tháng không phai mờ.
nắng mưa
nắng mưa
nắng mưa
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
đói mòn đói mỏi
khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa, nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Tu hú ơi!
Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa


Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng.
Một ngọn lửa,
Một ngọn lửa

Tình bà cháu đẹp như một dòng sông trong truyện cổ tích, mặt sông chở đầy kỉ niệm. Người cháu được sống hạnh phúc trong tình yêu thương chở che và ấp ủ của bà. Bếp lửa và tình bà hiện lên ấm áp đậm đà, sưởi ấm cho cháu suốt một thời thơ dại.

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng- bếp lửa!
Nhóm
Nhóm
Nhóm
Nhóm
Ôi kì lạ và thiêng liêng- bếp lửa!


Gìơ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...
4.1 Nội dung
Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà.
Hình ảnh người bà và những kỉ niệm về tình bà cháu trong hồi tưởng của tác giả.
Hình ảnh ngọn lửa và tình cảm thấm thía của tác giả đối với người bà.
4.2 Nghệ thuật
- Xây dựng hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa gần gũi , vừa khơi gợi nhiều liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng.
Viết theo thể thơ 8 chữ phù hợp với cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm.
Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, biểu cảm, tự sự và bình luận.
4.3 ý nghĩa văn bản
Từ những kỉ niệm tuổi thơ ấm áp tình bà cháu, nhà thơ cho ta hiểu thêm về những người bà, những người mẹ, về nhân dân tình nghĩa.
Hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc bài thơ , đọc diễn cảm bài thơ
Phân tích sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm ở một đoạn thơ tự chọn trong bài thơ.
-Chuẩn bị bài "Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ"
Tiết học kết thúc
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo cùng các em học sinh