Bài 11. Bếp lửa

PHÒNG GIÁO DỤC ĐẮK R`LẤP
TRƯỜNG THCS NGUYỄN CÔNG TRỨ
NGỮ VĂN 9
Giáo viên: Lê Thị Tuyên
TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
Bếp lửa
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả và tác phẩm :
* Tác giả
Tên thật là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 – Thạch Thất - Hà Tây( nay là Hà Nội ) thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ
Phong cách thơ :trầm lắng suy tư, mượt mà trong sáng.
*/. Tác phẩm :
- Bài thơ sáng tác năm 1963, khi đó tác giả đang là sinh viên học Luật ở nước ngoài và in trong tập “ Hương cây – Bếp lửa”.


Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
I. Tìm hiểu chung
Tác giả -Tác phẩm :
2. Đọc – tìm hiểu từ khó
3.Thể thơ :
Thơ tám chữ.
4. Bố cục :













3 phần.
+ Khổ thơ đầu: Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà.
+ Bốn khổ thơ tiếp: Những kỉ niệm về bà và tình.
+ Hai khổ cuối: Suy ngẫm về bà và bếp lửa.
Dựa vào mạnh cảm xúc của nhân vật trữ tình em hãy nêu bố cục của bài thơ ?
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II.Tìm hiểu chi tiết:
1. Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà:






2. Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu:













Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
Một bếp lửa

-> Điệp ngữ, từ láy, ẩn dụ nhấn mạnh hình ảnh bếp lửa .

=> Hình ảnh bếp lửa gợi niềm nhớ thương về người bà tần tảo, vất vả.
chờn vờn
ấp iu
Lên bốn tuổi, cháu có những kỷ niệm nào khi ở bên bà ? Em có nhận xét gì về cuộc sống lúc ấy ?
Đọc khổ thơ đầu em hãy cho biết hình ảnh nào đã khơi dòng hồi tưởng về bà ? Từ tượng hình “chờn vờn” “ấp iu”, có tác dụng gì trong việc miêu tả hình ảnh ?
Từ “ bếp lửa” đến “ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa” đã gợi nhớ về người bà như thế nào ? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì trong khổ thơ trên?
- Năm “đói mòn đói mỏi”, có “ mùi khói” -> Nghèo đói, cực khổ.
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II. Tìm hiểu chi tiết:
1.Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà:
2. Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu:
-Năm “đói mòn đói mỏi”, có “ mùi khói” -> Nghèo đói, cực khổ.








Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?



Những kỷ niệm thời niên thiếu, ở bên bà được thể hiện qua những chi tiết nào ? Qua đó nói lên điều gì ?
Em có nhận xét gì về nghệ thuật được thể hiện trọng đoạn thơ ? Qua đó tác giả muốn nói điều gì ?
-> Điệp từ, liệt kê kết hợp với kể, tả, biểu cảm, bình luận.
=>Tình bà cháu sâu nặng chân thành.Bà là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam tần tảo, giàu đức hy sinh, thương con cháu.
Tiếng tu hú được nhắc lại nhiều lần trong đoạn thơ trên gợi lên điều gì?
- Bà là người chịu đựng vất vả, khó. nhọc. Cháu sống trong yêu thương dạy dỗ của bà.
-Bà vững lòng vượt qua mọi thử thách, khốc liệt của chiến tranh.
“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi” chiến tranh khốc liệt như vậy hình ảnh người bà hiện lên như thế nào?
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !”.

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…


Từ “ bếp lửa” tác giả chuyển sang
“ ngọn lửa”, điều đó thể hiện ý nghĩa gì ?
( Thảo luận nhóm 3 phút)
- Bếp lửa hiện diện cho tình bà ấm áp. Là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con cháu. Bà là quê hương.
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II. Tìm hiểu chi tiết:
1.Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà:
2. Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu:
3.Suy ngẫm về bà và bếp lửa:

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!

Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...
Hình ảnh “bếp lửa”, “ngọn lửa” được nhắc đến mấy lần trong bài thơ ?

->Điệp từ kết hợp kể, tả, biểu cảm, bình luận=> Lòng biết ơn bà. Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa, mà còn là người truyền lửa.
Từ những kỷ niệm về tình bà cháu
tác giả suy ngẫm về bà và bếp lửa
như thế nào ?
-Cuộc đời bà gắn liền với bếp lửa.
Bà tần tảo, hy sinh, hết lòng yêu thương con cháu.
Bà nhóm “ lửa” -> nhóm dậy những ước mơ, niềm tin, lẽ sống cho thế hệ nối tiếp.
Đoạn thơ trên sử dụng phương thức biểu đạt và nghệ thuật gì ?
Em hiểu như thế nào về câu thơ “ Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa !” ?
Dù ở nơi xa cháu vẫn nhớ “bếp lửa” bà nhen và tấm lòng của bà.Đó cũng chính là lòng biết ơn của cháu đối với bà.
Ở phương trời xa , điều gì người cháu không thể quên?
Tiết 56 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
II. Tìm hiếu chi tiết :
1. Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà :
2.Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu:
3.Suy ngẫm về bà và bếp lửa.
III. Tổng kết:
Qua việc tìm hiểu bài thơ, em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?
( Xem ghi nhớ sgk)
Từ bài thơ “ Bếp lửa”, mỗi chúng ta có suy ngẫm gì về bà và mẹ của mình ? Từ đó em có những việc làm và cách cư xử như thế nào ?
BẾP LỬA
Sử dụng các biện pháp tu từ
Tình yêu bà, yêu quê hương đất nước. Bà là hình ảnh người phụ nữ Việt Nam
Sáng tạo hình ảnh bếp lửa
Suy ngẫm về bà
và bếp lửa.
Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu.
Kết hợp linh hoạt biểu cảm, tả,kể, nghị luận
Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà.
NỘI DUNG
NGHỆ THUẬT


Luyện tập
Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ.
I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả -Tác phẩm :
2. Đọc – tìm hiểu chú thích
3.Thể loại và phương thức biểu đạt:
4. Mạch cảm xúc :
5. Bố cục :
II.Tìm hiểu chi tiết :
1. Bếp lửa khơi dòng hồi tưởng về bà :
2.Những kỷ niệm về bà và tình bà cháu:
3.Suy ngẫm về bà và bếp lửa:
III. Tổng kết: ( Xem ghi nhớ sgk).
IV. Luyện tập: sgk trg 146













Tiết 56 : Bếp lửa
( Bằng Việt )
VỀ NHÀ
Học kỹ nội dung bài thơ
Viết lời bình khổ thơ em thích nhất.
Soạn bài “ Ánh trăng”.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô và các em đã tạo điều kiện cho giờ học thành công !