Bài 11. Bếp lửa

Năm học 2008-2009
Năm học 2011 - 2012
Nhiệt liệt Chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ Ngữ văn lớp 9B

(...) như quả ngọt chín rồi
Càng thêm tuổi tác, càng tươi lòng vàng
Bà
Trong chương trình Ngữ văn THCS,
em đã học bài thơ nào về bà ?
Tìm từ còn thiếu điền vào dấu
(.) trong câu thơ sau:
Bà như quả ngọt chín rồi
Càng thêm tuổi tác, càng tươi lòng vàng
Tiết 56
Văn bản:
Bếp lửa
I/ Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây.
- Thuộc lớp nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến
chống Mĩ.
( Bằng Việt)
- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây.
- Thuộc lớp nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
- Trải qua nhiều công việc : làm báo, đi chiến trường, biên tập, dịch thơ - truyện. Giữ các chức vụ quan trọng: Tổng thư kí hội văn học Hà Nội, uỷ viên BCH hội nhà văn Việt Nam, hiện là chủ tịch hội Liên hiệp văn học Hà Nội.
+Phong cỏch: trong trẻo, mượt mà, khai thác những kỉ niệm và mơ ước tuổi trẻ nên gần gũi với bạn đọc trẻ, nhất là trong nhà trường.
Tiết 56
Văn bản:
Bếp lửa
I/ Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây.
- Thuộc lớp nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến
chống Mỹ.
( Bằng Việt)
2.Tác phẩm:
- Sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên năm thứ 2 học tại Liên xô.
- Bài thơ trích trong tập " Hương cây - Bếp lửa", in chung với Lưu Quang Vũ ( 1968 ).
" Tôi viết bài thơ Bếp lửa năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 Đại học tổng hợp Quốc gia Kiev( Ukrai na). Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến " Bếp lửa" quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đình khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết "Bếp lửa, tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mình"
"Bà nội tôi là một phụ nữ nông dân chân chất, bình dị. Với tôi, bà là hiện thân của sự cần cù, nhẫn nại và đức hy sinh."
Tiết 56
Văn bản:
Bếp lửa
I/ Giới thiệu chung:
1. Tác giả

( Bằng Việt)
2.Tác phẩm
2. Bố cục
II/ Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích
Bố cục: 4 phần
+ Khổ thơ thứ nhất:Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng cảm xúc về bà.
+ Bốn khổ tiếp theo: Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.
+ Khổ thứ sáu: Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà.
+ Khổ cuối: Người cháu đã trưởng thành đi xa nhưng không nguôi nhớ về bà.
Tiết 56
Văn bản:
Bếp lửa
I. Giới thiệu chung:
II. Đọc, hiểu văn bản
3. Phân tích
a. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc

( Bằng Việt)


Một bếp lửa chờn vờn sương sớm.
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Một bếp lửa
Một bếp lửa
chờn vờn
ấp iu












+ Bếp lửa
- Từ láy “chờn vờn” miêu tả hình ảnh ngọn lửa mới nhóm như mờ ảo trong màn sương sớm -> mang màu sắc cổ tích.

=>Bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà.

- “ấp iu” -> gợi bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng chi chút của bà.
- “nắng mưa” => vất vả của bà qua bao th¸ng n¨m.
b. Dòng hồi tưởng của người cháu
* Lên bốn tuổi

- Lời thơ giản dị , vừa kể, tả, biểu cảm
=>Tuổi thơ có nhiều nhọc nhằn, thiếu thốn, đói khổ, có mùi khói và bàn tay bà chăm sóc.
b. Dòng hồi tưởng của người cháu
* Lên bốn tuổi
* Tám năm ròng
- Tiếng chim tu hú như-> giục giã, khắc khoải và gợi ra tình cảnh vắng vẻ, nhớ mong của hai bà cháu.
-Bà đã (bảo, dạy, chăm )-> cháu lớn lên trong sự quan tâm chăm sóc của bà.
- Giọng thơ thủ thỉ, tâm tình, ngôn ngữ thơ mộc mạc giản dị .
=>Bếp lửa hiện diện như tình bà ấm áp, là sự cưu mang đùm bọc đầy chi chút của bà
2. Dòng hồi tưởng của người cháu
* Lên bốn tuổi
* Tám năm ròng
* Năm giặc đốt làng
- Hình ảnh bà bình tĩnh vượt qua mọi thử thách khốc liệt của chiến tranh.
Bà là biểu tượng cho những người phụ nữ Việt Nam giàu đức hi sinh, thương con cháu.
- Từ bếp lửa -> ngọn lửa với ý nghĩa trừu tượng và khái quát.
=> Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa, mà còn là người truyền lửa – ngọn lửa của sự sống, của niềm tin cho các thế hệ nối tiếp.

( Bằng Việt)
Tiết 56:

Bếp lửa
Tình bà cháu đẹp như một dòng sông trong truyện cổ tích, mặt sông chở đầy kỉ niệm. Người cháu được sống hạnh phúc trong tình yêu thương chở che và ấp ủ của bà. Bếp lửa và tình bà hiện lên ấm áp đậm đà, sưởi ấm cho cháu suốt một thời thơ dại.
2. Dòng hồi tưởng của người cháu
Lên bốn tuổi
Tám năm ròng
Năm giặc đốt làng
3.Suy ngẫm của người cháu



Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng- bếp lửa!
2. Dòng hồi tưởng của người cháu
Lên bốn tuổi
Tám năm ròng
Năm giặc đốt làng
3.Suy ngẫm của người cháu
4. Tình cảm của người cháu




Gìơ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...
III. Tổng kết
Nghệ thuật:
Sáng tạo hình tượng bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng.
Kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự và bình luận.
Giọng điệu và thể thơ tám chữ phù hợp với cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm.
2. Nội dung:
- Bài thơ chứa đựng một ý nghĩa triết lí thầm kín: những gì là thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi ngườiđều có sức toả sáng nâng đỡ con người suốt hành trình dài rộng của cuộc đời. Tình yêu thương và lòng biết ơn bà chính là một biểu hiện cụ thể của tình yêu thương, sự gắn bó với gia đình, quê hương và đó cũng là sự khởi đầu của tình yêu con người, tình yêu đất nước.
Ghi nhớ:
* Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành,bài thơ "Bếp lửa" gợi lại những kỉ niệm đầy xúc độngvề người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.
* Bài thơ kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả,tự sự và bình luận. Thành công của bài thơ còn ở sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà, làm điểm tựa khơi gợi mọi kỉ niệm, cảm xúc và suy nghĩ về bà và tình bà cháu.
Tiết 56:
Đọc- hiểu văn bản:
Bếp lửa
I. Giới thiệu chung:
II. Phân tích bài thơ
Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc
2. Dòng hồi tưởng của người cháu
a.Lên bốn tuổi
b.Tám năm ròng
c.Năm giặc đốt làng
3.Suy ngẫm của người cháu
4. Tình cảm của người cháu
III. Tổng kết
Ghi nhớ(SGK/146)
IV. Luyện tập

( Bằng Việt)


Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc bài thơ và hoàn thành bài tập phần luyện tập.
-Chuẩn bị bài "Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ"
Tiết học kết thúc
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo cùng các em học sinh