Bài 11. Bếp lửa

BẰNG VIỆT
Bếp Lửa
Ngữ Văn 9
Văn bản
+ Cuộc đời :
-Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng ,sinh năm 1941 tại Thạch Thất – Hà Tây
+ Sự nghiệp :
- Bằng Việt làm thơ từ những năm 60 ,thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ vào những năm 62 ông du học tại Liên Xô cũ và bắt đầu đến với thơ.Thơ Bằng Việt trong trẻo mượt mà khai thác những ước của tuổi trẻ nên gần gũi với tuổi trẻ ,nhất là trong nhà trường. ông là Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội .
+ Cuộc đời :
-Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng ,sinh năm 1941 tại Thạch Thất – Hà Tây
+ Sự nghiệp :
- Bằng Việt làm thơ từ những năm 60 ,thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ vào những năm 62 ông du học tại Liên Xô cũ và bắt đầu đến với thơ.Thơ Bằng Việt trong trẻo mượt mà khai thác những ước mơ của tuổi trẻ nên gần gũi với tuổi trẻ ,nhất là trong nhà trường. ông là Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội .
1. Tác giả:
I. TÌM HIỂU KHÁI QUÁT:
1. Tác giả:
(SGK / 145)
2. Tác phẩm:
Bài thơ Bếp Lửa sáng tác vào năm 1963 khi tác giả đang học ngành luật ở nước ngoài .Bài thơ được đưa vào tập thơ Hương Cây – Bếp Lửa (1968), tập thơ đầu tay của Bằng Việt – Lưu Quang Vũ .
I. TÌM HiỂU KHÁI QUÁT:
1. Tác giả:
(SGK / 145)
2. Tác phẩm:
- Thể thơ: Tự do , câu thơ 8 chữ đan xen câu 9 chữ
- Bố cục: 4 phần
I. TÌM HiỂU KHÁI QUÁT:
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả, nghị luận.
Hình ảnh bếp lửa gợi
dòng hồi tưởng
Suy nghĩ về bà và bếp lửa
Lời nhắn gửi không nguôi nỗi nhớ về bà
Kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn với bếp lửa
Ba câu
thơ đầu
BỐ CỤC
4 khæ tiÕp theo
Khổ thơ thứ 6
Khổ thơ cuối
1/ Bếp lửa gợi về những kỷ niệm
- Chờn vờn
- Êp iu nång ®­îm
- Ch¸u th­¬ng bµ …
Bếp lửa sớm mai ở làng quê Việt Nam gợi nhớ về quê hương
Kỷ niệm về tuổi thơ
Kỷ niệm về bà
Là xuất phát mọi tình yêu.
a/Kỷ niệm ấu thơ bên bếp lửa
Mùi khói
Lên 4 tuổi quen mùi khói
Năm ấy đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe...rạc ngựa gầy
Một thời lịch sử đau thương của dân tộc
Giọng kể tâm tình kết hợp với miêu tả,tác giả dựng lại bức tranh đau thương của một thời dân tộc.
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
Bếp lửa
a/Kỷ niệm ấu thơ bên bếp lửa
b/Kỷ niệm về bà bên bếp lửa
Tiếng tu hú
Tu hú kêu trên cánh đồng xa
Tu hú kêu bà có nhớ không ...
Tiếng tu hú sao tha thiết ...
Tu hú ơi !...kêu chi hoài…?
Điệp ngữ, nhân hoá
Nhằm khắc sâu nỗi nhớ thương bà và quê hương khắc khoải đến quặn lòng
Cùng bà nhóm lửa
Mẹ cha bận
Cháu ở cùng bà
Bà bảo cháu, bà dạy cháu làm, chăm cháu học
Nghệ thuật liệt kê.
Khắc hoạ hình tượng người bà của tình yêu thương.
1/ Bếp lửa gợi về những kỷ niệm
? Câu “Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà” có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện giọng điệu câu thơ?
Tạo giọng điệu tâm tình, thủ thỉ
Tạo giọng điệu sôi nổi, hào hứng
Tạo cho câu thơ có giọng điệu tự nhiên, cảm động chân thành
Kết hợp cả Avà C
1. BÕp löa gîi vÒ kû niÖm
a/Kỷ niệm ấu thơ bên bếp lửa
b/Kỷ niệm về bà bên bếp lửa
Khi giặc đốt làng
- Dựng lại túp lều
Bà vẫn vững lòng dặn cháu đinh ninh
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
- Khắc hoạ hình ảnh người bà kháng chiến, kiên cường, bền bỉ, thương con cháu
-Phép tu từ điệp ngữ ,liệt kê ,kết hợp phương thức tự sự ,miêu tả ,biểu cảm
Nhấn sâu dòng kỷ niệm .Xoáy vào tiềm thức ,lay động tâm hồn người đọc
- “Ngọn lửa”=>lòng bà => tình yêu thương
2. Bếp lửa trong suy tưởng
1. BÕp löa gîi vÒ kû niÖm
a/Kỷ niệm ấu thơ bên bếp lửa
b/Kỷ niệm về bà bên bếp lửa
Bếp lửa
Ngọn lửa
Ngọn lửa lòng bà ủ sẵn
Ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng
-Ngọn lửa của niềm tin, của tình thương được thắp lên từ bếp lửa cuộc đời.
Kì lạ, thiêng liêng, bếp lửa
-Nhóm niềm tin khoai sắn.
Nhóm nồi xôi…
Nhóm …tâm tình tuổi nhỏ .
Bà: Người truyền lửa cho thế hệ mai sau
Điệp ngữ nhằm khẳng định
Giờ có:
-Khói trăm tàu
-Lửa trăm nhà
-Niềm vui trăm ngả
Nhắc nhở: Bà nhóm bếp lên chưa
Đạo lý nhớ nguồn
Điệp từ “nhóm” có ý nghĩa gì trong các phương án sau ?
A. Nhóm là làm cho lửa bén vào chất đốt cháy lên.
B. Nhóm lửa để nấu chín xôi, sắn, khoai nuôi sống cháu.
C. Nhóm lên niềm yêu thương, vui sướng, sưởi ấm, san sẻ mọi tâm tình, nỗi niềm của cháu.
D. Cả 3 ý trên.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Bài thơ bếp lửa chứa đựng
nhiều ý nghĩa triết lý ,
theo em đó là gì?
A. Sáng tạo hình bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng.
B. Hình thức và giọng điệu phù hợp với cảm xúc hồi tưởng, suy ngẫm.
C. Kết hợp các phương thức biểu đạt biểu cảm, tụ sự miêu tả và nghị luận.
D. Cả A, B, C đều đúng.
?
Nhận định nào nêu đúng nhất vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ?
Nhóm I + II
Nhóm III + IV
A. Bài thơ gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu.
B. Thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà.
C. Bài thơ còn là tình cảm của cháu đối với gia đình, quê hương, đất nước.
D. Kết hợp cả A, B, C.
?
Nhận định nào nêu đầy đủ nhất về giá trị nội dung tư tưởng được thể hiện qua bài thơ?
D. Cả A, B, C đều đúng
D. Kết hợp cả A, B, C.
- Sáng tạo hình bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng.
- Hình thức và giọng điệu phù hợp với cảm xúc hồi tưởng, suy ngẫm.
- Kết hợp các phương thức biểu đạt biểu cảm, tụ sự miêu tả và nghị luận.
- Bài thơ gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu.
- Thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà.
- Bài thơ còn là tình cảm của cháu đối với gia đình, quê hương, đất nước.
III. Tổng kết
* Nội dung
* Nghệ thuật
2. Bếp lửa trong suy tưởng
1. BÕp löa gîi vÒ kû niÖm
a/Kỷ niệm ấu thơ bên bếp lửa
b/Kỷ niệm về bà bên bếp lửa
I. ĐỌC, TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC, TÌM HIỂU VĂN BẢN
III. GHI NHỚ
- Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành , bài thơ Bếp lửa gợi lại những kỷ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu đồng thời thể hiện lòng kính yêu ,biết ơn của người cháu đối với bà , đối với gia đình quê hương, đất nước. – Bài thơ đã kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt: Miêu tả ,tự sự ,bình luận . Bài thơ còn sáng tạo hình ảnh Bếp lửa gắn với hìng ảnh người bà làm điểm tựa khơi gợi kỷ niệm cảm xúc suy ngẫm về tìmh bà cháu .
IV. LUYỆN TẬP
Trong bài thơ, em thích nhất khổ thơ nào? Vì sao ?
E
T
TÌM TỪ KHÓA TRONG CÁC Ô CHỮ SAU
L
I
E
N
B
A
N
G
N
G
A
TÊN THẬT CỦA TÁC GIẢ BÀI BẾP LỬA LÀ GÌ ?
A
V
I
Ê
T
B
N
G
N
K
Y
I
E
M
N
G
O
N
L
U A
V
Ư
N
G
I
N
I
Đ
O
K
H
O
N
H
N
L
U
A
NGỌN LỬA LÒNG BÀ NHÓM DẬY Ở CHÁU ĐIỀU GÌ?
T
N
I
E
M
I
N
Y
E
U
1
2
3
4
5
6
7
8
LÊN 4 TUỔI CHÁU CHỨNG KIẾN NỖI ĐAU GÌ?
NHỮNG NĂM GIẶC ĐỐT LÀNG BÀ RA SAO ?
Trong khổ 4, Bếp lửa được chuyển đổi bằng hình ảnh nào ?
Nguồn cảm xúc chủ đạo của bài thơ là gì ?
BÀI THƠ SÁNG TÁC Ở ĐÂU ?
TÁM NĂM RÒNG CHÁU CÙNG BÀ LÀM GÌ ?