Bài 11. Bếp lửa

PHÒNG GIÁO DỤCTIỀN HẢI
NGỮ VĂN 9
Giáo viên: Ngô Thị Nga
Trường THCS Đông Xuyên
Trong chưuong trình ngữ văn THCS em đã đưu?c học bài thơ nào có hai hình ảnh trên ? Của tác giả nào ?Tìm câu thơ tưuong ?ng? Nội dung của bài thơ ?
Tiếng gà trưua- Xuân Quỳnh
Viết về tình cảm bà, cháu
Trên đưu?ng hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tay bà khum soi trứng
Giành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp.


TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
Bếp lửa
TIẾT 56
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 56
Bếp lửa
BẰNG VIỆT
TIẾT 42
I. Đọc – Tìm hiểu chung
1. Tác giả :
Sinh năm 1941 – Thạch Thất - Hà Tây
- Thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ
Phong cách thơ :trầm lắng suy tư, mượt mà trong sáng.
+ Tác phẩm chính:
Hương cây - Bếp lửa .
Bếp lửa khoảng trời.
Phía nửa mặt trăng chìm.
2. Tác phẩm :
- Sáng tác năm 1963, khi đó tác giả đang là sinh viên học Luật ở nước ngoài.
In trong tập “ Hương cây- Bếp lửa” năm 1968.
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )

. “Những năm đầu theo học Luật tại đây tôi nhớ nhà kinh khủng. Tháng 9 ở bên đó trời se se lạnh, buổi sáng sương khói thường bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa sổ, trên các vòm cây, gợi nhớ cảnh mùa đông ở quê nhà. Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi hay nhớ đến khung cảnh một bếp lửa thân quen, nhớ lại hình ảnh bà nội lụi cụi dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ khoai củ sắn cho cả nhà”.

. “Những năm đầu theo học Luật tại đây tôi nhớ nhà kinh khủng. Tháng 9 ở bên đó trời se se lạnh, buổi sáng sương khói thường bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa sổ, trên các vòm cây, gợi nhớ cảnh mùa đông ở quê nhà. Mỗi buổi dậy sớm đi học, tôi hay nhớ đến khung cảnh một bếp lửa thân quen, nhớ lại hình ảnh bà nội lụi cụi dậy sớm nấu nồi xôi, luộc củ khoai củ sắn cho cả nhà”.
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?


Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !”.
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
I. Đọc – Tìm hiểu chung
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Tìm hiểu văn bản.
Cấu trúc.
- Thể thơ: tự do.
Mạch thơ đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm.
_ Bố cục: 4 phần
Khổ đầu: Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà.
3 khổ thơ tiếp : Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu.
Khổ thứ 4,5,6 : Suy ngẫm về cuộc đời bà .
Khổ cuối : Nỗi nhớ của người cháu khi đi xa nhớ về bà.
-Phương thức thức biểu đạt: BC,MT,TS, Bluan.












Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
2. Nội dung.
a. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà.
+ Bếp lửa – hình ảnh quen thuộc ở làng quê.
Điệp ngữ: Một bếp lửa-> gần gũi,bình dị.
-Từ láy: - “chờn vờn” miêu tả hình ảnh ngọn lửa mới nhóm như mờ ảo trong màn sương sớm . Đồng thời còn gợi cái mờ mờ của ký ức tuổi thơ theo thời gian.
- “ấp iu” gợi nhớ đến bàn tay kiên nhẫn,nâng niu, khéo léo và tấm lòng chi chút của bà.
Thành ngữ, cách nói ẩn dụ: sự vất vả của cuộc đời bà.
=>Bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà. Bếp lửa bình dị, thân thuộc; người bà vất vả, lo toan và đầy tình yêu thương.





Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.


Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
2. Nội dung.
a. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà.
b. Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu.
+ 4 tuổi
Đói mòn, đói mỏi: hình ảnh tả thực, miêu tả rõ nét nhất về nạn đói.
Mùi khói: khói hun nhèm mắt, sống mũi còn cay.
Tuổi thơ có nhiều nhọc nhằn thiếu thốn, vất vả, gian nan, đói khổ nhưng hạnh phúc vì có bà và có bàn tay bà chăm sóc.




Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
2. Nội dung.
a. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà.
+ Bếp lửa
b.Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu.
+ 4 tuổi
+8 năm ròng
-Giọng thơ thủ thỉ , tâm tình,ngôn ngữ thơ mộc mạc giản dị .
-Tiếng chim tu hú:
+ Những câu chuyện bà kể cháu nghe.
+ Cử chỉ việc làm đầy tình yêu thương, đùm bọc che chở của bà.
-Bà đã làm thay công việc của người
bố, người mẹ và người thầy.
- Nghệ thuật: Điệp ngữ, liệt kê -> song đôi, quấn quýt, gắn bó không rời.
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?


Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )
2. Nội dung.
b.Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu.
+ 4 tuổi
+8 năm ròng
-Giọng thơ thủ thỉ , tâm tình,ngôn ngữ thơ mộc mạc giản dị .
-Tiếng chim tu hú như giục giã, khắc khoải làm cho nỗi nhớ càng tha thiết.
+ Những câu chuyện bà kể cháu nghe.
+ Cử chỉ việc làm đầy tình yêu thương, đùm bọc che chở của bà.
-Bà đã làm thay công việc của người
bố, mẹ và người thầy.
- Nghệ thuật: Điệp ngữ, liệt kê -> song đôi, quấn quýt, gắn bó không rời.
=> Lòng biết ơn sâu sắc,tình yêu thương, kính trọng của cháu dành cho bà. Bếp lửa chính là hiện diện của tình bà ấm áp,là sự cưu mang đùm bọc đầy chi chút của bà.
- Nhắn nhủ chim tu hú hãy đến ở cùng bà để bà vơi bớt nỗi nhớ cháu, vơi bớt nỗi cô đơn tuổi già.
Luyện tập
Em có cảm nghĩ gì về nhan đề bài thơ “ Bếp lửa”
Có người cho rằng : hình ảnh bà trong bài thơ là hình ảnh của người nhóm lửa và giữ lửa ? Em có suy nghĩ gì về nhận xét ấy?
VỀ NHÀ
Học kỹ phần 1,2.
Viết lời bình khổ thơ em thích nhất.
Chuẩn bị tiếp phần còn lại.
Tiết 42 : Bếp lửa ( Bằng Việt )

Mưòi năm rồi, bà ạ
Cháu chẳng có gì hơn
trong phút tiễn đưa bà”
( Đôi dòng tiễn đưa bà nội-1974 )
Luyện tập
Em có cảm nghĩ gì về nhan đề bài thơ “ Bếp lửa”
Có người cho rằng : hình ảnh bà trong bài thơ là hình ảnh của người nhóm lửa và giữ lửa ? Em có suy nghĩ gì về nhận xét ấy?