Bài 10. Tổng kết về từ vựng (Sự phát triển của từ vựng,... trau dồi vốn từ)

Chào mừng các thầy cô đến
tiết học Ngữ văn 9
Giáo viên: Luu Nha Chang
Trong hai tiết vừa qua,
các em đã được hướng dẫn tổng kết
những đơn vị kiến thức nào về từ vựng?
Từ đơn
và từ phức
Thành ngữ
Nghĩa của
từ
Từ nhiều
nghĩa
Từ đồng
âm
Trường từ
vựng
Cấp độ
khái quát
nghĩa
Từ trái
nghĩa
Từ đồng
nghĩa
TIẾT 49:

TỔNG KẾT TỪ VỰNG ( TIẾP)
cách phát triển từ vựng
?
Phát triển
số lượng từ ngữ
?
?
?
?
?
?
?
?
Phát triển
nghĩa của từ
Biến đổi nghĩa
Phát triển nghĩa
Tạo từ mới
Vay mượn
PT
ẩn
dụ
PT
Hoán
dụ
Tiếng
Hán
Ngôn
ngữ
khác
Biến đổi nghĩa
PT
ẩn
dụ
PT
Hoán
dụ
Tạo từ ngữ mới
từ từ có sẵn
Phát triển nghĩa
Vay mượn
Tiếng
Hán
Ngôn
ngữ
khác
Bài tập 1: Xác định cách phát triển từ vựng củacác t? in đậm trong các ví dụ sau:
a.Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
(Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác-Phan Bội Châu)
b.Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non
(Truyện Kiều-Nguyễn Du)
c.Bạn Thanh có chân trong đội tuyển thi ô-lim-pic tiếng Anh của trường.

d.Không có gì quý hơn độc lập tự do. (Hồ Chí Minh)

e. Trong nền kinh tế tri thức người ta hơn nhau ở cái đầu.
Thảo luận theo bàn.-2phút
Nhóm1:câu a
Nhóm2:câu b
Nhóm 3:câu c
Nhóm 4:câu d
nhóm 5,6:câu e
Bài tập 1: Xác định cách phát triển từ vựng củacác t? in đậm trong các ví dụ sau:
a.Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
(Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác-Phan Bội Châu)
b.Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non
(Truyện Kiều-Nguyễn Du)
c.Bạn Thanh có chân trong đội tuyển thi ô-lim-pic tiếng Anh của trường.

d.Không có gì quý hơn độc lập tự do. (Hồ Chí Minh)

e. Trong nền kinh tế tri thức người ta hơn nhau ở cái đầu.
Biến đổi nghĩa
Phát triển nghĩa theo phương thức ẩn dụ
Phát triển nghĩa theo phương thức hoán dụ
Phát triển số lượng từ -vay mượn tiếng nước ngoài
Phát triển số lượng từ -vay mượn tiếng Hán
Tạo từ mới từ từ cho sẵn
Phát triển nghĩa theo phương thức hoán dụ
Bài tập 2
Với các tiếng cho trước, em hãy thêm các yếu tố mới để tạo từ mới: xe đạp, cà phê, điện thoại.
Các tiếng mới tạo: xe đạp điện, cà phê sữa, điện thoại di động.
Thảo luận-theo bàn
B�i t?p 3

Có ngôn ngữ nào mà từ vựng chỉ phát triển theo cách phát triển số lượng từ ngữ được không? Vì sao?
=> Không có từ vựng của ngôn ngữ nào chỉ phát triển theo cách phát triển số lượng từ ngữ. Vì nếu không phát triển về nghĩa mỗi từ chỉ có một nghĩa không đáp ứng nhu cầu giao tiếp.
Bài tập trắc nghiệm
Chon nhận định đúng trong những nhận định sau và giải thích:
Bài tâp 2/VBT/99: Về từ mượn(Nhóm 1-3-5)
A.Ch? m?t s? ớt ngụn ng? trờn th? gi?i ph?i vay mu?n t? ng?
B. Ti?ng Vi?t vay mu?n nhi?u t? ng? c?a cỏc ngụn ng? khỏc l� do s? ộp bu?c c?a nu?c ngo�i.
C. Ti?ng Vi?t vay mu?n nhi?u t? ng? c?a cỏc ngụn ng? khỏc l� d? dỏp ?ng nhu c?u giao ti?p c?a ngu?i Vi?t
D. Ng�y nay v?n t? v?ng ti?ng Vi?t r?t d?i d�o v� phong phỳ vỡ v?y khụng c?n vay mu?n t? c?a nu?c ngo�i n?a
Bài tập 3/VBT/99: Về từ Hán Việt(Nhóm 2-4-6)
T? Hỏn Vi?t chi?m m?t t? l? khụng dỏng k? trong trong v?n t? ti?ng Vi?t
T? Hỏn Vi?t l� b? ph?n quan tr?ng c?a l?p t? mu?n g?c Hỏn
T? Hỏn Vi?t khụng ph?i l� m?t b? ph?n c?a v?n t? Ti?ng Vi?t
Dựng nhi?u t? Hỏn Vi?t l� vi?c l�m c?n phờ phỏn


Bài tập1. Cho nhóm từ sau: phụ nữ, đàn bà, hi sinh, chết, săm, lốp, xăng, phanh, a-xít, ra-đi-ô, vi-ta-min.
Em hãy điền các từ đó vào bảng sau:












Bài tập 1
Từ mượn
Bài tập 2
Có thể thay thế từ "phụ nữ" trong câu văn sau bằng từ "đàn bà" được không?
Phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang.
-> Không, vì từ "Phụ nữ" biểu thị sắc thái biểu cảm, trang trọng.
Tiểu phẩm
Cách dùng từ phi cơ và phi trường trong tiểu phẩm có hợp lí không?vì sao?
Bài tập 1 Xác định thuật ngữ và biệt ngữ xã hội trong các câu văn sau:
a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước.
b. Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
mợ
Muối
- Là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ,thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ
- Là những từ chỉ dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định
Bài tập 2: Thi tìm thuật ngữ và biệt ngữ xã hội
Yêu cầu: Các em tìm các thuật ngữ trong các môn đã học.
Thể lệ cuộc thi: Chia lớp làm ba đội.Theo hình thức tiếp sức. Trong thời gian một phút đội nào tìm được nhiều thuật ngữ (chính xác) sẽ giành chiến thắng.
Hết giờ
20
Trau dồi vốn từ
Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và cách dùng từ
Rèn luyện để làm tăng vốn từ
21
Bài tập 1: Gi?i thớch nghia c?a nh?ng t? ng? sau: Bỏch khoa to�n thu; B?o h? m?u d?ch:

Bách khoa toàn thư:
Từ điển bách khoa, ghi đầy đủ tri thức của các ngành
Bảo hộ mậu dịch:
Bảo hộ sản xuất trong nước, chống lại sự cạnh tranh của nước ngoài


a. Lĩnh vực kinh doanh này đã thu hút sự đầu tư của nhiều công ty lớn trên thế giới...............
b. Ngày xưa Dương Lễ đối xử với Lưu Bình là để cho Lưu Bình thấy xấu hổ mà quyết chí học hành,lập thân.
c. Báo chí đã đưa tin về sự kiện SEA Games 22 được tổ chức tại Việt Nam.
béo bở
béo bổ
đạm bạc
tệ bạc
tấp nập
tới tấp

Bài tập 2: Sửa lỗi dùng từ trong những câu sau:
Bài tập: Nối các nội dung kiến thức ở cột A với
khái niệm ở cột B cho hợp lí.




















Hướng dẫn về nhà
- Vận dụng kiến thức về từ vựng vào giao tiếp và tạo lập văn bản (lưu ý phải thường xuyên trau dồi vốn từ)
- Nắm chắc phần từ vựng đã ôn tập
- Chuẩn bị tiết sau học bài: Ôn tập từ vựng (tiếp)
T? tu?ng thanh, tu?ng hỡnh, m?t s? phộp tu t? t? v?ng :
+ Vẽ sơ đồ tư duy
+ Làm bài tập.
Trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh