Bài 10. Tổng kết về từ vựng (Sự phát triển của từ vựng,... trau dồi vốn từ)

Nhiệt liệt Chào mừng quý thầy cô giáo
VỀ DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN LỚP 9
CÁCH PHÁT TRIỂN TỪ VỰNG
?
Phát triển số lượng từ ngữ.
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
Phát triển nghĩa của từ
Biến đổi nghĩa
Phát triển nghĩa
Tạo từ mới
Vay mượn từ

?n
d?
X+ ..

Ghép
từ
Tiếng
Hán
Ngôn
ngữ
khác
"B?a tay ụm ch?t b? kinh t?
M? mi?ng cu?i tan cu?c oỏn thự"
"Ng�y xuõn em hóy cũn d�i
Xút tỡnh mỏu m? thay l?i nu?c non"
“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”
Biến đổi nghĩa

Ẩn
dụ
Tạo từ mới
rừng phòng hộ, kinh tế tri thức, chợ đầu mối, cầu truyền hình, …
Phát triển nghĩa
X + …
D?c l?p, t? do, ph? n?, thi?u niờn ti?n phong...
Vay mượn từ
Tiếng
Hán
Ngôn
ngữ
khác
Cơ giới hoá, công nghiệp hoá, bê tông hoá ……………
?

Hoỏn
d?

Hoán
dụ

Ghép
từ
ma-ket-tinh, in-tơ-nét, xà phòng, ghi đông, mít tinh...
Khái niệm: Từ mượn là những từ vay mượn các tiếng nước ngoài để biểu thị sự vật, hiện tượng... mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp biểu thị.
container (công te nơ)( Tiếng Anh)
saussisse (xúc xích) Tiếng Pháp
2/Chọn nhận định đúng trong những nhận định sau:
a) Chỉ một số ít ngôn ngữ trên thế giới phải vay mựơn từ ngữ
b) Tiếng Vịêt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là do sự ép buộc của nước ngoài
c) Tiếng Vịêt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là để đáp ứng nhu cầu giao tiếp của người Việt
d) Ngày nay vốn từ tiếng Việt rất dồi dào và phong phú, vì vậy không cần vay mượn từ ngữ tiếng nước ngoài nữa






Khái niệm từ Hán Việt:
- Là từ có nguồn gốc từ tiếng Hán, được người Việt Nam vay mượn và sử dụng.
a. Có thể thay thế từ “phụ nữ” trong câu văn sau bằng từ "đàn bà" được không?
Phụ nữ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang.
b. Việc dùng từ Hán Việt trong câu sau có phù hợp không?
Tôi xin trân trọng giới thiệu với các nguyên thủ quốc gia, người bên cạnh tôi là bà xã tôi..

A. Từ Hán Việt chiếm một tỉ lệ không đáng kể trong vốn từ tiếng Việt.
B. Từ Hán Việt là bộ phận quan trọng của lớp từ mượn gốc Hán.
C. Từ Hán Việt không phải là một bộ phận quan trọng của vốn từ tiếng Việt.
D. Dùng nhiều từ Hán Việt là việc làm cần phê phán.
2/Chọn quan niệm đúng trong những quan niệm sau:
Xác định thuật ngữ và biệt ngữ xã hội trong các câu văn sau:

a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước.
a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước.
b. Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào
mợ cháu cũng về.
b. Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào
mợ cháu cũng về.
- Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi.
Môn Địa lí
- Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít
Môn Hóa học
Muối: một hợp chất hóa học thường là của một kim loại và một chất không phải kim loại
Môn Hóa học
Điện thoại di động (ĐTDĐ), còn gọi là điện thoại cầm tay, là loại điện thoại kết nối dựa trên sóng điện từ vào mạng viễn thông. thông tin khi đang di chuyển.
Khoa học công nghệ, kĩ thuật

Rô bô hoặc Rôbốt, Rô-bốt (tiếng Anh: Robot) là một loại máy có thể thực hiện những công việc một cách tự động bằng sự điều khiển của máy tính hoặc các vi mạch điện tử được lập trình.
Khoa học công nghệ, kĩ thuật
Một số biệt ngữ xã hội
- Trúng mánh : buôn bán được lời nhiều . 
- Trúng tủ : bài thi trúng bài đã lựa học . 
- Cà phê đen : gặp chuyện khó khăn . 
- Bị thổi còi : bị ngừng công việc đang làm . 
- Tuổi teen : từ 13 đến 19 tuổi .  
- Thời đại @ : thời đại thông tin học, nhanh chóng . 
- Tám : nói chuyện tầm phào với nhau . 
- Chà đồ nhôm : lấy trộm của nhà . 
- Nồi cơm điện : mũ bảo hiểm . 
- Đồ chùa : đồ không ai quảng lý , ai muốn lấy cũng được. 


Có các cách trau dồi vốn từ nào?
A. Rèn luyện để nắm đầy đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc rất quan trọng để trau dồi vốn từ.
Rèn luyện để biết thêm những từ chưa biết, làm tăng vốn từ là việc thường xuyên phải làm để trau dồi vốn từ.
C. Cả A,B đúng.
1. Bách khoa toàn thư :
Là cuốn từ điển bách khoa ghi đầy đủ tri thức của các ngành
2. Bảo hộ mậu dịch:
(chính sách) bảo vệ sản xuất trong nước chống lại sự cạnh tranh của hàng hoá nước ngoài trên thị trường nước mình.
3. Dự thảo:
Văn bản mới được đưa ra ở dạng dự kiến, phác thảo, cần phải đưa ra hội nghị (hoặc cuộc họp) để thông qua.
4. Môi sinh
Môi trường sống của sinh vật.
a. Lĩnh vực kinh doanh này đã thu hút sự đầu tư của nhiều công ty lớn trên thế giới.
b. Ngày xưa Dương Lễ đối xử với Lưu Bình là để cho Lưu Bình thấy xấu hổ mà quyết chí học hành, lập thân.
c. Báo chí đã đưa tin về sự kiện SEA Games 22 được tổ chức tại Việt Nam.
béo bở
tệ bạc
tới tấp
béo bổ
đạm bạc
tấp nập
Bài tập kiểm tra năng lực

Câu 1: Em hãy chọn nhận định đúng trong những nhận định sau:
A. Chỉ có tiếng Việt vay mượn ngôn ngữ nước khác.
B. Các ngôn ngữ trên thế giới đều vay mượn lẫn nhau.
C. Tiếng Hán, tiếng Pháp không mượn tiếng nước khác,
D. Tiếng Việt ngày nay không cần mượn tiếng Hán.
Câu 2: Em hãy điền theo mô hình X+ tặc
X+ tặc
lâm tặc
đinh tặc
hải tặc
không tặc
- tin tặc
Xét về mặt cấu tạo, từ tiếng Việt chia làm hai loại. Đó là những loại nào?
1( 13 ô)
2(10 ô)
3(12 ô)
4( 4 ô)
5( 8 ô)
6( 11 ô)
…. là nội dung mà từ biểu thị.
Muốn sử dụng tốt từ tiếng Việt, trước hết chúng ta cần phải làm gì?
Hiện tượng thay đổi nghĩa của từ gọi là gì?
Tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
Hoàn chỉnh khái niệm sau: “ …. là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh”.
1
2
3
4
5
6
Trò chơi ô chữ
Sai rồi, tiếc quá!
Đúng rồi, chúc mừng em!
0
2
3
4
5
6
- Ôn tập lại kiến thức đã học trong 4 tiết trước
- Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng từ mượn và thuật ngữ đã học với đề tài “trường học”.
- Chuẩn bị bài: Nghị luận trong VB tự sự
+ Đọc kĩ các đoạn trích
+ Suy nghĩ trả lời câu hỏi tìm hiểu bài.